Feliks Paweł Turski

Feliks Turski

Feliks Paweł Turski

portret pędzla Konstantego Aleksandrowicza z 1788 roku

Kraj działania

I Rzeczpospolita

Data i miejsce urodzenia

14 stycznia 1729
Czarnocin

Data i miejsce śmierci

31 marca 1800
Kraków

Miejsce pochówku

bazylika archikatedralna św. Stanisława i św. Wacława w Krakowie

Biskup krakowski

Okres sprawowania

1790–1800

Biskup łucki

Okres sprawowania

1771–1790

Wyznanie

katolicyzm

Kościół

rzymskokatolicki

Prezbiterat

17 lutego 1754

Nominacja biskupia

22 kwietnia 1765

Sakra biskupia

16 czerwca 1765

Odznaczenia

Multimedia w Wikimedia Commons

Sukcesja apostolska

Data konsekracji

16 czerwca 1765

Miejscowość

Torczyn^[1]

Konsekrator

Antoni Erazm Wołłowicz

Współkonsekratorzy

Józef Michał Ignacy Franciszek Olędzki
Adam Wojna Orański

Konsekrowani biskupi
Jan Kanty Lenczowski	1767
Franciszek Komornicki	1774
Jan Szyjkowski	1776

Współkonsekrowani biskupi
Antoni Onufry Okęcki	1771
Michał Jerzy Poniatowski	1773

Feliks Paweł Turski herbu Rogala (ur. 14 stycznia 1729 w Czarnocinie, zm. 31 marca 1800 w Krakowie) – biskup chełmski od 22 kwietnia 1765 roku do 4 marca 1771 roku, biskup łucki w 1771, biskup krakowski od 20 listopada 1788, od 1773 proboszcz międzyrzecki, konsyliarz Rady Nieustającej^[2], członek konfederacji targowickiej^[3].

Życiorys

Kształcił się w kolegium prowadzonym przez OO Misjonarzy w Łowiczu. Dalsze studia po 1747 odbył w Rzymie, gdzie w 1754 uzyskał stopień doktora obojga praw i przyjął święcenia kapłańskie.

W 1754 mianowany kanonikiem gnieźnieńskim i warszawskim. Przewodniczył Trybunałowi Głównemu Koronnemu od 1763 roku. Członek konfederacji 1773 roku^[4]. Jako członek delegacji na Sejmie Rozbiorowym 1773-1775 był przedstawicielem opozycji^[5]. 18 września 1773 roku podpisał traktaty cesji przez Rzeczpospolitą Obojga Narodów ziem zagarniętych przez Rosję, Prusy i Austrię w I rozbiorze Polski^[6]. Członek konfederacji Andrzeja Mokronowskiego w 1776 roku^[7] Konsyliarz Departamentu Sprawiedliwości Rady Nieustającej w 1788 roku^[8]. Był członkiem konfederacji Sejmu Czteroletniego^[9]. W 1791 odbierał od króla Stanisława Augusta Poniatowskiego przysięgę na wierność Konstytucji 3 Maja. W 1794 przekazał pieniądze i srebra ze skarbca katedry wawelskiej Tadeuszowi Kościuszce na potrzeby powstania. Po upadku powstania kościuszkowskiego i po wkroczeniu wojsk austriackich i pruskich do Krakowa wezwał księży diecezji krakowskiej do kontynuowania pracy duszpasterskiej w swoich parafiach. Był ostatnim księciem siewierskim na biskupstwie krakowskim mimo utraty przez biskupów krakowskich Siewierza. Musiał pogodzić się z konfiskatą dóbr kościelno-zakonnych prowadzoną przez władze austriackie. Przed plebanią w Międzyrzecu Podlaskim posadził dąb upamiętniający uchwalenie Konstytucji 3 maja. Pochowany w katedrze wawelskiej.

Ordery i odznaczenia

Order Świętego Stanisława (1766)^[10].
Order Orła Białego (1773)^[11].

