Ulica Widok we Wrocławiu

ulica Widok

Stare Miasto
Państwo	Polska
Województwo	dolnośląskie
Miejscowość	Wrocław
Długość	178 m
Przebieg
ul. Bożego Ciała pl. Teatralny ul. Teatralna   ul. Mennicza ul. Kazimierza Wielkiego ul. Szewska
Położenie na mapie Wrocławia ulica Widok
Położenie na mapie Polski ulica Widok
Położenie na mapie województwa dolnośląskiego ulica Widok
51°06′22,549″N 17°02′00,226″E/51,106264 17,033396
Multimedia w Wikimedia Commons

Ulica Widok we Wrocławiu – ulica położona we Wrocławiu na Starym Mieście. Łączy ulicę Bożego Ciała oraz plac Teatralny i ulicę Teatralną z ulicami Kazimierza Wielkiego oraz Szewską^[1][2][3]. Ma 178 m długości^[2].

Historia

Początkowo ulica obejmowała północny odcinek współczesnej ulicy, stanowiący łącznik pomiędzy obecnymi ulicami: Szewską oraz Menniczą i nieistniejącą dziś Słodową. Odcinek ten przebiegał przez Furtę Menniczą (znaną w 1434 r. jako Monczepforte) oraz przez Kładkę Kapeluszników (Hutmachestteig)^[3][4]. Kładka ta była ruchoma^[4][5].

W 1935 r. wytyczono drogę do ulicy Teatralnej. Przebiegała ona w miejscu dawnej karczmy i słodowni leżącej ówcześnie przy ul. Menniczej 4. Jej nazwa brzmiała: „Strzeż się” (Siech Dich für)^[3]. Od początku lat 60. XX wieku droga ta stała się częścią obecnej ulicy Widok^[3]. Podczas budowy Trasy W-Z likwidacji uległy uliczki w części północnej ulicy Widok. Zlikwidowano między innymi ulicę Słodową, której południowa pierzeja została zachowana jako pierzeja szerokiej arterii jaką zbudowano w miejsce ciasnej zabudowy. Ulica ta otrzymała nazwę ulicy Kazimierza Wielkiego^[6][7]. W 1963 r. oddano do użytkowania wieloklatkowy, wielorodzinny budynek mieszkalny przy ulicy Widok 12, 14, 16^[8].

Nazwy

W swojej historii ulica nosiła następujące nazwy:

• Grosse Groschengasse (Wielka Groszowa), od 1377 r. do 9.08.1937 r.^{[3][9][10][11]}
• Siehdichfür, zaułek^[12]
• Widok, od 1945 r.^[3][2][9]

Zarówno wcześniejsza nazwa ulicy Widok – Grosse Groschengasse, Wielka Groszowa – jak i ulicy Menniczej – Groschengasse, Groszowa; Kleine Groschengasse, Mała Groszowa – nawiązują do starej mennicy położonej przy dawnej ulicy Stajennej^{[3][9][10][11]}. Z kolei nazwa Siehdichfür wywodziła się albo od dawnej karczmy i słodowni, którą nazywano Siech Dich für – „Strzeż się”^[3], albo od domu z dziedzińcem położonego pomiędzy Groschengasse (ulica Mennicza) i Zwingerstrasse (ulica Teatralna), w którym podczas epidemii dżumy w 1525 r. odseparowywano chorych i nosicieli zarazy Seuchenträger^[12]. Współczesna nazwa ulicy została nadana przez Zarząd Miejski i ogłoszona w okólniku nr 97 z 30.11.1945 r.^[2]

Układ drogowy

Do ulicy przypisana jest droga gminna numer 106465D o długości 178 metrów^[2] klasy lokalnej^[13]. Wzdłuż całej ulicy przebiega dwutorowe torowisko tramwajowe, wytyczone poza jezdnią, które łączy się na południowym krańcu z liniami przebiegającymi ulicą Teatralną i placem Teatralnym, a na północnym krańcu z liniami biegnącymi przez ulice Kazimierza Wielkiego i Szewską^[14][15]. Położony przy ulicy Widok przed skrzyżowaniem z ulicą Kazimierza Wielkiego przystanek tramwajowy dla jazdy w kierunku północnym nosi nazwę „Świdnicka”^[15].

