Aengus I Olmucada
| legendarny zwierzchni król Irlandii |
| Okres | od 800 p.n.e.
do 782 p.n.e. |
| Poprzednik | Eochaid III Mumho |
| Następca | Enna I Airgthech |
| Dane biograficzne |
| Dynastia | Milezjanie |
| |
| Ojciec | Fiacha I Labrainne |
| |
| Dzieci | Maen |
Aengus I Olmucada lub Aongus I Olmucaid – legendarny zwierzchni król Irlandii z dynastii Milezjan (linia Eremona) w latach 800-782 p.n.e. Syn Fiachy I Labrainne, zwierzchniego króla Irlandii, oraz nieznanej z imienia córki Mogaetha Mórólacha, wnuka Eochaida II Faebarglasa, zwierzchniego króla Irlandii.
Według średniowiecznej irlandzkiej legendy i historycznej tradycji Aengus podczas panowania ojca zdobył Szkocję. Doszedł do zwierchniej władzy przez pokonanie i zabicie króla Eochaida III Mumho w bitwie pod Cliach (Clíu). W ten sposób zemścił się za śmierć swego ojca, który zginął dwadzieścia jeden lat wcześniej w bitwie pod Belgadan (Sliab Belgatain) w Iar-Mumu. Aengus w ciągu swych osiemnastu lat panowania brał udział w siedemdziesięciu pięciu bitwach. Walczył m.in. przeciw Fomorianom, ludom Cruithe i Fir Bolgom (pięćdziesiąt bitew) i innym ludom irlandzkim, a nawet przeciw Longobardom (dwanaście bitew). Za jego panowania pojawiły się trzy jeziora oraz doszło do wylania morza między Eabha a Ros Cette. Aengus oczyścił siedem równin. Otrzymał przydomek Olmucaid na cześć swego dziadka macierzystego, Mogaetha Mórólacha („Wielkiego Pijaka”). Oznaczał on „Wielki Drink Mogaetha”. Inni tłumaczą ten przydomek, jako „Wielka Świnia”. Aengus zginął w bitwie pod Carmann z ręki Enny Airgthecha, syna Eochaida III Mumho, zwierzchniego króla Irlandii. Enna mógł się w ten sposób zemścić za śmierć ojca oraz objąć zwierzchnią władzę nad krajem. Aengus pozostawił po sobie syna Maena, ojca Roithechtaigha, przyszłego zwierzchniego króla Irlandii.
Mityczni
królowie
Irlandii | | | Dynastia Partholona
(1980-1710 p.n.e.) | - Partholon
- Slainge
- Laiglinne
- Rudraige
- Potomkowie
|
|---|
Dynastia Nemedian
(1710-1300 p.n.e.) | - Nemed
- Stairn
- Iarbonel Wróżbita
- Annind
- Fergus Czerwonoboki
- Semul
- Erglan
|
|---|
Dynastia Fomorian
(przed 1300 p.n.e.) | - Gann
- Sengann
- Nieznani władcy
|
|---|
Dynastia Fir Bolgów
(1293-1213 p.n.e.) | |
|---|
Dynastia Tuatha Dé Danann
(1213-1016 p.n.e.) | |
|---|
|
|
|---|
Legendarni
królowie
Irlandii | Celtycka
dynastia Milezjan
(1016 p.n.e.-405 n.e.) | | | | Okres heroiczny | |
|---|
Okres Antecotti
(Aitheach-Tuatha) | |
|---|
|
|---|
|
|---|
Półlegendarni
arcykrólowie
Irlandii | |
|---|
Historyczni
arcykrólowie
Irlandii | | Dynastia O’Neillów | - Niall I Noígíallach (od Dziewięciu Zakładników) (379-405)
| | Okres św. Patryka | - Nath ĺ mac Fiachrach (405-428/9; król Connachtu)
- Lóegaire II mac Néill (428/29-458/63; król Connachtu)
- Cairbre III mac Néill (463-?)