Przypisy

↑ Krzysztof R. Prokop, Wiadomości do biografii biskupów oraz opatów i ksień z ziem Rzeczypospolitej Obojga Narodów z osiemnastowiecznej prasy warszawskiej doby saskiej i stanisławowskiej (1729-1795), w: Archiwa, Biblioteki I Muzea Kościelne, t. 86, 2006, s. 324.
↑ Aleksander Czaja, Między tronem, buławą i dworem petersburskim, Warszawa 1988, s. 77.
↑ Korrespondent Warszawski Donoszący Wiadomości Kraiowe y Zagraniczne. 1792, no 62, s. 566.
↑ Ryszard Chojecki, Patriotyczna opozycja na sejmie 1773 r., w: Kwartalnik Historyczny, LXXIX, nr 3, 1972, s. 559.
↑ Ryszard Chojecki, Patriotyczna opozycja na sejmie 1773 r., w: Kwartalnik Historyczny, LXXIX, nr 3, 1972, s. 557, 559.
↑ Volumina Legum, t. VIII, Petersburg 1860, s. 20-48.
↑ Volumina Legum, t. VIII, Petersburg 1860, s. 527.
↑ Kalendarzyk Polityczny Na Rok Przestępny 1788, Warszawa 1788, [b.n.s]
↑ Kalendarzyk narodowy y obcy na rok ... 1792. ..., Warszawa 1791, s. 307.
↑ Zbigniew Dunin-Wilczyński, Order Świętego Stanisława, Warszawa 2006, s. 178.
↑ Kawalerowie i statuty Orderu Orła Białego 1705-2008, 2008, s. 212.

Bibliografia

Bolesław Przybyszewski, "Krótki zarys dziejów diecezji krakowskiej", t.II, Kraków 1993
Encyklopedia Krakowa, wyd. PWN, Kraków 2000
Krzysztof Rafał Prokop: Sylwetki biskupów łuckich. Biały Dunajec: Ostróg: "Wołanie z Wołynia", 2001. ISBN 83-911918-7-7.

Linki zewnętrzne

Catholic-Hierarchy (ang.)
Mowy i pisma Feliksa Pawła Turskiego w bibliotece Polona

Biskupi chełmscy

Biskupi diecezjalni	Tomasz z Sienna (1358-1365) Stefan ze Lwowa (1380-1416) Jan Biskupiec (przed 1417-1452) Jan Kraska (1452-1462) Paweł z Grabowa (1463-1479) Jan Kaźmierski (1480-1484) Jan z Targowiska (1484-1486) Maciej ze Starej Łomży (1490-przed 1505) Mikołaj Kościelecki (1505-1518) Jakub Buczacki (1518-1538) Sebastian Branicki (1538-1539) Samuel Maciejowski (1539-1541) Mikołaj Dzierzgowski (1542-1543) Jan Dziaduski (1543-1545) Andrzej Zebrzydowski (1545-1546) Jan Drohojowski (1546-1551) Jakub Uchański (1551-1561) Mikołaj Wolski (1561-1562) Wojciech Staroźrebski Sobiejuski (1562-1577) Adam Pilchowski (1578-1585) Wawrzyniec Goślicki (1590-1591) Stanisław Gomoliński (1591-1600) Jerzy Zamoyski (1601-1621) Maciej Łubieński (1621-1627) Remigiusz Koniecpolski (1627-1640) Paweł Piasecki (1641-1644) Stanisław Pstrokoński (przed 1644-1657) Tomasz Leżeński (1658-1667) Jan Różycki (1667-1669) Krzysztof Jan Żegocki (1670-1673) Stanisław Kazimierz Dąmbski (1673-1676) Stanisław Jacek Święcicki (1677-październik 1696) Mikołaj Michał Wyżycki (1699-1705) Kazimierz Łubieński (1705-1710) Teodor Wolff von Ludinghausen (1710-1712) Krzysztof Jan Szembek (1713-1719) Aleksander Antoni Fredro (1719-1724) Jan Feliks Szaniawski (1725-1733) Józef Eustachy Szembek (1736-1753) Walenty Franciszek Wężyk (1753-1765) Feliks Paweł Turski (1765-1771) Antoni Onufry Okęcki (1771-1780) Jan Alojzy Aleksandrowicz (1780-1781) Maciej Grzegorz Garnysz (1781-1790) Wojciech Józef Skarszewski (1790-1805)
Biskupi pomocniczy	Abraham Śladkowski (1622–1643) Mikołaj Świrski (1644–1676) Jan Dłużewski (1696–1720) Walenty Konstanty Czulski (1721–1723) Michał de la Mars (1724–1725) Józef Olszański (1727–1738) Józef Antoni Łaszcz (1738–1741) Jan Chryzostom Krasiński (1748–1757) Dominik Józef Kiełczewski (1760–1775) Jan Alojzy Aleksandrowicz (1775–1780 koadiutor) Melchior Jan Kochnowski (1775–1788) Maciej Grzegorz Garnysz (1780–1781)