Ulice i place powiązane z ulicą Widok^[a]:

• skrzyżowanie:
  • ul. Bożego Ciała^[1][2][16]
  • pl. Teatralny^[1][17], torowisko tramwajowe^[15],
  • ul. Teatralna^[1][18], torowisko tramwajowe^[15],
• skrzyżowanie: ul. Mennicza^[1][19]
• skrzyżowanie, z sygnalizacją świetlną^[20]:
  • ul. Kazimierza Wielkiego^[1][21], torowisko tramwajowe^[15],
  • ul. Szewska^[1][22], torowisko tramwajowe^[15].

Zabudowa i zagospodarowanie

Po stronie zachodniej ulicy na odcinku od placu Teatralnego do ulicy Menniczej znajduje się „Mediateka”, mieszcząca się zabytkowym budynku dawnej słodowni^[23] (ok. roku 1900 przebudowanej na palarnię kawy Otto Stieblera), oraz teren zielony^[24]. Pomiędzy ulicą Menniczą a Kazimierza Wielkiego teren zabudowany jest trzema powojennymi budynkami mieszkalnymi^[1][25].

Po stronie wschodniej znajduje się zabudowa ciągła, pierzejowa. Na odcinku od ulicy Teatralnej do ulicy Menniczej jest to powojenny wieloklatkowy budynek mieszkalny przy ulicy Widok 12, 14, 16^[8]. Dalej od ulicy Menniczej do ulicy Kazimierza Wielkiego przejrzeję stanowią fasady budynków z lat 1938–1939^[23].

Obszar ulicy i terenów przyległych objęty jest rejonem statystycznym nr 933220. W 2018 r. zameldowanych w nim było 306 osób, a gęstość zaludnienia wynosiła 2938 osób/km²^[26]. Tereny te położone są na wysokości bezwzględnej od 119 do 120 m n.p.m.^[27] Stanowią obszar zabudowy śródmiejskiej^[28].

Ochrona i zabytki

Obszar, na którym położona jest ulica Teatralna, podlega ochronie w ramach zespołu urbanistycznego Starego Miasta z XIII-XIX wieku, wpisanego do rejestru zabytków pod numerami: 196 z 15.02.1962 oraz A/1580/212 z 12.05.1967 r.^[29][30] Inną formą ochrony tych obszarów jest ustanowienie historycznego centrum miasta, w nieco szerszym obszarowo zakresie niż wyżej wskazany zespół urbanistyczny, jako pomnik historii^[31] [32] . Samo miasto Wrocław włączyło ten obszar jako cenny i wymagający ochrony do Parku Kulturowego „Stare Miasto”, który zakłada ochronę krajobrazu kulturowego oraz uporządkowanie, zachowanie i właściwe kształtowanie krajobrazu kulturowego, i historycznego charakteru najstarszej części miasta^[33]. Tereny te również leżą w strefie ochrony konserwatorskiej^[34], w strefie ochrony konserwatorskiej zabytków archeologicznych^[35], oraz w granicach obszarów rehabilitacji istniejącej zabudowy i infrastruktury technicznej^[36].

