Inulina

Inulina
Identyfikacja
Numer CAS

9005-80-5

PubChem

24763

DrugBank

DB00638

InChIKey
JYJIGFIDKWBXDU-MNNPPOADSA-N
Niebezpieczeństwa
Karta charakterystyki: dane zewnętrzne firmy Sigma-Aldrich [dostęp 2016-12-11]
Globalnie zharmonizowany system
klasyfikacji i oznakowania chemikaliów
inulina z bulw dalii
Substancja w tej postaci nie jest klasyfikowana
jako niebezpieczna według kryteriów GHS
(na podstawie podanej karty charakterystyki).
Klasyfikacja medyczna
ATC

V04CH01

Hasło w Wikisłowniku

Inulina (łac. inulinum) – polisacharyd[1] zbudowany z około 30–35 cząsteczek monocukrów połączonych wiązaniami β-2,1-glikozydowymi w nierozgałęziony łańcuch. Łańcuch ten, zbudowany z reszt β-D-fruktofuranozy, zawiera jedną terminalnie umieszczoną cząsteczkę D-glukozy (na końcu redukującym) oraz drugą, w środku łańcucha, połączoną wiązaniem 1,3-glikozydowym[2]. Masa cząsteczkowa inuliny to ok. 5000 Da. Należy do fruktanów, jest prebiotykiem[3].

Człowiek nie trawi inuliny[4]. Jej rozkładu dokonują bakterie w okrężnicy[4]. Spożywanie dużych ilości inuliny (ponad 20 - 30 g/ doba) może powodować wzdęcie, ból brzucha, w skrajnym przypadku biegunkę[5].

Właściwości fizyczne i chemiczne

Jest białym proszkiem o łagodnym słodkim smaku[6], w konsystencji przypomina skrobię (nazywano ją „skrobią georginiową”).

Inulina jest rozpuszczalna w ciepłej wodzie, nie rozpuszcza się w etanolu[7]. Nie daje zabarwienia z jodem, wytrąca się z roztworu w niskich temperaturach (0 °C), co ułatwia jej otrzymywanie. Roztwory wodne inuliny skręcają płaszczyznę światła spolaryzowanego w lewo. Inulina w przeciwieństwie do skrobi ma wyraźnie zaznaczoną siłę redukcyjną; pod działaniem kwasów lub enzymu inulinazy zostaje rozłożona całkowicie do fruktozy[8].

Występowanie i rola biologiczna

Jest materiałem zapasowym, gromadzonym w wakuolach[9].

Rośliny wytwarzające inulinę to:

W mniejszych ilościach występuje w wielu roślinach jednoliściennych, np. w niektórych trawach – w rozłogach perzu.

W roślinach inulina magazynowana jest przede wszystkim w bulwach, kłączach i dolnych częściach łodyg oraz w mniejszych ilościach w liściach. Średnia zawartość inuliny w surowcach roślinnych:

  • korzenie Silphium trifoliatum – 38%
  • korzenie mniszka lekarskiego – 34%
  • korzenie cykorii – 44%
  • korzenie omanu – 34%
  • kłącza słonecznika bulwiastego – 52%[10].

Zastosowanie

  • prebiotyk – stymuluje wzrost korzystnej mikroflory przewodu pokarmowego (Bifidobacterium), powoduje obniżenie poziomu cholesterolu i lipidów w surowicy krwi, usprawnia pracę przewodu pokarmowego zapobiegając zaparciom, redukuje toksyczne metabolity, poprawia wchłanianie wapnia z układu pokarmowego[6][12]
  • w lecznictwie oraz dietetyce (preparaty wspomagające odchudzanie)[6]
  • wykazuje działanie przeciwcukrzycowe[12]
  • wykazuje działanie przeciwmiażdżycowe - obniża poziom cholesterolu we krwi[12]
  • dodatek do żywności w jogurtach, serkach, deserach mlecznych, piankach, lodach, margarynach, czekoladach[3]
  • w technologii żywności stosowana jako środek zastępujący tłuszcz w produktach cukierniczych (produkcja lukrów, beztłuszczowych dekoracji na produktach)
  • może obniżać ryzyko raka jelita grubego[13]
  • w diagnostyce chorób nerek (określanie szybkości filtracji w kłębuszkach nerkowych)[14]
  • wykorzystywana jest do produkcji syropu wysokofruktozowego[14]

Pochodzenie nazwy

Nazwa „inulina” wywodzi się od łacińskiego słowa Inula, oznaczającego rodzaj roślin, w których stwierdzono ją po raz pierwszy[15]. Termin ten wprowadził Thomson w 1811 roku[16].

