Władimir Arnold

Влади́мир И́горевич Арно́льд

Władimir Arnold

Data i miejsce urodzenia

12 czerwca 1937
Odessa

Data i miejsce śmierci

3 czerwca 2010
Paryż

doktor habilitowany nauk ścisłych

Specjalność: matematyka

Alma Mater

Moskiewski Uniwersytet Państwowy im. M.W. Łomonosowa

Odznaczenia

Nagrody

Nagroda Wolfa

Multimedia w Wikimedia Commons

Władimir Igoriewicz Arnold, ros. Влади́мир И́горевич Арно́льд (ur. 12 czerwca 1937 w Odessie, zm. 3 czerwca 2010 w Paryżu^[1]) – rosyjski matematyk, profesor Instytutu Stiekłowa w Moskwie i Uniwersytetu w Paryżu IX. Laureat Nagrody Leninowskiej (1965), Nagrody Wolfa w matematyce (2001) i innych wyróżnień.

Znany z prac w teorii katastrof, geometrii algebraicznej, mechaniki klasycznej i topologii.

Życiorys

Studiował na Uniwersytecie Moskiewskim, który ukończył w 1959. Pracę doktorską obronił w 1961 (jego promotorem był Andriej Kołmogorow), a dwa lata później habilitował się. W 1986 został członkiem korespondentem, a w 1990 pełnym członkiem Akademii Nauk ZSRR (od 1991 Rosyjskiej Akademii Nauk).

W 1957 wspólnie z Andriejem Kołmogorowem rozwiązał 13. problem Hilberta.

Przypisy

↑ Arnold Władimir I., [w:] Encyklopedia PWN [dostęp 2021-10-11] .

Linki zewnętrzne

John J. O'Connor; Edmund F. Robertson: Władimir Arnold w MacTutor History of Mathematics archive (ang.)

Laureaci Nagrody Wolfa w dziedzinie matematyki

XX wiek	1978: Izrail Gelfand, Carl L. Siegel 1979: Jean Leray, André Weil 1980: Henri Cartan, Andriej Kołmogorow 1981: Lars Ahlfors, Oscar Zariski 1982: Hassler Whitney, Mark Krejn 1983/1984: Shiing-shen Chern, Paul Erdős 1984/1985: Kunihiko Kodaira, Hans Lewy 1986: Samuel Eilenberg, Atle Selberg 1987: Kiyoshi Itō, Peter Lax 1988: Friedrich Hirzebruch, Lars Hörmander 1989: Alberto Calderón, John Milnor 1990: Ennio De Giorgi, Ilya Piatetski-Shapiro 1991: nie przyznano 1992: Lennart Carleson, John G. Thompson 1993: Michaił Gromow, Jacques Tits 1994/1995: Jürgen Moser 1995/1996: Robert Langlands, Andrew Wiles 1996/1997: Joseph B. Keller, Jakow Sinaj 1998: nie przyznano 1999: László Lovász, Elias M. Stein 2000: Raoul Bott, Jean-Pierre Serre
XXI wiek	2001: Władimir Arnold, Saharon Szelach 2002/2003: Mikio Sato, John Tate 2004: nie przyznano 2005: Grigorij Margulis, Siergiej Nowikow 2006/2007: Stephen Smale, Hillel Furstenberg 2008: Pierre Deligne, Phillip Griffiths, David Mumford 2009: nie przyznano 2010: Dennis Sullivan, Shing-Tung Yau 2011: nie przyznano 2012: Michael Aschbacher, Luis Caffarelli 2013: Michael Artin, George D. Mostow 2014: Peter Sarnak 2015: James Arthur 2016: nie przyznano 2017: Richard Schoen, Charles Fefferman 2018: Alexander Beilinson, Władimir Drinfeld 2019: Jean-Francois Le Gall, Gregory Lawler 2020: Simon Donaldson, Yakov Eliashberg 2021: nie przyznano 2022: George Lusztig 2023: Ingrid Daubechies