Biskupi diecezjalni

Tomasz z Sienna (1358-1365)
Stefan ze Lwowa (1380-1416)
Jan Biskupiec (przed 1417-1452)
Jan Kraska (1452-1462)
Paweł z Grabowa (1463-1479)
Jan Kaźmierski (1480-1484)
Jan z Targowiska (1484-1486)
Maciej ze Starej Łomży (1490-przed 1505)
Mikołaj Kościelecki (1505-1518)
Jakub Buczacki (1518-1538)
Sebastian Branicki (1538-1539)
Samuel Maciejowski (1539-1541)
Mikołaj Dzierzgowski (1542-1543)
Jan Dziaduski (1543-1545)
Andrzej Zebrzydowski (1545-1546)
Jan Drohojowski (1546-1551)
Jakub Uchański (1551-1561)
Mikołaj Wolski (1561-1562)
Wojciech Staroźrebski Sobiejuski (1562-1577)
Adam Pilchowski (1578-1585)
Wawrzyniec Goślicki (1590-1591)
Stanisław Gomoliński (1591-1600)
Jerzy Zamoyski (1601-1621)
Maciej Łubieński (1621-1627)
Remigiusz Koniecpolski (1627-1640)
Paweł Piasecki (1641-1644)
Stanisław Pstrokoński (przed 1644-1657)
Tomasz Leżeński (1658-1667)
Jan Różycki (1667-1669)
Krzysztof Jan Żegocki (1670-1673)
Stanisław Kazimierz Dąmbski (1673-1676)
Stanisław Jacek Święcicki (1677-październik 1696)
Mikołaj Michał Wyżycki (1699-1705)
Kazimierz Łubieński (1705-1710)
Teodor Wolff von Ludinghausen (1710-1712)
Krzysztof Jan Szembek (1713-1719)
Aleksander Antoni Fredro (1719-1724)
Jan Feliks Szaniawski (1725-1733)
Józef Eustachy Szembek (1736-1753)
Walenty Franciszek Wężyk (1753-1765)
Feliks Paweł Turski (1765-1771)
Antoni Onufry Okęcki (1771-1780)
Jan Alojzy Aleksandrowicz (1780-1781)
Maciej Grzegorz Garnysz (1781-1790)
Wojciech Józef Skarszewski (1790-1805)

Biskupi pomocniczy

Abraham Śladkowski (1622–1643)
Mikołaj Świrski (1644–1676)
Jan Dłużewski (1696–1720)
Walenty Konstanty Czulski (1721–1723)
Michał de la Mars (1724–1725)
Józef Olszański (1727–1738)
Józef Antoni Łaszcz (1738–1741)
Jan Chryzostom Krasiński (1748–1757)
Dominik Józef Kiełczewski (1760–1775)
Jan Alojzy Aleksandrowicz (1775–1780 koadiutor)
Melchior Jan Kochnowski (1775–1788)
Maciej Grzegorz Garnysz (1780–1781)

