Fluorokarbony

Fluorokarbony, fluorki węgla^[1]^[2], perfluorowęglowodory^[a]^[3], PFC (z ang. perfluorocarbons)^[b] – klasa związków chemicznych składających się wyłącznie z atomów węgla i fluoru^[6], pochodzących formalnie od węglowodorów, w których wszystkie atomy wodoru zostały zastąpione atomami fluoru.

W przemyśle perfluorowęglowodory są stosowane jako czynniki wymiany ciepła, rozpuszczalniki, gazy nośne oraz stanowią odpad wielu procesów technologicznych. Są nietoksyczne i nie mają barwy ani zapachu. Są jednak szkodliwe dla środowiska, gdyż w formie gazowej, po przedostaniu się do atmosfery ziemskiej powodują efekt cieplarniany. Szacuje się, że mają one 6500–9200 razy wyższy potencjał tworzenia efektu cieplarnianego niż dwutlenek węgla^[7].

Przykładowe fluorokarbony
Tetrafluorometan
Heksadekafluoroheptan
Heksafluorobenzen
Dekafluorocyklopentan
Oktadekafluorodekalina

Zobacz też

Zobacz multimedia związane z tematem: Fluorokarbony

freony
związki perfluoroalkilowe

Uwagi

↑ Choć nazwa ta związana jest z formalnym pochodzeniem tej klasy związków jako perfluorowanych pochodnych węglowodorów, może ona błędnie sugerować obecność atomów wodoru w cząsteczkach tych związków.
↑ Spotykanych jest też szereg innych nazw, m.in. węglofluory^[4], perfluorokarbony, czy też nazwy opisowe jak perfluoropochodne węglowodorów^[5].

Przypisy

↑ fluorki węgla (fluorokarbony), [w:] Kompendium terminologii chemicznej. Zalecenia International Union of Pure and Applied Chemistry, ZofiaZ. Stasicka (red. nauk.), OsmanO. Achamatowicz (red. nauk.), Komisja Nomenklatury Chemicznej Polskiego Towarzystwa Chemicznego, Kraków: ZamKor, 2005, s. 135, ISBN 83-88830-79-1 .
↑ fluorokarbony (fluorki węgla), [w:] G.P.G.P. Moss G.P.G.P., P.A.S.P.A.S. Smith P.A.S.P.A.S., D.D. Tavernier D.D., Glosariusz nazw klas związków organicznych i reaktywnych produktów pośrednich oparty na strukturze (Zalecenia IUPAC 1994), FranciszekF. Kaźmierczak (tłum.), JacekJ. Gawroński (tłum.), Warszawa: Polskie Towarzystwo Chemiczne, 2006 (seria Wiadomości Chemiczne), s. 26, ISBN 978-83-88555-48-0 .
↑ Robert T.R.T. Morrison Robert T.R.T., Robert N.R.N. Boyd Robert N.R.N., Chemia organiczna, Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe, 1985, s. 532, ISBN 83-01-04166-8 .
↑ J.D.J.D. Roberts J.D.J.D., M.C.M.C. Caserio M.C.M.C., Chemia organiczna, Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe, 1969, s. 347–350 .
↑ MaciejM. Pilarek MaciejM., Krzysztof W.K.W. Szewczyk Krzysztof W.K.W., Zastosowania perfluorozwiązków jako ciekłych nośników gazów oddechowych w medycynie i biotechnologii, „Biotechnologia”, 2 (69), 2005, s. 125–150 .
↑ fluorocarbons, [w:] A.D.A.D. McNaught A.D.A.D., A.A. Wilkinson A.A., Compendium of Chemical Terminology (Gold Book), S.J. Chalk (akt.), International Union of Pure and Applied Chemistry, wyd. 2, Oxford: Blackwell Scientific Publications, 1997, DOI: 10.1351/goldbook.F02459, ISBN 0-9678550-9-8 (ang.).
↑ Overview of Greenhouse Gases [online], Environmental Protection Agency [zarchiwizowane z adresu 2016-07-29] (ang.).

