Jerzy Albrecht Denhoff

Jerzy Albrecht Denhoff
Ilustracja
Herb duchownego
Kraj działania

I Rzeczpospolita

Data urodzenia

7 kwietnia 1640

Data śmierci

16 marca 1702

Miejsce pochówku

Jasna Góra

Biskup diecezjalny przemyski
Okres sprawowania

1689–1701

Biskup diecezjalny krakowski
Okres sprawowania

1701–1702

Wyznanie

katolicyzm

Kościół

rzymskokatolicki

Nominacja biskupia

1 kwietnia 1686

Sakra biskupia

brak danych

Multimedia w Wikimedia Commons
Sukcesja apostolska
Konsekrator

Andrzej Chryzostom Załuski

Współkonsekratorzy

Jan Mikołaj Łubieniecki
Michał Szembek

Konsekrowani biskupi
Ludwik Bartłomiej Załuski 1692
Paul Konstantyn Dubrawski 1699
Kazimierz Łubieński 1701
Współkonsekrowani biskupi
Franciszek Michał Prażmowski 1697

Jerzy Albrecht Denhoff (lub równoważnie Doenhoff) herbu Dzik (ur. 7 kwietnia 1640, zm. 16 marca 1702) – kanclerz wielki koronny, biskup kamieniecki w latach 1685–1687[1], przemyski w latach 1689–1701 i krakowski w latach 1701–1702, prepozyt płockiej kapituły katedralnej w latach 1693–1701[2], kanonik krakowski, kustosz poznańskiej kapituły katedralnej w latach 1671–1676, kanonik poznańskiej kapituły katedralnej w 1671 roku[3], kanonik kapituły katedralnej chełmińskiej, administrator opactwa witowskiego.

Życiorys

Był synem Zygmunta i Teresy Anny Ossolińskiej. Odbył studia teologiczne w kolegium jezuickim w Rzymie[4]. Deputat kapituły katedralnej poznańskiej na Trybunał Główny Koronny w 1671 roku[5]. W 1686 roku został biskupem kamienieckim, w 1687 osobistym kanclerzem królowej Marii Kazimiery. W 1690 został biskupem przemyskim. W 1688 mianowany kanclerzem wielkim koronnym.

Po ujawnieniu ateizmu Kazimierza Łyszczyńskiego domagał się dla niego kary śmierci[6]. Był początkowo stronnikiem Marysieńki, później skłaniał się w stronę stronnictwa profrancuskiego. Po zerwanym sejmie konwokacyjnym 1696 roku przystąpił 28 września 1696 roku do konfederacji generalnej[7]. W czasie elekcji po śmierci Jana III Sobieskiego, w 1697 popierał kandydaturę księcia Contiego. Jako kanclerz wysłał do Ludwika XIV pismo zawiadamiające o wyborze księcia na króla Polski. 5 lipca 1697 roku podpisał w Warszawie obwieszczenie do poparcia wolnej elekcji, które zwoływało szlachtę na zjazd w obronie naruszonych praw Rzeczypospolitej[8]. Był elektorem Augusta II Mocnego z ziemi lwowskiej i przemyskiej w 1697 roku[9] i z jego rąk otrzymał w 1701 biskupstwo krakowskie. Biskupem krakowskim był zaledwie pół roku. Pochowany został w rodzinnej kaplicy na Jasnej Górze w Częstochowie (był ostatnim pochowanym tam członkiem rodu).

Miejsce pochówku Jerzego Albrechta Denhoffa, kaplica św. Pawła I Pustelnika na Jasnej Górze, mauzoleum grobowe Denhoffów (z elewacją licowaną rustyką)

Przypisy

  1. Kazimierz Piwarski, Jerzy Albrecht Denhoff, w: Polski Słownik Biograficzny, Kraków 1939-1946 t. V, s. 113-114.
  2. Antoni Julian Nowowiejski, Płock : monografia historyczna / napisana podczas wojny wszechświatowej i wydrukowana w roku 1930, Płock [1931], s. 354.
  3. Mikołaj Pukianiec, Organizacja i funkcjonowanie poznańskiej kapituły katedralnej w XVII wieku, s. 28, 36.
  4. Alfons Mańkowski, Prałaci i kanonicy katedralni chełmińscy : od założenia kapituły do naszych czasów, Toruń 1928, s. 32-33.
  5. Mikołaj Pukianiec, Organizacja i funkcjonowanie poznańskiej kapituły katedralnej w XVII wieku, s. 136.
  6. Wiesław Mercik, Bez płaszcza z gronostajów. Kraków 1988, s.80.
  7. Konfederacya Generalna Ordinvm Regni & Magni Dvcatus Lithvaniæ Po niedoszłey Konwokacyey głowney Warszawskiey umowiona Roku Pańskiego 1696. dnia 29 Miesiąca Sierpnia, [1696], [b.n.s.]
  8. Obwieszczenie do poparcia wolney elekcyey roku Pańskiego tysiącznego sześćsetnego dziewięćdziesiątego siodmego. [Inc.:] Actum in castro Ravensi sub interregno feria quinta post festum sanctae Margarethae [...] proxima anno Domini millesimo sexcentesimo nonagesimo septimo. [b.n.s]
  9. Suffragia województw i ziem koronnych i W. X. Litewskiego zgodnie na [...] Augusta II obranego króla polskiego [...] dnia 27 VI i przy poparciu wolnej elekcjej jego [...], s. 33.

Bibliografia

  • Wiesław Mercik: Bez płaszcza z gronostajów. Kościół a państwo i prawa człowieka. Kraków: KAW, 1988, s. tak. ISBN 83-03-02361-6.
  • p
  • d
  • e
Biskupi diecezjalni
Biskupi pomocniczy
  • p
  • d
  • e
Biskupi diecezjalni
Biskupi pomocniczy
  • p
  • d
  • e
Biskupi diecezjalni
Biskupi pomocniczy
  • p
  • d
  • e
Coat of Arms of Polish-Lithuanian Commonwealth
Coat of Arms of Polish-Lithuanian Commonwealth
  • ISNI: 0000000113772112
  • VIAF: 166305953
  • PLWABN: 9810639772605606
  • NUKAT: n2009146580
  • WorldCat: viaf-166305953
  • PWN: 3891786