Biskupi łuccy

Diecezja włodzimierska 1375-1425	Piotr (1358 – przed 1371) Hynko (1371–1388) Izydor (1375–1380) Mikołaj (po 1388 (ok. 1390) – 1400) Grzegorz Buczkowski (1400 – ok. 1424)
Diecezja łucka 1358-1946 i od 1998	Rugan (1380–1400) Świętosław (1404 – po 1409) Zbigniew z Łapanowa (ok.1409–1414) Jarosław z Lublina (1414 -) Andrzej Spławski (1425-?) Wacław Raczkowicz (1459-1460/1462) Jan Łosowicz (1463–1468) Marcin Krzeczowicz (1468-1470? (przed 1483)) Stanisław Stawski (1483 – ok. 1488) Jan Mikołaj Andruszewicz (1493–1499) Albert Radziwiłł (1502–1507) Paweł Algimunt Holszański (1507–1535) Jerzy Chwalczewski (1535–1547) Walerian Protasewicz (1547–1555) Jan Andruszewicz (1555–1567) Wiktoryn Wierzbicki (1567–1588) Bernard Maciejowski (1588–1600) Stanisław Gomoliński (1600–1604) Marcin Szyszkowski (1604–1607) Paweł Wołłowicz (1607–1608) Paweł Wołucki (1608–1616) Henryk Firlej (1616–1618) Andrzej Lipski (1618–1622) Stanisław Łubieński (1624–1627) Achacy Grochowski (1627–1633) Bogusław Radoszewski (1633–1638) Andrzej Gembicki (1638–1654) Jan Chryzostom Zamoyski (1654–1655) Jan Stefan Wydżga (1655–1659) Mikołaj Jan Prażmowski (1659–1666) Zygmunt Czyżowski (1666–1667) Tomasz Leżeński (1667–1675) Stanisław Dąmbski (1675–1682) Stanisław Jan Witwicki (1682–1688) Bogusław Leszczyński (1688–1691) Franciszek Michał Prażmowski (1691–1701) Aleksander Benedykt Wyhowski (1703–1714) Joachim Henryk Przebendowski (1716–1721) Stefan Bogusław Rupniewski (1721–1731) Jan Aleksander Lipski (1731–1736) Andrzej Stanisław Załuski (1736–1739) Franciszek Antoni Kobielski (1739–1755) Antoni Erazm Wołłowicz (1755–1770) Feliks Paweł Turski (1771–1790) Adam Tadeusz Naruszewicz (1790–1796) Kacper Kazimierz Cieciszowski (1798–1827) Michał Piwnicki (1827–1845) Kacper Borowski (1848–1871) Szymon Marcin Kozłowski (1883–1891) Cyryl Lubowidzki (1897–1898) Bolesław Hieronim Kłopotowski (1899–1901) Karol Antoni Niedziałkowski (1901–1911) Ignacy Dubowski (1916–1925) Adolf Szelążek (1925–1950) Marcjan Trofimiak (1998–2012) Witalij Skomarowski (od 2014)

Diecezja włodzimierska
1375-1425

Piotr (1358 – przed 1371)
Hynko (1371–1388)
Izydor (1375–1380)
Mikołaj (po 1388 (ok. 1390) – 1400)
Grzegorz Buczkowski (1400 – ok. 1424)

