1955 w literaturze

Wydarzenia literackie w 1955 roku.

Wydarzenia

• W Polsce
  • Już w grudniu 1954 ogłoszono, że rok 1955 będzie rokiem mickiewiczowskim.
  • Powstał nowy tygodnik studentów i młodej inteligencji „Po prostu”, którego współpracownikami byli m.in. Marek Hłasko, Ernest Bryll i Józef Lenart.
  • W czasopiśmie „Nowa Kultura” opublikowano debiutanckie wiersze Jarosława Marka Rymkiewicza, Jerzego Harasymowicza, Józefa Ratajczaka, Andrzeja Bursy, Małgorzaty Hillar, Zbigniewa Herberta.
  • W „Życiu Literackim” ukazały się wiersze Stanisława Czycza, Bohdana Drozdowskiego, oraz także Zbigniewa Herberta i Jerzego Harasymowicza. Dołączono do nich komentarze Przybosia, Jastruna, Sandauera, Błońskiego i Flaszena.
• zagraniczne
  • Jean Cocteau wybrany do francuskiej Akademii Literatury.
  • W ZSRR zaczęły wychodzić pisma „Junost'” i „Inostrannaja litieratura”
  • W Sofii ukazał się pierwszy przekład Lalki na język bułgarski.
  • 7 października w Six Gallery w San Francisco po raz pierwszy zaprezentowano poemat Allena Ginsberga Skowyt (Howl), jedno ze sztandarowych dzieł Beat Generation.

Nowe książki (proza beletrystyczna i literatura faktu)

• polskie
  • Stanisław Lem
    • Czas nieutracony
    • Obłok Magellana
  • Józef Łobodowski – Komysze (część I Trylogii ukraińskiej)
  • Józef Mackiewicz
    • Droga donikąd
    • Karierowicz
  • Czesław Miłosz – Dolina Issy
  • Teodor Parnicki – Koniec „Zgody Narodów”
  • Tadeusz Różewicz – Opadły liście z drzew
  • Jan Józef Szczepański – Polska jesień
  • Leopold Tyrmand – Zły
• zagraniczne
  • Jacques Stéphen Alexis – Dobry generał Słońce (Compère général soleil)
  • Kingsley Amis – To niepewne uczucie (The Uncertain Feeling)
  • Ray Bradbury – Październikowa kraina (The October Country)
  • Miodrag Bulatović – Diabły nadchodzą (Đavoli dolaze)
  • Louis-Ferdinand Céline – Rozmowy z profesorem Y (Entretiens avec le professeur Y)
  • Agatha Christie
    • Entliczek pentliczek (Hickory Dickory Dock)
    • Podróż w nieznane (Destination Unknown)
  • J.P. Donleavy – Ryży (The Ginger Man)
  • Friedrich Dürrenmatt – Grek szuka Greczynki (Grieche sucht Griechin)
  • Shūsaku Endō – Biały człowiek (Shiroi hito)
  • William Gaddis – The Recognitions
  • Robert Graves – Mity greckie (The Greek Myths)
  • Graham Greene – Spokojny Amerykanin (The Quiet American)
  • Patricia Highsmith – Utalentowany pan Ripley (The Talented Mr. Ripley)
  • Clive Staples Lewis – Opowieści z Narnii: Siostrzeniec czarodzieja (The Magician’s Nephew)
  • Gabriel García Márquez – Szarańcza (La hojarasca)
  • Vladimir Nabokov – Lolita
  • Pier Paolo Pasolini – Próżniaki (Ragazzi di vita)
  • Mario Puzo – Mroczna arena (The Dark Arena)
  • Alain Robbe-Grillet – Podglądacz (Le Voyeur)
  • Juan Rulfo – Pedro Páramo
  • J.R.R. Tolkien – Władca Pierścieni: Powrót króla (The Return of the King)
  • Patrick White – Drzewo człowiecze (The Tree of Man)
• wydania polskie tytułów zagranicznych

Wywiady

• polskie
• zagraniczne
• wydania polskie tytułów zagranicznych

Dzienniki, autobiografie, pamiętniki

• polskie
• zagraniczne
• wydania polskie tytułów zagranicznych

Nowe eseje, szkice i felietony

• polskie
  • O sztuce tłumaczenia, pod red. Michała Rusinka (Ossolineum)
• zagraniczne
• wydania polskie tytułów zagranicznych

Nowe dramaty

• polskie
  • Wacław Kubacki – Rzymska wiosna (Spółdzielnia Wydawnicza „Czytelnik”)^[1]
• zagraniczne
  • Arthur Adamov – Ping-Pong (Le Ping Pong)
  • William Inge – Przystanek autobusowy (Bus Stop)
  • Eugène Ionesco – Nowy lokator (Le Nouveau Locataire)
  • Arthur Miller – Widok z mostu (A View from the Bridge)
  • Jean-Paul Sartre – Niekrasow (Nekrassov)
  • Tennessee Williams – Kotka na gorącym blaszanym dachu (Cat On a Hot Tin Roof)
• wydania polskie tytułów zagranicznych

