Hans Bethe

Hans Bethe
Ilustracja
Państwo działania

Stany Zjednoczone

Data i miejsce urodzenia

2 lipca 1906
Strasburg

Data i miejsce śmierci

6 marca 2005
Ithaca

profesor
Specjalność: fizyka
Uczelnia

Cornell University

podpis
Odznaczenia
Narodowy Medal Nauki (USA)
Nagrody

Nagroda Nobla w dziedzinie fizyki

Multimedia w Wikimedia Commons
Cytaty w Wikicytatach

Hans Albrecht Bethe (ur. 2 lipca 1906 w Strasburgu, zm. 6 marca 2005 w Ithace[1]) – amerykański fizyk pochodzenia niemieckiego, laureat Nagrody Nobla z dziedziny fizyki w roku 1967 za prace poświęcone mechanizmom produkcji energii w gwiazdach[2][3].

Życiorys

Urodził się w Strasburgu (wówczas terytorium Niemiec), jego ojcem był fizjolog Albrecht Bethe. Studiował na uniwersytetach we Frankfurcie i Monachium. W roku 1928 uzyskał stopień doktora. Do 1933 prowadził badania naukowe w Niemczech, a po dojściu do władzy Hitlera wyjechał do Anglii, gdzie przez rok pracował na University of Manchester. Następnie przeniósł się do USA i przyjął amerykańskie obywatelstwo. Od 1937 był profesorem fizyki teoretycznej na Cornell University w Ithaca, w latach 1943–1956 kierował wydziałem fizyki teoretycznej w ośrodku badań atomowych w Los Alamos. Był delegatem na pierwszą Międzynarodową Konferencję o Zakazie Prób Atomowych w Genewie, gdzie przyczynił się do wynegocjowania traktatu o zakazie prób z bronią jądrową w atmosferze (zob. też lista traktatów ograniczających zbrojenia, traktat o całkowitym zakazie prób z bronią jądrową, układ o nierozprzestrzenianiu broni jądrowej).

Był uważany za jednego z najwybitniejszych specjalistów w dziedzinie teorii jądra atomowego, opracował teorię budowy deuteronu. Prowadził badania w dziedzinie widm absorpcyjnych kryształów, widm atomów i elektrodynamiki kwantowej. Przewidział wartości przekrojów czynnych dla wielu reakcji jądrowych. W 1967 otrzymał Nagrodę Nobla za wkład w teorię reakcji jądrowych, szczególnie za odkrycia dotyczące procesu wyzwalania energii w gwiazdach (tzw. cykl Bethego)[2].

Otrzymał także szereg innych prestiżowych wyróżnień naukowych, m.in. Medal Maxa Plancka (1955), Medal Eddingtona (1961), Medal Bruce (2001). Działał na rzecz pokojowego wykorzystania energii jądrowej.

Jego imię nadano asteroidzie (30828) Bethe. Laureat Medalu Oersteda za nauczanie fizyki (1993).

Zobacz też

Przypisy

  1. Bethe Hans Albrecht, [w:] Encyklopedia PWN [dostęp 2022-12-03] .
  2. a b Hans Bethe - Facts. [w:] The Nobel Prize in Physics 1967 [on-line]. Nobel Media AB. [dostęp 2014-02-15]. (ang.)., Biographical, Nobel Lecture, December 11, 1967, Energy Production in Stars
  3. HA. Bethe. Energy Production in Stars.. „Science”. 161 (3841), s. 541-547, Aug 1968. DOI: 10.1126/science.161.3841.541. PMID: 17835673. 

Bibliografia

  • Wulf von Bonin, Erich Bagge, Robert Herrlinger: Laureaci nagrody Nobla. Chemia, fizyka, medycyna. Warszawa: 1969.

Linki zewnętrzne

  • Program obrazujący przechodzenie promieniowania przez materię przy użyciu wzoru Bethe-Blocha [dostęp: 2014-02-15]
  • People & Events Hans A. Bethe, (1906-2005) na: American Experiens, Race for the Superbomb, WGBH Educational Foundation [dostęp: 2014-02-15]
  • publikacja w otwartym dostępie – możesz ją przeczytać John J. O'Connor; Edmund F. Robertson: Hans Bethe w MacTutor History of Mathematics archive (ang.) [dostęp 2021-10-27].
  • p
  • d
  • e
XIX wiek
XX wiek
XXI wiek
  • p
  • d
  • e
XX wiek
XXI wiek
  • 2001: Jürg Fröhlich
  • 2002: Jürgen Ehlers
  • 2003: Martin Gutzwiller
  • 2004: Klaus Hepp
  • 2005: Peter Zoller
  • 2006: Wolfgang Götze
  • 2007: Joel Lebowitz
  • 2008: Detlev Buchholz
  • 2009: Robert Graham
  • 2010: Dietel Vollhardt
  • 2011: Giorgio Parisi
  • 2012: Martin Zirnbauer
  • 2013: Werner Nahm
  • 2014: David Ruelle
  • 2015: Viatcheslav F. Mukhanov
  • 2016: Herbert Wagner
  • 2017: Herbert Spohn
  • 2018: J. Ignacio Cirac
  • 2019: Detlef Lohse
  • 2020: Andrzej Buras
  • 2021: Alexander M. Polyakov
  • 2022: Annette Zippelius
  • 2023: Raszyd Siuniajew
  • p
  • d
  • e
XX wiek
XXI wiek
  • 2002: Douglas Gough
  • 2005: Rudolf Kippenhahn
  • 2007: Igor Nowikow
  • 2009: Jim Pringle
  • 2011: Gilles Chabrier
  • 2013: James Binney
  • 2014: Andrew King
  • 2015: Raszyd Siuniajew
  • 2016: Anthony Bell
  • 2017: Cathie Clarke
  • 2018: Claudia Maraston
  • 2019: Bernard F. Schutz
  • 2020: Steven Balbus
  • 2021: Hiranya Peiris
  • 2022: Alan Heavens
  • p
  • d
  • e
XX wiek
XXI wiek