Diecezja łucka
1358-1946 i od 1998

Rugan (1380–1400)
Świętosław (1404 – po 1409)
Zbigniew z Łapanowa (ok.1409–1414)
Jarosław z Lublina (1414 -)
Andrzej Spławski (1425-?)
Wacław Raczkowicz (1459-1460/1462)
Jan Łosowicz (1463–1468)
Marcin Krzeczowicz (1468-1470? (przed 1483))
Stanisław Stawski (1483 – ok. 1488)
Jan Mikołaj Andruszewicz (1493–1499)
Albert Radziwiłł (1502–1507)
Paweł Algimunt Holszański (1507–1535)
Jerzy Chwalczewski (1535–1547)
Walerian Protasewicz (1547–1555)
Jan Andruszewicz (1555–1567)
Wiktoryn Wierzbicki (1567–1588)
Bernard Maciejowski (1588–1600)
Stanisław Gomoliński (1600–1604)
Marcin Szyszkowski (1604–1607)
Paweł Wołłowicz (1607–1608)
Paweł Wołucki (1608–1616)
Henryk Firlej (1616–1618)
Andrzej Lipski (1618–1622)
Stanisław Łubieński (1624–1627)
Achacy Grochowski (1627–1633)
Bogusław Radoszewski (1633–1638)
Andrzej Gembicki (1638–1654)
Jan Chryzostom Zamoyski (1654–1655)
Jan Stefan Wydżga (1655–1659)
Mikołaj Jan Prażmowski (1659–1666)
Zygmunt Czyżowski (1666–1667)
Tomasz Leżeński (1667–1675)
Stanisław Dąmbski (1675–1682)
Stanisław Jan Witwicki (1682–1688)
Bogusław Leszczyński (1688–1691)
Franciszek Michał Prażmowski (1691–1701)
Aleksander Benedykt Wyhowski (1703–1714)
Joachim Henryk Przebendowski (1716–1721)
Stefan Bogusław Rupniewski (1721–1731)
Jan Aleksander Lipski (1731–1736)
Andrzej Stanisław Załuski (1736–1739)
Franciszek Antoni Kobielski (1739–1755)
Antoni Erazm Wołłowicz (1755–1770)
Feliks Paweł Turski (1771–1790)
Adam Tadeusz Naruszewicz (1790–1796)
Kacper Kazimierz Cieciszowski (1798–1827)
Michał Piwnicki (1827–1845)
Kacper Borowski (1848–1871)
Szymon Marcin Kozłowski (1883–1891)
Cyryl Lubowidzki (1897–1898)
Bolesław Hieronim Kłopotowski (1899–1901)
Karol Antoni Niedziałkowski (1901–1911)
Ignacy Dubowski (1916–1925)
Adolf Szelążek (1925–1950)
Marcjan Trofimiak (1998–2012)
Witalij Skomarowski (od 2014)