Nowe poezje

• polskie
  • Henryk Jasiczek – Obuszkiem ciosane
  • Tadeusz Różewicz – Srebrny kłos
  • Adam Ważyk – Poemat dla dorosłych (wydanie czasopiśmiennicze)
• zagraniczne
  • W.H. Auden – Tarcza Achillesa (The Shield of Achilles)
  • Héctor Bianciotti – Psalm na ulicach (Salmo en las calles)
  • Paul Celan – Od progu do progu (Von Schwelle zu Schwelle)
  • Gregory Corso – Westalka z Brattle i inne wiersze (The Vestal Lady on Brattle and Other Poems)
  • Lawrence Ferlinghetti – Obrazy świata minionego (Pictures of the Gone World)
  • Roger Gilbert-Lecomte – Testament
  • Jewgienij Jewtuszenko – Trzeci śnieg (Третий снег)
  • Jacques Prévert – Deszcz i pogoda (La pluie et le beau temps)
  • Pierre Reverdy – Au soleil du plafond
  • Jorgos Seferis – Dziennik pokładowy III (Ημερολόγιο Καταστρώματος ΙΙΙ)
  • Charles Tomlinson – Naszyjnik (The Necklace)
  • William Carlos Williams – Podróż do miłości (Journey to Love)
  • Lejzer Wolf – Wiersze (Lider, pośm.)
  • Donald Davie – Brides of Reason^[2]
  • Ronald Stuart Thomas – Song at the Year’s Turning^[2]
  • Philip Larkin – The Less Deveived^[2]
  • Elizabeth Jennings – A Way of Looking^[3]
  • Lawrence Durrell – The Tree of Idleness^[3]

• zagraniczne antologie
• wydane w Polsce wybory utworów poetów obcych
• wydane w Polsce antologie poezji obcej

Nowe prace naukowe i biografie

• polskie
  • Ananiasz Zajączkowski – Orient jako źródło inspiracji w literaturze romantycznej doby mickiewiczowskiej (Państwowy Instytut Wydawniczy)^[4]
• zagraniczne
  • Emilio Betti – Ogólna teoria interpretacji (Teoria generale della interpretazione)
  • Maurice Blanchot – Przestrzeń literatury (L’Espace littéraire)
  • Robert Graves – Mity greckie (The Greek Myths)
  • Claude Lévi-Strauss – Smutek tropików (Tristes tropiques)
  • Herbert Marcuse – Eros i cywilizacja (Eros and Civilization)
• wydania polskie tytułów zagranicznych

Urodzili się

• 10 stycznia – Yasmina Khadra, algierski pisarz, tworzący w języku francuskim
• 13 stycznia – Jay McInerney, amerykański powieściopisarz i scenarzysta
• 19 stycznia – Mariusz Wilk, polski pisarz i eseista
• 30 stycznia – Judith Tarr, amerykańska pisarka fantastyki
• 2 lutego – Leszek Engelking, polski poeta, nowelista, tłumacz i krytyk literacki (zm. 2022)
• 7 lutego – Steven Gould, amerykański autor science fiction.
• 8 lutego – John Grisham, amerykański pisarz
• 9 lutego – Anne Robillard, kanadyjska pisarka francuskojęzyczna
• 11 lutego – David Clewell, amerykański poeta (zm. 2020)
• 17 lutego – Mo Yan, chiński pisarz, laureat literackiej Nagrody Nobla
• 18 lutego – Lisa See, amerykańska pisarka pochodzenia chińskiego
• 23 lutego – Francesca Simon, amerykańska pisarka dla dzieci
• 9 marca – Pat Murphy, amerykańska pisarka
• 30 kwietnia – Zlatko Topčić, bośniacki autor opowiadań, powieści i dramatów
• 30 maja – Colm Tóibín, irlandzki powieściopisarz, nowelista, poeta i eseista
• 4 czerwca – Val McDermid, szkocka pisarka, autorka powieści kryminalnych
• 9 czerwca – Krzysztof Bochus, polski pisarz
• 5 lipca – Mia Couto, mozambicki pisarz
• 20 lipca – Stig Larsson, szwedzki prozaik, poeta, dramaturg i reżyser
• 2 sierpnia – Caleb Carr, amerykański pisarz, dziennikarz i historyk
• 7 sierpnia – Władimir Sorokin, rosyjski pisarz
• 2 września
  • Lidia Amejko, polska pisarka i dramatopisarka
  • Steve Berry, amerykański pisarz thrillerów
• 16 września – Aurel Plasari, albański pisarz, tłumacz, krytyk literacki i publicysta
• 6 października – Ellen Kushner, amerykańska pisarka fantasy i dziennikarka
• 9 października – Leonardo Padura, kubański pisarz i dziennikarz
• 12 października – Serge Venturini, francuski poeta
• 20 października – Magdalena Tulli, polska pisarka i tłumaczka
• 6 listopada – Catherine Asaro, amerykańska pisarka science fiction i fantasy
• 12 listopada – Frank Witzel, niemiecki pisarz i ilustrator
• 23 listopada – Steven Brust, amerykański pisarz fantasy i science fiction
• 26 listopada – Tracy Hickman, amerykański pisarz gatunku fantasy
• 18 grudnia – Jeffrey Ford, amerykański autor fantastyki
• 23 grudnia – Carol Ann Duffy, brytyjska poetka
• 28 grudnia – Liu Xiaobo, chiński pisarz i literaturoznawca (zm. 2017)
• Richard Rayner, brytyjski pisarz

