Cathair Mor

Cathair Mor
na wpół legendarny zwierzchni król Irlandii
Okres

od 174
do 177

Poprzednik

Fedlimid Rechtmar

Następca

Conn Stu Bitew

Dane biograficzne
Dynastia

Milezjanie

Ojciec

Fedlimid Firurglais

Dzieci

Ros (Rossa) Failgech,
Daire Barrach,
Bressal Enechglas,
Cetach,
Fergus Luascan,
Ailill Cethech,
Óengus Nic,
Eochaid Timmine,
Crimthann (Comthanan),
Curig,
Landabaria,
Fiacha Baicheda

Cathair Mor („Wielki”) – legendarny król Leinsteru, na wpół legendarny zwierzchni król Irlandii z dynastii Milezjan (linia Eremona) w latach 174-177. Syn Fedlimida Firurglaisa, w piątym stopniu potomka Conchobara I Abradruada („z Czerwonymi Rzęsami”), zwierzchniego króla Irlandii. Według średniowiecznej irlandzkiej legendy i historycznej tradycji objął zwierzchnią władzę nad Irlandią po śmierci Fedlimida Rechtmara. Brał udział w wielu krwawych wojnach. Mówi się o nim, że miał trzydziestu synów, ale tylko dziesięciu z nich miało potomstwo; kilka średniowiecznych dynastii Leinsteru wywodziło swą genealogię od niego. O jego prawnuczce Corcraine (Cochrann) źródła wspominają, że była matką feniańskiego bohatera Diarmuida Ua Duibhne.

Cathair jest bohaterem sagi Esnada Tige Buchet (Melodia Domu Buchet). Jego córka Eithne Tháebfhota (właściwie córka Brislinda Binna, króla Norwegów) miała być wychowywana przez gościnnych mieszkańców Leinsteru, zwanych Buchetami, którzy trzymali wiele stad bydła. Synowie Cathaira wykorzystali gościnność Buchetów, tak że zostali oni tylko z jednym bykiem i siedmioma krowami. Król, będąc starym i osłabionym, nie był zdolny ich powstrzymać. Bucheci wraz z rodzinami, włączając Eithne, musieli zamieszkać w chacie w lesie w Kells na terenie ob. hr. Meath. Później, kiedy Cormac mac Airt został królem, poślubił Eithne i przywrócił Buchetom ich majątki (w innych historiach królem, który poślubił Eithne był następca Cathaira, Conn Stu Bitew). Zaś saga Fotha Catha Cnucha (Powód Bitwy pod Cnucha), podała, że Cathair dał wzgórze Almu (Knockaulin, hr. Kildare) druidowi Nuadowi, synowi Aichi. To wzgórze stało się później sławne, jako dom Fionna mac Cumhaill. Cathair panował trzy lata nad Irlandią, gdy zginął z ręki swego następcy na tronie irlandzkim, Conna Cédcathacha („Stu Bitew”), oraz Luaigni z Tary, ludu Meath, w bitwie pod Magh h-Agha (Moigh Acha).

Potomstwo

W trzecim roku panowania, zanim poprowadził swe wojsko do fatalnej bitwy pod Moigh Acha, w Meath, wydał swą ostatnią wolę, przeczuwając, że mógły nie przeżyć zbliżającej się bitwy. Dokonał podziału posiadłości pośród swych trzydziestu synów w testamencie, zwanym „Testamentem Cathaira More”. Jego potomkowie tworzyli główne rody w Leinsterze. Cathair pozostawił po sobie wiele dzieci, w tym:

  • Ros (Rossa) Failgech, a quo Uí Failge, przodek O’Connorów (Faley); otrzymał od ojca Leinster, 10 tarcz, miecze, puchary
  • Daire Barrach, a quo Uí Bairrche, przodek rodu O’Gorman; otrzymał Tuath Laighean (Fingal i Dublin). 150 włóczni, 50 mieczy, 50 złotych pierścieni, 150 płaszczy, 7 wojskowych chorągwi
  • Bressal Enechglas, a quo Uí Enechglais; otrzymał 7 statków, 50 tarcz, 5 mieczy, 5 wozów i konie oraz ziemie wokół rzeki Amergin
  • Cetach, a quo Crích na Cétach; nic nie otrzymał oraz nie został rozdzielony od braci
  • Fergus Luascan, nic nie otrzymał od ojca; dostał obszerne posiadłości od swych braci
  • Ailill Cethech, otrzymał zestaw do gry w tryktraka i ludzi; zajmował się tylko w życiu hazardem
  • Óengus Nic, nic nie otrzymał od ojca; bracia dali mu obszerne posiadłości
  • Eochaid Timmine, a quo Uí Buide; ojciec zostawił mu tylko swe błogosławieństwo oraz nazwał go słabym człowiekiem
  • Crimthann (Comthanan), a quo Uí Chrimthainn Áin, przodek rodu Duffe z Leinsteru; otrzymał od ojca 50 mosiężnych kul, z maczugami mosiężnymi do gry; 10 zestawów do gry w tryktraka i 2 stoliki szachów
  • Curig, zginął z ręki Fionna mac Cumhaill, miał syna:
  • Landabaria, przyszła trzecia żona arcykróla Conna Stu Bitew
  • Fiacha Baicheda, otrzymał od ojca okolicę wokół Wexfordu, 50 wielkich statków z cisu, 50 pucharów, 50 pstrokatych koni z mosiężnymi wędzidłami; król Leinsteru, ojciec Bressala Bélacha (zm. 435/436), historycznego króla Leinsteru
  • p
  • d
  • e
Mityczni
królowie
Irlandii
Dynastia Partholona
(1980-1710 p.n.e.)
  • Partholon
  • Slainge
  • Laiglinne
  • Rudraige
  • Potomkowie
Dynastia Nemedian
(1710-1300 p.n.e.)
  • Nemed
  • Stairn
  • Iarbonel Wróżbita
  • Annind
  • Fergus Czerwonoboki
  • Semul
  • Erglan
Dynastia Fomorian
(przed 1300 p.n.e.)
  • Gann
  • Sengann
  • Nieznani władcy
Dynastia Fir Bolgów
(1293-1213 p.n.e.)
Dynastia Tuatha Dé Danann
(1213-1016 p.n.e.)
Legendarni
królowie
Irlandii
Celtycka
dynastia Milezjan
(1016 p.n.e.-405 n.e.)
Okres heroiczny
Okres Antecotti
(Aitheach-Tuatha)
Półlegendarni
arcykrólowie
Irlandii
Okres osjanicki
Historyczni
arcykrólowie
Irlandii
Dynastia O’Neillów
  • Niall I Noígíallach (od Dziewięciu Zakładników) (379-405)
Okres św. Patryka
  • Nath ĺ mac Fiachrach (405-428/9; król Connachtu)
  • Lóegaire II mac Néill (428/29-458/63; król Connachtu)
  • Cairbre III mac Néill (463-?)
  • Ailill (Oilioll) IV Molt (?-482; król Connachtu)
  • Lugaid VII mac Lóegairi (483-507)
  • Muirchertach I mac Muiredaig (507-534; król Ailechu)
  • Túathal II Máelgarb mac Cormaic (534-544)
  • Diarmait I mac Cerbaill (544-565; król Meath)
Okres św. Kolumby
  • Fergus III mac Muirchertaig (565-566; król Ailechu)
  • Domnall I Ilchelgach (od Wielu Oszustw) (koregent 565-566)
  • Ainmuire mac Sétnai (566-569)
  • Báetán I mac Muirchertaig (569-572; król Ailechu)
  • Eochaid XIII mac Domnaill (koregent 569-572; król Ailechu)
  • Báetán II mac Ninnedo (572-586)
  • Áed II mac Ainmuirech (586-598)
Okres scholastyczny
  • Áed III Sláine (598-604)
  • Colmán Rímid (koregent 598-604; król Ailechu)
  • Áed IV Uaridnach (604-612; król Ailechu)
  • Máel Coba mac Áedo (612-615)
  • Suibne Menn mac Fiachna (615-628; król Ailechu)
  • Domnall II mac Áedo (628-642)
  • Conall II Cóel (642-654)
  • Cellach mac Máele Coba (koregent 642-658)
  • Diarmaid II Ruadnaig (658-665; król Bregi)