Przy ulicy i w najbliższym sąsiedztwie znajdują się następujące zabytki:

obiekt, położenie	powstanie, nr rej.[b]	foto
strona wschodnia
Kamienica ulica Widok 2-4[23][37]	lata 1938–1939 (na reliktach XVIII-XIX wiek) gez, mpzp[23][37]
Kamienica ulica Widok 6[23][38]	lata 1938–1939 (na reliktach XVIII-XIX wiek) gez, mpzp[23][37]
Kamienica z piekarnią Siegerta, obecnie budynek mieszkalny ulica Widok 8[23][39]	lata 1938–1939 (na reliktach XVIII-XIX wiek) gez, mpzp[23][39]
Bank (Deutsche Bau- und Bodenbank AG), obecnie "Dom Europa" (Regionalne Przedstawicielstwo Unii Europejskiej, Biuro Parlamentu Europejskiego w Polsce) ulica Widok 10[23][40]	lata 1938–1939 (na reliktach XVIII-XIX wiek) gez, mpzp[23][40]
strona południowa, zamknięcie osi widokowej
Resursa Kupiecka (Dom Związku Chrześcijańskich Kupców), obecnie Wrocławski Teatr Lalek wraz ze skwerem od frontu i terenem działki (nr 17 AM-33) plac Teatralny 4[23][41][42]	lata 1892–1894 (proj. E. Blümner), rozbudowa lata 1905–1909 (proj. A. Grau)[23] (lata 1892–1909[42]) A/2474/495/Wm z dnia 05.10.1992 r.[23][41][42]
strona zachodnia
Słodownia Augusta Weberbauera, następnie dom handlowy z palarnią kawy Otto Stieblera i kawiarnią, obecnie biblioteka „Mediateka” plac Teatralny 5, ulica Widok 7[23][43]	I połowa XIX wieku, około 1900 r., po 1945 r. gez, mpzp[23][43]

Osie widokowe

Dla tej ulicy ochronie podlegają również osie widokowe. Ochronie podlega oś widokowa z ulicy Widok w kierunku południowym poprzez ulicę Teatralną na budynek Teatru Lalek^[44][45]. Ochronie podlega także oś widokowa z ulicy Teatralnej w kierunku zachodnim przez ulicę Widok i dalej przez plac Teatralny z widokiem na dominantę, którą stanowi budynek Opery Dolnośląskiej^[44].

Wrocławskie krasnale

Przy ulicy i w najbliższym otoczeniu zamontowano następujące figurki wrocławskich krasnali:

• „Krasnale Wodne”, w ramach fontanny na skwerze przed Teatrem Lalek^[46][47]:
  • „Puszczający Stateczki”
  • „Karmiący Ptaki”
  • „Ogrodnik”
  • „Aktor”
  • „Parasolnik”
  • „Wierzbownik”
  • „Zbierający Wodę”
• „Bibliofil”, przed Mediateką od strony placu Teatralnego^[48]
• „Marysia Pięknisia”, Centrum Dermatologii Estetycznej, ul. Widok 8^[49].