Zmarli

• 20 stycznia – Robert P.T. Coffin, amerykański poeta i prozaik (ur. 1982)
• 17 lutego – Štefan Krčméry, słowacki poeta (ur. 1892)
• 23 lutego – Paul Claudel, francuski dramaturg, poeta i eseista (ur. 1868)
• 10 kwietnia – Pierre Teilhard de Chardin, francuski filozof, teolog i eseista (ur. 1881)
• 16 maja – James Agee, amerykański powieściopisarzy, poeta, scenarzysta i krytyk filmowy (ur. 1909)
• 27 czerwca – Martin A. Hansen, duński prozaik (ur. 1909)
• 2 sierpnia – Wallace Stevens, amerykański poeta i eseista (ur. 1879)
• 12 sierpnia – Thomas Mann, niemiecki pisarz, noblista (ur. 1875)
• 22 września – Lucyna Krzemieniecka, polska pisarka i poetka (ur. 1907)
• 30 września – Pentti Haanpää, fiński prozaik (ur. 1905)
• 18 października – José Ortega y Gasset, hiszpański filozof i eseista (ur. 1883)

Nagrody

• Bollingen Prize for Poetry – Léonie Adams i Louise Bogan(inne języki)
• Georg-Büchner-Preis – Marie Luise Kaschnitz
• Grand prix du roman de l'Académie françaises – Michel de Saint-Pierre za Les Aristocrates
• Grand prix im. C.-F. Ramuza – Pierre-Louis Matthey
• Grosse Schillerpreis – Gonzague de Reynold
• Hanzeatycka Nagroda Goethego – T.S. Eliot
• Medal Frosta – Leona Speyer
• Nagroda Doblouga – Karl Asplund(inne języki), Sven Barthel(inne języki) oraz Herman Wildenwey(inne języki)
• Nagroda Goethego – Annette Kolb
• Nagroda Goncourtów – Roger Ikor za Les Eaux mêlées
• Nagroda im. Akutagawy – Shūsaku Endō za Biały człowiek (Shiroi Hito) i Ishihara Shintoista za Sezon Słońca (Taiyō no kisetsu)
• Nagroda im. Conrada Ferdinanda Meyera – Franz Fassbind(inne języki)
• Nagroda Literacka im. Juliana Tuwima – Marian Piechal
• Nagroda NIN – Mirko Božić za powieść Neisplakani
• Nagroda Nobla – Halldór Kiljan Laxness
• Nagroda Państwowa I. stopnia – Maria Dąbrowska
• Nagroda Pulitzera (dramat) – Tennessee Williams za sztukę Kotka na gorącym blaszanym dachu
• Nagroda Pulitzera (poezja) – Wallace Stevens za Wiersze zebrane (Collected Poems)
• Nagroda Pulitzera (proza) – William Faulkner za Przypowieść (A Fable)
• Nagroda Renaudot – Georges Govy za Le Moissonneur d’épines
• Nagroda Stregi – Giovanni Comisso
• Nagroda za całokształt twórczości, ufundowana przez Komitet Obywatelski Pomocy Uchodźcom Polskim w Wielkiej Brytanii – Marian Czuchnowski
• National Book Award (poezja) – Wallace Stevens za Wiersze zebrane (Collected Poems)
• National Book Award (proza) – William Faulkner za Przypowieść (A Fable)
• Premio Adonáis de Poesía – Javier de Bengoechea za Hombre en forma de elegía
• Premio Bagutta(inne języki) – Alfonso Gatto(inne języki) za La forza degli occhi
• Prêmio Machado de Assis – Onestaldo de Pennafort
• Premio Nacional de Literatura „Miguel de Cervantes” de narraciones – Miguel Delibes za Diario de un cazador
• Premio Nacional de Literatura de Chile – Francisco Antonio Encina
• Premio Nacional de Poesía – Jorge Campos za tom ¿?
• Premio Nadal – Rafael Sánchez Ferlosio za El Jarama
• Premio Planeta – Antonio Prieto za Tres pisadas de hombre
• Premio Viareggio(inne języki) – Vasco Pratolini za Metello
• Prix des Deux Magots – Pauline Réage za Historię O (Histoire d'O)
• Prix Femina – André Dhôtel za Le pays où l’on arrive jamais
• Prix Interallié – Félicien Marceau za Élans du cœur
• Prix Victor Rossel – Lucien Marchal za La Chute du grand Chimu
• Somerset Maugham Award – Kingsley Amis za Jima szczęściarza
• Złote Laury – Tove Ditlevsen
• Złoty medal królowej za poezję – Ruth Pitter

Przypisy

Bibliografia

• Chronological tables of English literature. oprac. Jerzy Strzetelski i in. Wyd. III. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe, 1987. ISBN 83-01-02506-9.