Dwór w Idzikowie

Dwór Idzików

nr rej. 66 220/764 z 30.09.1960[1]
Dwór w Idzikowie (2017)
Państwo	Polska
Województwo	dolnośląskie
Miejscowość	Idzików
Adres	Idzików 66, 57-500 Bystrzyca Kłodzka
Typ budynku	dwór
Styl architektoniczny	renesansowo-barokowy
Kondygnacje	2
Ukończenie budowy	druga połowa XV w.
Położenie na mapie gminy Bystrzyca Kłodzka Dwór Idzików
Położenie na mapie Polski Dwór Idzików
Położenie na mapie województwa dolnośląskiego Dwór Idzików
Położenie na mapie powiatu kłodzkiego Dwór Idzików
50°17′19″N 16°45′17″E/50,288611 16,754722
Multimedia w Wikimedia Commons

Dwór Idzików (niem. Oberhof Kieslingswalde) – zabytkowy renesansowo-barokowy dwór w Idzikowie na ziemi kłodzkiej, z drugiej połowy XV wieku. Obecnie w ruinie.

Położenie

Dwór Idzików położony jest w centrum wsi przy dawnym majdanie folwarcznym^[2]. Jest budowlą o przysadzistej, wydłużonej sylwecie, ustawioną szczytem do głównej drogi wiejskiej i, wiodącego przez mostek nad potokiem Biała Woda, wjazdu na dziedziniec. W skład zabudowań dworskich oprócz głównego budynku wchodzą jeszcze obiekty gospodarcze z XVIII wieku, zaś w jego pobliżu znajdują się resztki zabytkowego renesansowego ogrodu o powierzchni 0,5 ha, który znacznie został obecnie zniekształcony^[3].

Historia

Nie znamy początków historii dworu. Pewne natomiast jest to, że istniał on już przed 1477 rokiem, a w 1599 roku był wzmiankowany jako siedziba Reichenbachów. W ciągu kolejnych stuleci forma budynku uległa licznym przebudowom. Najstarsze jego fragmenty pochodzą z końca XV wieku lub z początku XVI wieku i zachowały się w części północnej, nieco odchylonej od osi oraz prawdopodobnie stanowią one resztki wieży mieszkalnej. Obiekt był wielokrotnie niszczony przez pożary (1622, 1651, 1664), a następnie odbudowywany, przebudowywany i rozbudowywany, co skutkowało wieloma nieregularnościami w jego planie, układzie wnętrz i kompozycji elewacji, szczególnie zachodniej (zakłócenia w rytmie osi i kształcie otworów okiennych oraz podziale płaszczyzny ściany). Nie wiadomo jak wyglądał on w XVIII wieku. Źródła odnotowują wyłącznie, że był on dwukondygnacyjny^[4].:

Po przejęciu dóbr przez Magnisów w 1804 roku, obiekt utracił rangę szlacheckiej siedziby, ale został zmodernizowany i otrzymał formę, którą w znacznej mierze zachował do dzisiaj (wyłącznie pomieszczenia z pierwszego piętra zostały gruntownie przebudowane na początku XX wieku, m.in. w miejsce drewnianych stropów z podsufitką i dekoracyjnymi stiukowymi rozetami założono nowe stropy ceramiczne na metalowych dźwigarach)^[4].

Po 1945 roku obiekt został przejęty przez władze polskie i zaadaptowany na biura dla administracji miejscowego PGR-u. W 1977 roku część budowli uległa zniszczeniu i została rozebrana, a dwór prowizorycznie zabezpieczono. Obecnie obiekt stoi pusty^[5].

Architektura

Obiekt obecnie jest budowlą dwukondygnacyjną, założoną na wydłużonym planie o nieco zwichrowanej osi wzdłużnej, przykrytą czterospadowym dachem z niewielkimi lukarnami. Część północną, jednotraktową od południowej, dwutraktowej oddziela korytarz, w którym umieszczono trójbiegowe schody założone na planie litery T. We wnętrzach przyziemia zastosowano sklepienia kolebkowe, kolebkowe z lunetami i sklepienia żaglowe. Elewację wschodnią (fasadę) i północną z pozostałościami wolutowego szczytu uporządkowano i ujednolicono stylistycznie. W tym celu na kondygnacji piętra zastosowano podział ramowy w postaci lizen wspartych na listowym gzymsie kordonowym, a okna oprawiono w tynkowe, uszakowate opaski i łukowate obdasznice, pod którymi zaprojektowano dekorację z motywami liści palmowych^[4].

Przypisy

Bibliografia

• Popularna Encyklopedia Ziemi Kłodzkiej, pod red. Janusza Laski i Mieczysława Kowalcze, t. 1, KTO, Kłodzko 2009.
• Słownik geografii turystycznej Sudetów, pod red. M. Staffy, t. 15, I-BIS, Wrocław 1994.

Linki zewnętrzne

• Opis budowli wraz ze zdjęciami dawnymi i współczesnymi na stronie "Vratislvia Amici" [on-line] [dostęp: 4.02.2012]
• Zdjęcia wnętrz dworu na stronie "Vratislvia Amici" [on-line] [dostęp: 4.02.2012]
• Zdjęcia zabudowań folwarcznych dworu na stronie "Vratislvia Amici" [on-line] [dostęp: 4.02.2012]