Zobacz też

• Historia Wrocławia
• Architektura Wrocławia

Uwagi

Przypisy

Bibliografia

• ZygmuntZ. Antkowiak ZygmuntZ., Ulice i place Wrocławia, Wrocław-Warszawa-Kraków, seria: Biblioteka Wrocławska, tom 11, Wrocław: Zakład Narodowy imienia Ossolińskich – Wydawnictwo, 1970, Zam nr A/185/70 (C-9)  (pol.).
• Gminna Ewidencja Zabytków, Urząd Miejski Wrocławia, 18 kwietnia 2019 [dostęp 2019-06-03]  (pol.).
• JanJ. Harasimowicz JanJ. (red.), Encyklopedia Wrocławia, wyd. III poprawione i uzupełnione, Wrocław: Wydawnictwo Dolnośląskie, 2006, ISBN 83-7384-561-5, ISBN 978-83-7384-561-9  (pol.).
• M.P. z 1994 r. nr 50, poz. 425 Zarządzenie Prezydenta RP z 8 września 1994 roku, 1994 [dostęp 2016-11-30]  (pol.).
• Niemiecko-polski słownik nazw ulic, Wratislavia.net, 2012 [dostęp 2019-05-31]  (pol.).
• Park kulturowy we Wrocławiu, Oficjalny serwis Wrocławia, 2018 [dostęp 2019-06-03]  (pol.).
• Schematy stałe komunikacji zbiorowej, Komunikacja dzienna - schemat ważny od 4 maja 2019 roku, Oficjalny serwis Wrocławia, 4 maja 2019 [dostęp 2019-06-11]  (pol.).
• System Informacji Przestrzennej Wrocławia, Wrocław: Dział Systemu Informacji Przestrzennej Biura Rozwoju Wrocławia, 2019 [dostęp 2019-06-06]  (pol.).strona główna serwisu
• Uchwała LIV/1608/10 Rady Miejskiej Wrocławia z dnia 9 września 2010 r. w sprawie uchwalenia miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego w rejonie Placu Wolności, w części B, w obrębie Stare Miasto we Wrocławiu, „uchwały RMWr.”, Biuletyn Informacji Publicznej Urzędu Miejskiego Wrocławia / Akty Prawne; Dziennik Urzędowy Województwa Dolnośląskiego z 21 grudnia 2010 r. Nr 242, poz.4094.; Biuletyn Urzędowy RMW z 16 września 2010 r. Nr 8, poz.265., Wrocław, 9 września 2010 [dostęp 2019-06-11]  (pol.).
• Uchwała XLV/1370/10 Rady Miejskiej Wrocławia z dnia 21 stycznia 2010 r. w sprawie uchwalenia miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego obszaru ograniczonego ulicami: Kazimierza Wielkiego, Podwale, Bożego Ciała, Widok w obrębie Stare Miasto we Wrocławiu, „uchwały RMWr.”, Biuletyn Informacji Publicznej Urzędu Miejskiego Wrocławia / Akty Prawne; TEKST JEDNOLITY z 2016 r. ogłoszony w Dzienniku Urzędowym Województwa Dolnośląskiego – Obwieszczenie Rady Miejskiej Wrocławia z 15 września 2016 r. (Dz.Urz.Woj.Doln. z 2016 r. poz.4331); Biuletyn Urzędowy RMW z 1 lutego 2010 r. Nr 1, poz.16., Wrocław, 21 stycznia 2010 [dostęp 2019-06-11]  (pol.).
• Wrocław – zespół historycznego centrum, Narodowy Instytut Dziedzictwa, 18 kwietnia 2013 [dostęp 2016-11-30]  (pol.).
• Wrocławskie Krasnale, Oficjalny serwis miejski, 2018 [dostęp 2018-05-09]  (pol.).strona główna serwisu
• Wykaz dróg przebiegających przez miasto Wrocław, „ZDiUM/Infrastruktura/Ulice Wykaz dróg w zarządzie ZDiUM”, Ewa Iwanska, sporządziła ZDJOGA/NOXE/, Zarząd Dróg i Utrzymania Miasta, Wrocław, 7 maja 2019 [dostęp 2019-05-31]  (pol.).
• Wykaz sygnalizacji świetlnych, „ZDiUM/Infrastruktura/Wykaz sygnalizacji, w tym pracujących całodobowo w trybie kolorowym”, Ewa Iwanska, Zarząd Dróg i Utrzymania Miasta, Wrocław, 5 września 2016 [dostęp 2019-06-11]  (pol.).
• Wykaz zabytków nieruchomych wpisanych do rejestru zabytków, Województwo dolnośląskie, Narodowy Instytut Dziedzictwa, 31 grudnia 2018 [dostęp 2019-01-25]  (pol.).

Linki zewnętrzne

• Ulica Widok, [w:] Wrocław, Stare Miasto [online], fotopolska.eu [dostęp 2019-06-11]  (pol.).
• ul. Widok, [w:] Wrocław, Stare Miasto [online], dolny-slask.org.pl (Wratislaviae Amici), ID: 587540 [dostęp 2019-06-11]  (pol.).
• ul. Widok, wikimapia.org [dostęp 2019-06-11]  (pol.).