- Ailill (Oilioll) IV Molt (?-482; król Connachtu)
- Lugaid VII mac Lóegairi (483-507)
- Muirchertach I mac Muiredaig (507-534; król Ailechu)
- Túathal II Máelgarb mac Cormaic (534-544)
- Diarmait I mac Cerbaill (544-565; król Meath)
|
|---|
| Okres św. Kolumby | - Fergus III mac Muirchertaig (565-566; król Ailechu)
- Domnall I Ilchelgach (od Wielu Oszustw) (koregent 565-566)
- Ainmuire mac Sétnai (566-569)
- Báetán I mac Muirchertaig (569-572; król Ailechu)
- Eochaid XIII mac Domnaill (koregent 569-572; król Ailechu)
- Báetán II mac Ninnedo (572-586)
- Áed II mac Ainmuirech (586-598)
|
|---|
| Okres scholastyczny | - Áed III Sláine (598-604)
- Colmán Rímid (koregent 598-604; król Ailechu)
- Áed IV Uaridnach (604-612; król Ailechu)
- Máel Coba mac Áedo (612-615)
- Suibne Menn mac Fiachna (615-628; król Ailechu)
- Domnall II mac Áedo (628-642)
- Conall II Cóel (642-654)
- Cellach mac Máele Coba (koregent 642-658)
- Diarmaid II Ruadnaig (658-665; król Bregi)
- Blathmac mac Áedo Sláine (koregent 658-665; król Bregi)
- Sechnassach (665-671; król Bregi)
- Cenn Fáelad (671-675; król Bregi)
- Finnachta II Fledach (Uroczysty) mac Dunchad (675-695; król Bregi)
- Loignsech mac Óengusso (695-704)
- Congal II Cennmagair mac Fergus (704-710)
- Fergal mac Máele Dúin (710-722; król Ailechu)
- Fogartach mac Néill (722-724; król Bregi) prawnuk Diarmaida II
- Cináed mac Írgalaig (724-728; król Bregi)
- Flaithbertach mac Loingsig (728-734; usunięty, zmarł 765)
- Áed V Allán (Przystojny) (734-743; król Ailechu)
- Domnall III Midi (743-763; król Meath)
- Niall II Frossach (od Deszczów) (763-770; abdykował, zmarł 778; król Ailechu)
- Donnchad I Midi (770-797; król Meath)
|
|---|
| Okres skandynawski | - Áed VI Oirdnide (Dostojny) (797-819; król Ailechu)
- Conchobar II mac Donnchada (819-833; król Meath)
- Niall III Caille (833-846; król Ailechu)
- Fedlimid mac Crimthainn (rywal 838-841; król Munsteru)
- Máel Sechnaill I mac Máele Ruanaid (846-862; król Meath)
- Áed VII Findliath (Białowłosy) (862-879; król Ailechu)
- Flann Sinna (Lis) (879-916; król Meath)
- Niall IV Glúndub (Czarne Kolano) (916-919; król Ailechu)
- Donnchad II Donn (Brązowy) (919-944; król Meath)
- Congalach Cnogba mac Máel Mithig (944-956)
- Ruaidri Ua Canannain (rywal 944-950)
- Domnall IV ua Néill (956-980; król Ailechu)
|
|---|
Okres dalkasiański
(980-1022) | - Máel Sechnaill II Mór mac Domnaill (980-1002; usunięty; król Meath)
- Brian I Bóruma (od Trybutów) mac Cennetig (1002-1014; król Munsteru)
- Máel Sechnaill II (2. panowanie 1014-1022)
- Flaithbertach II (1022-1036; król Ailechu)
- Donnchad III mac Briain (rywal 1022-1036; arcykról 1036-1066; usunięty, zmarł 1064; król Munsteru)
- Diarmait III mac Mail na mBó (1063-1072; król Leinsteru)
- Toirdelbach I Ua Briain mac Tadg (1072-1086; król Munsteru)
- Muirchertach II Ua Briain (1086-1119; król Munsteru)
- Domnall V Ua Lochlainn mac Ardgar Ua Lochlainn (rywal 1090-1119; arcykról 1119-1121; król Ailechu)
- Toirdelbach II Ua Conchobair (rywal 1120-1121; arcykról 1121-1156; król Connachtu)
- Muirchertach III Mac Lochlainn (rywal 1149-1156; arcykról 1156-1166; król Ailechu)
- Ruaidri II Ua Conchobair (1166-1186; wasal angielski od 1175; usunięty, zmarł 1198; król Connachtu)
- Conchobar III Máenmaige (1186-1189)
- Cathal Crobderg (1189-1200; usunięty, zmarł 1224)
|
|---|
|
|
|---|
|
|---|
- Brian II Ua Neill (1258-1260)
|
| |
Bibliografia
- Annala Rioghachta Éireann. Annals of the Kingdom of Ireland by the Four Masters, Vol. I, ed. with translation J. O’Donovan, Second Edition, Dublin 1856, s. 46-51.
- Lebor Gabála Érenn. The Book of the Taking of Ireland, Part V, ed. and translation R. A. Stewart Macalister, Irish Texts Society, Dublin 1956, s. 218-229.
- Truhart P., Regents of Nations. Systematic Chronology of States and Their Political Representatives in Past and Present. A Biographical Reference Book, Part 1: Antiquity Worldwide, München 2000, s. 372, ISBN 3-598-21543-6.
