Komisariat Straży Celnej „Królewska Huta”

Komisariat Straży Celnej „Królewska Huta” – jednostka organizacyjna Straży Celnej pełniąca służbę ochronną na granicy polsko-niemieckiej w latach 1922–1928.

Formowanie i zmiany organizacyjne

Na wniosek Ministerstwa Skarbu, uchwałą z 10 marca 1920 roku, powołano do życia Straż Celną^[1]. Od połowy 1921 roku jednostki Straży Celnej rozpoczęły przejmowanie odcinków granicy od pododdziałów Batalionów Celnych^[2]. Proces tworzenia Straży Celnej trwał do końca 1922 roku^[3]. Komisariat Straży Celnej „Królewska Huta”, wraz ze swoimi placówkami granicznymi, wszedł w podporządkowanie Inspektoratu Straży Celnej „Tarnowskie Góry”^[4][a].

Z dniem 15 czerwca 1922 roku komisariat SC „Królewska Huta” rozpoczął służbę ochronną na granicy polsko- niemieckiej. Z dniem 1 lipca 1923 roku komisariat podzielono na dwa odcinki. Pierwszy obejmował placówki Biały Szarlej i Maciejkowice, a drugi Łagiewniki i Chropaczów. Z dniem 1 czerwca 1924 na terenie komisariatu utworzono placówki wewnętrzne przy urzędach celnych w Katowicach, Nowym Bytomiu, Chorzowie i zagraniczny w Bytomiu, oraz placówkę rezerwową w Michałkowicach^[5]. W 1925 przeniesiono komisariat do Łagiewnik. W tym samym roku utworzono w komisariacie komórkę wywiadowczą, której kierownikiem został przodownik Stanisław Pizło^[5].

Z dniem 15 stycznia 1928 roku komisariat Straży Celnej „Łagiewniki” został rozwiązany, a placówki „Łagiewniki” i „Chropaczów” wraz z placówkami wewnętrznymi przydzielono do komisariatu SC „Lipiny”. Placówki „Biały Szarlej” i „Maciejkowice” przekazano do nowo utworzonego komisariatu SC „Dąbrówka Wielka”^[6].

Służba graniczna

Sąsiednie komisariaty

• komisariat Straży Celnej „Tarnowskie Góry” ⇔ komisariat Straży Celnej „Orzegów” − 1926

Kierownicy komisariatu SC

Struktura organizacyjna

Organizacja komisariatu w 1922^[5]

• komenda − Królewska Huta
• placówka Straży Celnej „Biały Szarlej”^[b]
• placówka Straży Celnej „Maciejkowice”^[c]
• placówka Straży Celnej „Łagiewniki”
• placówka Straży Celnej „Chropaczów”

Organizacja komisariatu w 1926 roku^[4]:

• komenda – Łagiewniki
• placówka Straży Celnej „Chropaczów”
• placówka Straży Celnej „Łagiewniki”
• placówka Straży Celnej „Maciejkowice”
• placówka Straży Celnej „Biały Szarlej” (obecnie rejon ZGH "Orzeł Biały" w Brzezinach Śląskich)
• placówka Straży Celnej „Królewska Huta w Łagiewnikach”
• placówka Straży Celnej „Redensblick” (obecnie Rozbark, ul. Szyby Rycerskie)
• placówka Straży Celnej „Chorzów”
• placówka Straży Celnej „Beuthen” (Bytom)
• placówka Straży Celnej „Katowice”
• placówka Straży Celnej „Nowy Bytom”
• placówka wewnętrzna przy Urzędzie Celnym „Mysłowice”

Uwagi

Przypisy

Bibliografia

• Henryk Dominiczak: Granica polsko–niemiecka 1919–1939. Z dziejów formacji granicznych. Warszawa: Wydawnictwo Ministerstwa Obrony Narodowej, 1975.
• Henryk Dominiczak: Granice państwa i ich ochrona na przestrzeni dziejów 966–1996. Warszawa: Wydawnictwo „Bellona”, 1997. ISBN 83-11-08618-4. OCLC 37244743. (pol.).
• Kalendarz z szematyzmem funkcjonariuszy Straży Celnej na rok 1927, Nakładem Zarządu Internatu imienia dra Władysława Rasińskiego dla Dzieci Funkcjonariuszy Straży Celnej, 1927 .
• Piotr Kozłowski. Straż Celna zapomnianą formacją graniczną II Rzeczypospolitej – dyslokacja jednostek granicznych w 1926 roku. „Problemy Ochrony Granic”. 50, 2012. Kętrzyn: Centrum Szkolenia Straży Granicznej. ISSN 1505-1757. 
• Henryk Mieczysław Kula: Polska Straż Graniczna w latach 1928-1939. Warszawa: Wydawnictwo Bellona, 1994. ISBN 8311082671.
• Karolina Piekarz. Polskie formacje graniczne 1918 – 1924. „Mówią Wieki”. 2s, 2017. Warszawa: Oficyna Wydawnicza „Mówią Wieki”. ISSN 1897-8088. 
• Bogusław Polak: Polskie formacje graniczne. Dokumenty organizacyjne. Wybór źródeł. T. 1. Koszalin: Wydawnictwo Uczelniane Politechniki Koszalińskiej, 1999. ISBN 83874246.
• Szkic historyczny z działalności komisariatu Straży Granicznej „Piekary Ślaskie” z lat 1921–1935. → Archiwum Straży Granicznej. Szczecin.