Fosfolipidy

Wikipedia:Weryfikowalność
Ten artykuł od 2007-11 wymaga zweryfikowania podanych informacji.
Należy podać wiarygodne źródła w formie przypisów bibliograficznych.
Część lub nawet wszystkie informacje w artykule mogą być nieprawdziwe. Jako pozbawione źródeł mogą zostać zakwestionowane i usunięte.
Sprawdź w źródłach: Encyklopedia PWN • Google Books • Google Scholar • Federacja Bibliotek Cyfrowych • BazHum • BazTech • RCIN • Internet Archive (texts / inlibrary)
Dokładniejsze informacje o tym, co należy poprawić, być może znajdują się w dyskusji tego artykułu.
Po wyeliminowaniu niedoskonałości należy usunąć szablon {{Dopracować}} z tego artykułu.
Ogólny model budowy fosfolipidu
Przykładowy fosfolipid z grupy fosfadydylocholin. Kolor zielony: reszta kwasu oleinowego; niebieski: reszta kwasu palmitynowego; czerwony: grupa fosforanowa zestryfikowana dodatkowo choliną; czarny: reszta glicerolu

Fosfolipidy (inaczej fosfatydy lub fosfotłuszczowce; skrót: PL, z ang. phospholipid[1]) – grupa organicznych związków chemicznych, lipidy, które oprócz reszt glicerolu i wyższych kwasów tłuszczowych zawierają resztę kwasu fosforowego związanego z zasadą azotową, np. choliną.

Fosfolipidy stanowią istotny składnik budowy błony komórkowej. Fosforylacja lipidów do fosforylowanego kwasu tłuszczowego jest też początkiem ich aktywacji biologicznej, po której następuje dekarboksylacja i dehydrogenacja, które są kolejnymi etapami procesu spalania tłuszczów w żywych organizmach. Występują obficie szczególnie w: tkance nerwowej, wątrobie i krwi.

Charakterystyczną cechą fosfolipidów jest to, że oprócz reszt kwasów tłuszczowych występują w nich również reszty kwasu fosforowego. W zależności od rodzaju alkoholu, stanowiącego zrąb cząsteczki, wyróżnia się glicerofosfolipidy (pochodne gliceryny) i sfingofosfolipidy (pochodne sfingozyny). Przez resztę fosforową do rdzenia glicerofosfolipidowego może być dołączony inny organiczny związek chemiczny (np. aminokwas lub amina). Fosfolipidy stanowią główny składnik lipidowy błon cytoplazmatycznych (np. fosfatydylocholina, zwana także lecytyną).

Zobacz też

Przypisy

Zobacz hasło fosfolipid w Wikisłowniku
  1. Lipids III: Plasma Lipoproteins, [w:] N.V.N.V. Bhagavan N.V.N.V., Medical Biochemistry, wyd. 4, San Diego: Academic Press, 2002, s. 439, DOI: 10.1016/B978-012095440-7/50022-6, ISBN 978-0-12-095440-7  (ang.).

Przeczytaj ostrzeżenie dotyczące informacji medycznych i pokrewnych zamieszczonych w Wikipedii.

  • p
  • d
  • e
  • p
  • d
  • e
A05: Leki stosowane w chorobach dróg żółciowych i wątroby
A05A – Leki stosowane w chorobach
dróg żółciowych
A05AA – Leki zawierające kwasy żółciowe
A05AB – Leki stosowane w chorobach dróg żółciowych
  • metyloamid kwasu nikotynowego
A05AX – Inne leki stosowane w chorobach dróg żółciowych
  • piprozolina
  • hymekromon
  • cyklobutyrol
  • chlorek maraliksybatu
  • odewiksybat
  • elafibranor
A05B – Leki stosowane w chorobach wątroby
A05BA – Leki stosowane w chorobach wątroby
  • p
  • d
  • e
V08: Środki cieniujące
V08A – Środki cieniujące stosowane
przy RTG zawierające jod
V08AA – Środki cieniujące o dużej osmolalności,
rozpuszczalne w wodzie i wydalane z moczem
  • kwas diatrozowy
  • kwas metrozowy
  • jodamid
  • kwas jotalamowy
  • kwas joksytalamowy
  • kwas joglikowy
  • kwas acetrozowy
  • kwas jokarmowy
  • metiodal
  • diodon
V08AB – Środki cieniujące o małej osmolalności,
rozpuszczalne w wodzie i wydalane z moczem
  • metryzamid
  • joheksol
  • kwas joksaglowy
  • jopamidol
  • jopromid
  • jotrolan
  • jowersol
  • jopentol
  • jodyksanol
  • jobitrydol
  • joksylon
V08AC – Środki cieniujące rozpuszczalne w wodzie
i wydalane z żółcią
  • kwas jodoksamowy
  • kwas jotroksowy
  • kwas joglikamowy
  • adypiodon
  • kwas jobenzamowy
  • kwas jopanowy
  • kwas jocetamowy
  • jopodan sodu
  • kwas tyropanowy
  • jopodan wapnia
V08AD – Środki cieniujące nierozpuszczalne w wodzie
  • jopidol
  • propyljodon
  • jofendylan
V08B – Środki cieniujące stosowane
przy RTG niezawierające jodu
V08BA – Siarczan baru
V08C – Środki cieniujące stosowane
przy MRI
V08CA – Paramagnetyczne środki cieniujące
  • kwas gadopentetowy
  • kwas gadoterowy
  • gadodiamid
  • gadoterydol
  • mangafodipir
  • gadowersetamid
  • cytrynian amonowo-żelazowy
  • kwas gadobenowy
  • gadobutrol
  • kwas gadoksetowy
  • gadofosweset
  • gadopiklenol
V08CB – Superparamagnetyczne środki cieniujące
  • ferumoksyl
  • ferrysten
  • nanocząstki tlenku żelaza
V08CX – Inne środki cieniujące
V08D – Środki cieniujące stosowane
przy USG
V08DA – Środki cieniujące stosowane przy USG
Kontrola autorytatywna (strukturalna klasa indywiduów chemicznych):
  • LCCN: sh85101108
  • GND: 4131432-3
  • NDL: 00569532
  • BnF: 11981712p
  • BNCF: 19316
  • J9U: 987007543644805171