  • Blathmac mac Áedo Sláine (koregent 658-665; król Bregi)
  • Sechnassach (665-671; król Bregi)
  • Cenn Fáelad (671-675; król Bregi)
  • Finnachta II Fledach (Uroczysty) mac Dunchad (675-695; król Bregi)
  • Loignsech mac Óengusso (695-704)
  • Congal II Cennmagair mac Fergus (704-710)
  • Fergal mac Máele Dúin (710-722; król Ailechu)
  • Fogartach mac Néill (722-724; król Bregi) prawnuk Diarmaida II
  • Cináed mac Írgalaig (724-728; król Bregi)
  • Flaithbertach mac Loingsig (728-734; usunięty, zmarł 765)
  • Áed V Allán (Przystojny) (734-743; król Ailechu)
  • Domnall III Midi (743-763; król Meath)
  • Niall II Frossach (od Deszczów) (763-770; abdykował, zmarł 778; król Ailechu)
  • Donnchad I Midi (770-797; król Meath)
Okres skandynawski
  • Áed VI Oirdnide (Dostojny) (797-819; król Ailechu)
  • Conchobar II mac Donnchada (819-833; król Meath)
  • Niall III Caille (833-846; król Ailechu)
    • Fedlimid mac Crimthainn (rywal 838-841; król Munsteru)
  • Máel Sechnaill I mac Máele Ruanaid (846-862; król Meath)
  • Áed VII Findliath (Białowłosy) (862-879; król Ailechu)
  • Flann Sinna (Lis) (879-916; król Meath)
  • Niall IV Glúndub (Czarne Kolano) (916-919; król Ailechu)
  • Donnchad II Donn (Brązowy) (919-944; król Meath)
  • Congalach Cnogba mac Máel Mithig (944-956)
    • Ruaidri Ua Canannain (rywal 944-950)
  • Domnall IV ua Néill (956-980; król Ailechu)
Okres dalkasiański
(980-1022)
  • Máel Sechnaill II Mór mac Domnaill (980-1002; usunięty; król Meath)
  • Brian I Bóruma (od Trybutów) mac Cennetig (1002-1014; król Munsteru)
  • Máel Sechnaill II (2. panowanie 1014-1022)
  • Flaithbertach II (1022-1036; król Ailechu)
  • Donnchad III mac Briain (rywal 1022-1036; arcykról 1036-1066; usunięty, zmarł 1064; król Munsteru)
  • Diarmait III mac Mail na mBó (1063-1072; król Leinsteru)
  • Toirdelbach I Ua Briain mac Tadg (1072-1086; król Munsteru)
  • Muirchertach II Ua Briain (1086-1119; król Munsteru)
  • Domnall V Ua Lochlainn mac Ardgar Ua Lochlainn (rywal 1090-1119; arcykról 1119-1121; król Ailechu)
  • Toirdelbach II Ua Conchobair (rywal 1120-1121; arcykról 1121-1156; król Connachtu)
  • Muirchertach III Mac Lochlainn (rywal 1149-1156; arcykról 1156-1166; król Ailechu)
  • Ruaidri II Ua Conchobair (1166-1186; wasal angielski od 1175; usunięty, zmarł 1198; król Connachtu)
  • Conchobar III Máenmaige (1186-1189)
  • Cathal Crobderg (1189-1200; usunięty, zmarł 1224)
  • Brian II Ua Neill (1258-1260)

Bibliografia

  • Annala Rioghachta Éireann. Annals of the Kingdom of Ireland by the Four Masters, Vol. I, ed. with translation J. O’Donovan, Second Edition, Dublin 1856, s. 102-103.
  • Byrne F. J., Irish Kings and High-Kings Four Courts Press, Second edition (Repr.), Dublin 2004, s. 288, ISBN 1-85182-552-5.
  • Lebor Gabála Érenn. The Book of the Taking of Ireland, Part V, ed. and transl. with notes etc. by R. A. Stewart Macalister, Irish Texts Society, Dublin 1956, s. 330-331.
  • O’Hart J., Irish Pedigress. The Origin and Stem of The Irish Nation, vol. I, Fifth Edition, Dublin 1892, s. 359, 760-761.
  • Truhart P., Regents of Nations. Systematic Chronology of States and Their Political Representatives in Past and Present. A Biographical Reference Book, Part 1: Antiquity Worldwide, München 2000, s. 374, ISBN 3-598-21543-6.

Linki zewnętrzne

  • Cathair Mor w kinsella.org