Nitroetan

Nitroetan
Nazewnictwo
Nomenklatura systematyczna (IUPAC)
nitroetan
Ogólne informacje
Wzór sumaryczny

C2H5NO2

Inne wzory

CH3CH2NO2

Masa molowa

75,08 g/mol

Wygląd

przezroczysta, oleista, bezbarwna ciecz[1]

Identyfikacja
Numer CAS

79-24-3

PubChem

6587

SMILES
CC[N+](=O)[O-]
InChI
InChI=1S/C2H5NO2/c1-2-3(4)5/h2H2,1H3
InChIKey
MCSAJNNLRCFZED-UHFFFAOYSA-N
Właściwości
Gęstość
1,054 g/cm³; ciecz
Temperatura topnienia

−90 °C

Temperatura wrzenia

114 °C[1]

Niebezpieczeństwa
Globalnie zharmonizowany system
klasyfikacji i oznakowania chemikaliów
Na podstawie Rozporządzenia CLP, zał. VI[2]
Wykrzyknik Płomień
Uwaga
Zwroty H

H226, H302, H332

Zwroty P

brak wiarygodnych danych

Europejskie oznakowanie substancji
oznakowanie ma znaczenie wyłącznie historyczne
Na podstawie Rozporządzenia CLP, zał. VI[2]
Szkodliwy
Szkodliwy
(Xn)
Zwroty R

R10, R20/22

Zwroty S

S2, S9, S25, S41

Jeżeli nie podano inaczej, dane dotyczą
stanu standardowego (25 °C, 1000 hPa)
Multimedia w Wikimedia Commons

Nitroetanorganiczny związek chemiczny, pochodna etanu. W standardowych warunkach ciśnienia i temperatury, związek ten jest bezbarwną oleistą cieczą o zapachu owoców.

Otrzymywanie

Otrzymuje się go w wyniku reakcji nitrowania etanu kwasem azotowym (metoda Hessa)[3]. Inna metoda jego syntezy polega na wymianie atomu bromu na grupę nitrową w reakcji z azotynem srebra lub sodu[4]. Nitroetan powstaje też jako jeden z produktów wolnorodnikowej reakcji propanu z kwasem azotowym lub dwutlenkiem azotu w fazie gazowej w temperaturach powyżej 400 °C[5].

Zastosowania

W wyniku kondensacji nitroetanu ze związkami nienasyconymi uzyskuje się produkty mających znaczenie komercyjne. Na przykład kondensacja z 3,4-dimetoksybenzaldehydem daje prekursor leku hipotensyjnego – metylodopy, a w reakcji z formaldehydem, po uwodornieniu powstaje 2-amino-2-metylo-1,3-propanodiol, z którego w reakcji z kwasem oleinowym uzyskać można podstawioną oksazolinę należącą do grupy kationowych związków powierzchniowo czynnych (surfakantów)[6].

Jest wykorzystywany jako dodatek do paliw (podobnie jak nitrometan)[6][7] oraz w przemyśle materiałów wybuchowych[6].

Nitroetan jest użytecznym rozpuszczalnikiem ze względu na dobre zwilżanie powierzchni[6].

Przypisy

  1. a b Farmakopea Polska X, Polskie Towarzystwo Farmaceutyczne, Warszawa: Urząd Rejestracji Produktów Leczniczych, Wyrobów Medycznych i Produktów Biobójczych, 2014, s. 4276, ISBN 978-83-63724-47-4 .
  2. a b Nitroetan, [w:] Classification and Labelling Inventory, Europejska Agencja Chemikaliów [dostęp 2015-04-07]  (ang.).
  3. C.C. Новиков, Г.А. Швехгеймер, В.В. Севостьянова, В.А. Шляпочников, Химия алифатических и аличиклических нитросоединений, Химия, Москва 1974.
  4. N. Cornblum, Org. React. 1962 12 101.
  5. J.D.Roberts, M.C. Caserio, Chemia organiczna, PWN, Warszawa 1969.
  6. a b c d Sheldon B. Markofsky: Nitro Compounds, Aliphatic. W: Ullmann’s Encyclopedia of Industrial Chemistry. Weinheim: Wiley-VCH, 2002, s. 6–7. DOI: 10.1002/14356007.a17_401.
  7. Tadeusz Rychter, Andrzej Teodorczyk, Teoria silników tłokowych, WKŁ, Warszawa 2006 (Rozdz. 14 „Paliwa i oleje”, s.240).