Separacja spinowo-ładunkowa w fizyce materii skondensowanej to anomalne zachowanie elektronów powodujące w pewnych specjalnych warunkach powstanie stanów elektronów rozpadających się na trzy stany kwazicząstkowe (spinony, holony i orbitony) o różnych prędkościach propagacji.
Ważną własnością separacji z której wynika jej nazwa jest fakt, że jedna z kwazicząstek (spinon) niesie spin elektronu, druga (holon) niesie ładunek elektronu, a trzecia (orbiton) przenosi parametry orbitalne elektronu.
Ze względu na to, że jest to silnie skorelowany stan wielu elektronów (do powstania takich kwazicząstek potrzeba wielu elektronów uwięzionych w dwóch wymiarach i silnie ze sobą oddziałujących) nie oznacza to faktycznego podziału elektronu na ładunek i spin (takiego zjawiska jak dotąd nigdy nie zaobserwowano) a jedynie manifestację silnie skorelowanych cząstek jako różne kwazicząstki.
Linki zewnętrzne
- Observation of Spin-Charge Separation in One-Dimensional SrCuO2. stanford.edu. [zarchiwizowane z tego adresu (2007-01-07)].
- First Direct Observations of Spinons and Holons
- Distinct spinon and holon dispersions in photoemission spectral functions from one-dimensional SrCuO2 : Abstract
Cząstki w fizyce
| Fermiony | | Kwarki | |
|---|
| Leptony | - e-
- e+
- µ-
- µ+
- τ-
- τ+
- νe
- νe
- νµ
- νµ
- ντ
- ντ
|
|---|
|
|---|
| Bozony | |
|---|
| Inne | |
|---|
| Hipotetyczne | |
|---|
Złożone
| Hadrony | |
|---|
| Inne | |
|---|
| Hipotetyczne | | Hadrony egzotyczne | - bariony egzotyczne
- dibariony
- mezony egzotyczne
|
|---|
| Interpretacja | - dikwarki
- skyrmiony
- pomerony
|
|---|
|
|---|
| Elektrony i dziury | |
|---|
| Fonony i pokrewne | |
|---|
| Separacja spinowo-ładunkowa | |
|---|
| Odpowiedniki cz. elementarnych | |
|---|
| Inne | - fazon
- frakton
- konfiguron
- lewiton
- magnon
- plazmaron
- plazmon
- roton
- soliton Dawydowa
|
|---|