Nobel

  • p
  • d
  • e
Laureaci National Medal of Science (lata 70. XX w.)
1970
1973
  • Daniel I. Arnon
  • Carl Djerassi
  • Harold E. Edgerton
  • Maurice Ewing
  • Arie Jan Haagen-Smit
  • Vladimir Haensel
  • Frederick Seitz
  • Earl Wilbur Sutherland
  • John Tukey
  • Richard T. Whitcomb
  • Robert R. Wilson
1974
1975
1976
1979

  • p
  • d
  • e
XX wiek
  • 1936: William Suddards Franklin
  • 1937: Edward Herbert Hall
  • 1938: Alexander Wilmer Duff
  • 1939: Benjamin Harrison Brown
  • 1940: Robert Andrews Millikan
  • 1941: Henry Crew
  • 1943: George Walter Stewart
  • 1944: Roland Roy Tileston
  • 1945: Homer Levi Dodge
  • 1946: Ray Lee Edwards
  • 1947: Duane Roller
  • 1948: William Harley Barber
  • 1949: Arnold Sommerfeld
  • 1950: Orrin H. Smith
  • 1951: John W. Hornbeck
  • 1952: Ansel A. Knowlton
  • 1953: Richard M. Sutton
  • 1954: Clifford N. Wall
  • 1955: Vernet E. Eaton
  • 1956: George Eugene Uhlenbeck
  • 1957: Mark W. Zemansky
  • 1958: J. W. Buchta
  • 1960: Robert Wichard Pohl
  • 1961: Jerrold R. Zacharias
  • 1962: Francis Sears
  • 1963: Francis L. Friedman
  • 1964: Walter Christian Michels
  • 1965: Philip Morrison
  • 1966: Leonard Schiff
  • 1967: Edward Mills Purcell
  • 1968: Harvey E. White
  • 1969: Eric M. Rogers
  • 1970: Edwin C. Kemble
  • 1971: Uri Haber-Schaim
  • 1972: Richard Feynman
  • 1973: Arnold Arons
  • 1974: Melba Phillips
  • 1975: Robert Resnick
  • 1976: Victor Weisskopf
  • 1977: H. Richard Crane
  • 1978: Wallace A. Hilton
  • 1979: Charles Kittel
  • 1979: Paul E. Klopsteg
  • 1980: Gerald Holton
  • 1981: Robert Karplus
  • 1982: Isidor Isaac Rabi
  • 1983: John Archibald Wheeler
  • 1984: Frank Oppenheimer
  • 1985: Sam Treiman
  • 1986: Stanley S. Ballard
  • 1987: Clifford E. Swartz
  • 1988: Norman Ramsey
  • 1989: Anthony French
  • 1990: Carl Sagan
  • 1991: Freeman Dyson
  • 1992: Eugen Merzbacher
  • 1993: Hans Bethe
  • 1994: E. Leonard Jossem
  • 1995: Robert Beck Clark
  • 1996: Donald F. Holcomb
  • 1997: Daniel Kleppner
  • 1998: Edwin F. Taylor
  • 1999: David L. Goodstein
  • 2000: John G. King
XXI wiek
  • 2001: Lillian C. McDermott
  • 2002: David Hestenes
  • 2003: Edward W. Kolb
  • 2004: Lawrence Krauss
  • 2005: Eugene D. Commins
  • 2006: Kenneth Ford
  • 2007: Carl E. Wieman
  • 2008: Mildred Dresselhaus
  • 2009: George F. Smoot
  • 2010: nie przyznano
  • 2011: F. James Rutherford
  • 2012: Charles H. Holbrow
  • 2013: Edward Redish
  • 2014: Dean Zollman
  • 2015: Karl Mamola
  • 2016: John Winston Belcher
  • 2017: Jan Tobochnik
  • 2018: Barbara L. Whitten
  • 2019: Gay Stewart
  • 2020: David Sokoloff
  • 2021: Shirley Ann Jackson
  • 2023: S. James Gates
  • p
  • d
  • e
Laureaci Medalu Bruce
XIX wiek
XX wiek
XXI wiek
Kontrola autorytatywna (osoba):
  • ISNI: 0000000110237544
  • VIAF: 32057187
  • LCCN: n50009103
  • GND: 118658662
  • NDL: 00433198
  • LIBRIS: wt7990df28rjv14
  • BnF: 12275191v
  • SUDOC: 031560288
  • NLA: 35018177
  • NKC: ola2002153070
  • BNE: XX943726
  • NTA: 073027723
  • BIBSYS: 90198502
  • CiNii: DA00797296
  • Open Library: OL399109A
  • PLWABN: 9810658391505606
  • NUKAT: n96108249
  • J9U: 987007258778205171
  • CANTIC: a10050140
  • LNB: 000058708
  • NSK: 000447139
  • CONOR: 38778211
  • LIH: LNB:uGY;=Br
Encyklopedia internetowa:
  • PWN: 3876662
  • Britannica: biography/Hans-Bethe
  • Treccani: hans-albrecht-bethe
  • Universalis: hans-bethe
  • БРЭ: 1864733
  • NE.se: hans-bethe
  • SNL: Hans_Albrecht_Bethe
  • VLE: hans-albrecht-bethe
  • Catalana: 0009747
  • DSDE: Hans_Albrecht_Bethe
  • identyfikator w Hrvatska enciklopedija: 7319
Identyfikatory zewnętrzne:
  • Scopus: 22965780100
  • MacTutor: Bethe