Fluorki

1. Wodoru i litowców	HF LiF NaF KF RbF CsF
2. Berylowców	BeF 2 MgF 2 CaF 2 SrF 2 BaF 2 RaF 2
3. Skandowców	ScF 3 YF 3 LaF 3 AcF 3
Lantanowców	CeF 3 CeF 4 PrF 2 PrF 3 PrF 4 NdF 3 PmF 3 SmF 2 SmF 3 EuF 2 EuF 3 GdF 3 TbF 3 TbF 4 DyF 3 HoF 3 ErF 3 TmF 3 YbF 2 YbF 3 LuF 3
Aktynowców	ThF 4 PaF 4 PaF 5 UF 3 UF 4 UF 5 UF 6 UO 2F 2 NpF 3 NpF 4 NpF 6 PuF 3 PuF 4 PuF 6 AmF 3 AmF 4 CmF 3 CmF 4 BkF 3 BkF 4 CfF 3 CfF 4 EsF 3 EsF 4
4. Tytanowców	TiF 3 TiF 4 ZrF 4 HfF 4
5. Wanadowców	VF 3 VF 4 VF 5 VOF 3 NbF 4 NbF 5 TaF 5
6. Chromowców	CrF 2 CrF 3 CrF 4 CrF 5 CrF 6 CrO 2F 2 MoF 5 MoF 6 WF 4 WF 5 WF 6
7. Manganowców	MnF 2 MnF 3 MnF 4 TcF 6 ReF 6 ReF 7
8. Żelazowców	FeF 2 FeF 3 RuF 6 OsF 6
9. Kobaltowców	CoF 2 CoF 3 RhF 6 IrF 4 IrF 5 IrF 6 IrF 7
10. Niklowców	NiF 2 NiF 3 PdF 2 PdF 3 (Pd[PdF 6]) PdF 4 PdF 6 PtF 4 PtF 6
11. Miedziowców	CuF CuF 2 Ag 2F AgF AgF 2 AgF 3 AuF AuF 3 AuF 5 AuF 7 (AuF 5·F 2)
12. Cynkowców	ZnF 2 CdF 2 Hg 2F 2 HgF 2 HgF 4
13. Borowców	BF B 2F 4 BF 3 AlF AlF 3 GaF GaF 3 InF InF 3 TlF TlF 3
14. Węglowców	CF CF 4 C 2F 6 PFC SiF 4 GeF 2 GeF 4 SnF 2 SnF 4 PbF 2 PbF 4
15. Azotowców	N 2F 2 NF 3 NH 4F NOF PF 3 PF 5 POF 3 AsF 3 AsF 5 SbF 3 SbF 5 BiF 3 BiF 5
16. Tlenowców	OF 2 O 2F 2 O 3F 2 S 2F 2 SF 2 SF 4 SF 6 S 2F 10 SOF 2 SO 2F 2 Se 2F 2 SeF 2 SeF 4 SeF 6 SeO 2F 2 TeF 4 TeF 6 PoF 2 PoF 4 PoF 6
17. Fluorowców	ClF ClF 3 ClF 5 BrF BrF 3 BrF 5 IF IF 3 IF 5 IF 7
18. Helowców	HArF KrF 2 KrF 4 XeF 2 XeF 4 XeF 6 RnF 2 RnF 6

Substancja lecznicza w klasyfikacji anatomiczno-terapeutyczno-chemicznej (ATC)

B05: Preparaty krwiozastępcze i roztwory do wlewów

B05A – Krew i preparaty krwiopochodne

B05AA – Preparaty krwiozastępcze i frakcje białkowe osocza	albuminy inne frakcje białkowe osocza fluorokarbonowe substytuty krwi dekstran żelatyna hydroksyetyloskrobia krosfumaryl hemoglobiny rafimer hemoglobiny glutamer hemoglobiny
B05AX – Inne preparaty krwiopochodne	erytrocyty trombocyty osocze krwi komórki macierzyste z krwi pępowinowej

B05B – Roztwory do wlewów dożylnych

B05BA – Roztwory do żywienia pozajelitowego	aminokwasy emulsje tłuszczowe węglowodany hydrolizaty białkowe
B05BB – Roztwory wpływające na równowagę elektrolitową	elektrolity elektrolity w połączeniu z węglowodanami trometamol
B05BC – Roztwory wywołujące diurezę osmotyczną	mannitol karbamid

B05C – Roztwory do płukania

B05CA – Środki przeciwinfekcyjne	cetylpirydynium chloroheksydyna nitrofural sulfametizol taurolidyna kwas migdałowy noksytiolina mleczan etakrydyny neomycyna
B05CB – Roztwory soli	chlorek sodu cytrynian sodu cytrynian magnezu wodorowęglan sodu
B05CX – Inne roztwory do płukania	glukoza sorbitol glicyna mannitol

B05X – Dożylne roztwory uzupełniające

B05XA – Roztwory elektrolitowe	chlorek potasu wodorowęglan sodu chlorek sodu chlorek amonu siarczan magnezu fosforan potasu chlorek wapnia octan sodu fosforan sodu fosforan magnezu chlorek magnezu chlorek cynku kwas solny glicerofosforan sodu mleczan potasu roztwory kardioplegiczne octan potasu siarczan cynku glukonian wapnia selenian sodu połączenia elektrolitów elektrolity w połączeniach z innymi lekami
B05XB – Aminokwasy	chlorowodorek argininy glutaminian alaniny lizyna
B05XX – Inne uzupełniające roztwory dożylne	trometamol