Przypisy

  1. ↑ Harper’s illustrated biochemistry. New York: Lange Medical Books/McGraw-Hill, 2003, s. 109. ISBN 0-07-138901-6.
  2. ↑ Davies D D., Giovanelli J., ap Rees T., 1969, Biochemia roślin, Warszawa, PWRiL, 145.
  3. ↑ a b BartoszB. Kulczyński BartoszB., AnnaA. Gramza-Michałowska AnnaA., Health benefits of inulin-type fructans, „Medycyna Rodzinna”, 22 kwietnia 2016 [dostęp 2019-10-16]  (pol.).
  4. ↑ a b Inulina z cykorii, Kolagen NCN Polska [zarchiwizowane 2019-10-16] .
  5. ↑ Inulina :: Biotechnologia: e-biotechnologia.pl :: Biotechnologiczny Portal Internetowy-aktualności, artykuły, laboratorium, studia biotechnologiczne. [online], www.e-biotechnologia.pl [dostęp 2019-11-04] .
  6. ↑ a b c Inulina - prebiotyk dobry na wszystko [online], Sante, 18 października 2016 [dostęp 2019-10-16]  (pol.).
  7. ↑ Broda B. Zarys botaniki farmaceutycznej. PZWL, Warszawa, 1986.
  8. ↑ Nowotny F., Samotus B., 1965, Biochemia ogólna, Warszawa, PWRiL, 93-94.
  9. ↑ Kopcewicz J., Lewak S., 2002, Fizjologia roślin, Warszawa, Wydawnictwo Naukowe PWN, 42.
  10. ↑ a b RadosławR. Kowalski RadosławR., JanuszJ. Wierciński JanuszJ., Ocena niektórych gatunków Silphium jako surowców inulinowych, „Annales Universitatis Mariae Curie-Skłodowska. Sectio E. Agricultura”, 59 (1), 2004, s. 189-195 [dostęp 2024-02-26] .
  11. ↑ Guiraud J. P., Galzy P., 1989. Inulin conversion by yeast. In „Yeast. Biotechnology and Biocatalysis” (H. Veachtert, R. De Mot red.). New York, Marcel Dekker Inc. 255-297.
  12. ↑ a b c AnnaA. Nowak AnnaA. i inni, Inulina – cenny składnik żywieniowy, „2012, 58, 1, 62–65”, Roczniki Pomorskiej Akademii Medycznej w Szczecinie, 2012 .
  13. ↑ Pituch A, Albrecht P. Pediatria Współczesna Gastroenterologia, Hepatologia i Żywienie Dziecka, 2012, tom 4;4, 147-149.
  14. ↑ a b AnnaA. Kiełtyka-Dadasiewicz AnnaA. i inni, Inulina jako produkt spożywczy, paszowy, farmaceutyczny, kosmetyczny i energetyczny, „Towaroznawcze Problemy Jakości”, 38 (1), 2014, s. 18–26 [dostęp 2024-02-26] .
  15. ↑ MartaM. Grzybek MartaM., Inulina – prebiotyk o niesamowitych właściwościach [online], dziecisawazne.pl [dostęp 2023-02-06] .
  16. ↑ S.S. Sobolewska S.S., E.R.E.R. Grela E.R.E.R., J.J. Skomiał J.J., Inulina i jej oddziaływanie u ludzi i zwierząt [online], docplayer.com [dostęp 2023-02-06] [zarchiwizowane z adresu 2023-02-06] .

Bibliografia

  • Pałczyński A., Podbielkowski Z., Polakowski B., Botanika, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 1994.
  • Broda Bolesław, Zarys Botaniki Farmaceutycznej.

Przeczytaj ostrzeżenie dotyczące informacji medycznych i pokrewnych zamieszczonych w Wikipedii.

  • p
  • d
  • e
  • p
  • d
  • e
V04: Środki diagnostyczne
V04C – Inne preparaty
diagnostyczne
V04CA – Testy stosowane w cukrzycy
V04CB – Testy do badania wchłaniania tłuszczów
V04CC – Testy drożności dróg żółciowych
V04CD – Testy czynnościowe przysadki
V04CE – Testy czynnościowe wątroby
  • galaktoza
  • sulfobromoftaleina
  • metacetyna (13C)
V04CF – Preparaty stosowane w diagnostyce gruźlicy
V04CG – Testy wydzielania żołądkowego
V04CH – Testy czynności nerek
  • inulina i inne polifruktozany
  • indygokarmin
  • fenolosulfonoftaleina
  • alzaktyd
  • kwas aminohipurowy
V04CJ – Testy czynności tarczycy
V04CK – Testy czynności trzustki
V04CM – Testy stosowane w zaburzeniach płodności
  • gonadorelina
V04CX – Inne preparaty diagnostyczne
Encyklopedia internetowa (rodzaj indywiduum chemicznego):