Biskupi krakowscy

Biskupi diecezjalni	Prohor (ok. 973–986?) Prokulf (986–995?) Poppon (1000–1008?) Gompon (1009–1018?) Lambert I (1019–1030) Rachelin (1030/1032?–1046?) Aaron (1046?–1059) Lambert II Suła (1061–1071) Stanisław ze Szczepanowa (1072–1079) Lambert III (1082–1101) Czasław (1101) Baldwin (1102–1109) Maurus (1109/1110–1118) Radost (1118–1142) Robert (1142–1143) Mateusz (1143–1166) Gedko (1166?–1185?) Pełka (1185?–1207) Wincenty Kadłubek (1208–1218) Iwo Odrowąż (1218–1229) Wisław z Kościelca (1229–1242) Jan Prandota (1242–1266) Paweł z Przemankowa (1266–1292) Prokop (1292–1294) Jan Muskata (1294–1320) Nanker (1320–1326) Jan Grot (1326–1347) Piotr z Falkowa (1347–1348) Bodzęta (1348–1366) Florian Mokrski (1367–1380) Zawisza Kurozwęcki (1380–1382) Jan Radlica (1382–1392) Piotr Wysz (1392–1412) Wojciech Jastrzębiec (1412–1423) Zbigniew Oleśnicki (1423–1455) Tomasz Strzępiński (1455–1460) Jakub z Sienna (1461–1463) Jan Gruszczyński (1463–1464) Jan Lutkowic z Brzezia (1464–1471) Jan Rzeszowski (1471–1488) Fryderyk Jagiellończyk (1488–1503) Jan Konarski (1503–1524) Piotr Tomicki (1524–1535) Jan Latalski (1536–1537) Jan Chojeński (1537–1538) Piotr Gamrat (1538–1545) Samuel Maciejowski (1546–1550) Andrzej Zebrzydowski (1551–1560) Filip Padniewski (1560–1572) Franciszek Krasiński (1572–1577) Piotr Myszkowski (1577–1591) Jerzy Radziwiłł (1591–1600) Bernard Maciejowski (1600–1605) Piotr Tylicki (1607–1616) Marcin Szyszkowski (1616–1630) Andrzej Lipski (1630–1631) Jan Albert Waza (1632–1634) Jakub Zadzik (1635–1642) Piotr Gembicki (1642–1657) Andrzej Trzebicki (1658–1679) Jan Małachowski (1681–1699) Stanisław Kazimierz Dąmbski (1700) Jerzy Albrecht Denhoff (1701–1702) Kazimierz Łubieński (1710–1719) Konstanty Felicjan Szaniawski (1720–1732) Jan Aleksander Lipski (1732–1746) Andrzej Stanisław Załuski (1746–1758) Kajetan Ignacy Sołtyk (1759–1788) Feliks Paweł Turski (1788–1800) Andrzej Gawroński (1805–1813) Jan Paweł Woronicz (1815–1829) Karol Skórkowski (1830–1851) Franciszek Zglenicki (1836–1841 adm. apost.) Ludwik Łętowski (1845–1849 adm. apost.) Antoni Junosza Gałecki (1862–1879 adm. apost.) Albin Dunajewski (1879–1894) Jan Puzyna (1895–1911) Adam Stefan Sapieha (1911–1951) Eugeniusz Baziak (1951–1962 adm. apost.) Karol Wojtyła (1964–1978) Franciszek Macharski (1979–2005) Stanisław Dziwisz (2005−2016) Marek Jędraszewski (od 2017)
Biskupi pomocniczy	Marcin (1303–1306) Jan (1347–1348) Tomasz z Sienna (1360–ok. 1371) Zbigniew z Łapanowa (1395–1412) Jarosław z Lublina (1423–1444) Jerzy (1446–1461) Paweł z Krakowa (1464–1498) Marian Lulias(1499–1503) Jan Amicinus (1503–1526) Dominik Małachowski (1527–1544) Erazm Ciołek (1544–1546) Andrzej Spot (1547–1559) Stanisław Słomowski (1560–1565) Marcin Białobrzeski (1566–1577) Jakub Milewski (1578–1586) Paweł Dembski (1587–1614) Tomasz Oborski (1614–1645) Olbracht Lipnicki (1645–1657) Mikołaj Oborski (1658–1689) Stanisław Szembek (1690–1700) Kazimierz Łubieński (1700–1705) Michał Szembek (1706–1726) Michał Ignacy Kunicki (1726–1751) Franciszek Potkański (1753–1786) Józef Olechowski (1786–1806) Wojciech Radoszewski (1787–1798) Jan Kanty Lenczowski (1767–1807) Augustyn Karol Lipiński (1814) Tomasz Nowiński (1816–1830) Franciszek Zglenicki (1824–1841) Ludwik Łętowski (1845–1868) Antoni Junosza Gałecki (1862–1879) Anatol Nowak (1900–1924) Stanisław Rospond (1927–1958) Eugeniusz Baziak (1951 koadiutor) Karol Wojtyła (1958–1964) Julian Groblicki (1960–1992) Jan Pietraszko (1962–1988) Albin Małysiak (1970–1993) Stanisław Smoleński (1970–1992) Kazimierz Górny (1985–1992) Kazimierz Nycz (1988–2004) Jan Szkodoń (1988–2022) Jan Zając (2004–2014) Józef Guzdek (2004–2010) Grzegorz Ryś (2011–2017) Damian Muskus (od 2011) Janusz Mastalski (od 2019) Robert Chrząszcz (od 2021)

Biskupi diecezjalni