XX wiek

1978: Izrail Gelfand, Carl L. Siegel
1979: Jean Leray, André Weil
1980: Henri Cartan, Andriej Kołmogorow
1981: Lars Ahlfors, Oscar Zariski
1982: Hassler Whitney, Mark Krejn
1983/1984: Shiing-shen Chern, Paul Erdős
1984/1985: Kunihiko Kodaira, Hans Lewy
1986: Samuel Eilenberg, Atle Selberg
1987: Kiyoshi Itō, Peter Lax
1988: Friedrich Hirzebruch, Lars Hörmander
1989: Alberto Calderón, John Milnor
1990: Ennio De Giorgi, Ilya Piatetski-Shapiro
1991: nie przyznano
1992: Lennart Carleson, John G. Thompson
1993: Michaił Gromow, Jacques Tits
1994/1995: Jürgen Moser
1995/1996: Robert Langlands, Andrew Wiles
1996/1997: Joseph B. Keller, Jakow Sinaj
1998: nie przyznano
1999: László Lovász, Elias M. Stein
2000: Raoul Bott, Jean-Pierre Serre

XXI wiek

2001: Władimir Arnold, Saharon Szelach
2002/2003: Mikio Sato, John Tate
2004: nie przyznano
2005: Grigorij Margulis, Siergiej Nowikow
2006/2007: Stephen Smale, Hillel Furstenberg
2008: Pierre Deligne, Phillip Griffiths, David Mumford
2009: nie przyznano
2010: Dennis Sullivan, Shing-Tung Yau
2011: nie przyznano
2012: Michael Aschbacher, Luis Caffarelli
2013: Michael Artin, George D. Mostow
2014: Peter Sarnak
2015: James Arthur
2016: nie przyznano
2017: Richard Schoen, Charles Fefferman
2018: Alexander Beilinson, Władimir Drinfeld
2019: Jean-Francois Le Gall, Gregory Lawler
2020: Simon Donaldson, Yakov Eliashberg
2021: nie przyznano
2022: George Lusztig
2023: Ingrid Daubechies

Laureaci Nagrody Crafoorda

XX wiek	1982 (matematyka) Władimir I. Arnold i Louis Nirenberg 1983 (geologia) Edward N. Lorenz 1984 (biologia) Daniel H. Janzen 1985 (astronomia) Lyman Spitzer Jr. 1986 (geologia) Claude J. Allegre i Gerald J. Wasserburg 1987 (biologia) Eugene Odum i Howard T. Odum 1988 (matematyka) Pierre Deligne i Alexander Grothendieck 1989 (astronomia) James Van Allen 1990 (biologia) Paul R. Ehrlich i Edward O. Wilson 1991 (astronomia) Allan Rex Sandage 1992 (biologia) Adolf Seilacher 1993 (biologia) William D. Hamilton i Seymour Benzer 1994 (matematyka) Simon Donaldson i Shing-Tung Yau 1995 (nauki o Ziemi) Willi Dansgaard i N. Shackleton 1996 (biologia) Robert May 1997 (astronomia) F. Hoyle, Edwin Salpeter i Don L. Anderson 1998 (geologia) Don L. Anderson i Adam M. Dziewoński 1999 (biologia) Ernst Mayr, John M. Smithoraz, George C. Williams 2000 (biologia) Marc Feldmann i Ravinder N. Maini
XXI wiek	2001 (matematyka) Alain Connes 2002 (geologia) Dan P. McKenzie 2003 (biologia) Carl R. Woese 2004 (nauki przyrodnicze) Eugene C. Butcher i Timothy A. Springer 2005 (astronomia) James Gunn, James Peebles i Martin Rees 2006 (geologia) Wallace S. Broecker 2007 (biologia) Robert Trivers 2008 (astronomia) Raszyd Siuniajew, (matematyka): Maksym Koncewicz i Edward Witten 2009 (nauki przyrodnicze) Charles Dinarello, Tadamitsu Kishimoto i Toshio Hirano 2010 (geologia) Walter Munk 2011 (biologia) Ilkka Hanski 2012 (astronomia) Reinhard Genzel i Andrea Ghez; (matematyka) Jean Bourgain i Terence Tao 2013 (genetyka) Peter K. Gregersen, Lars Klareskog i Robert J. Winchester 2014 (nauki o Ziemi) Peter Molnar 2015 (biologia) Richard Lewontin i Tomoko Ohta 2016 (astronomia) Roy P. Kerr i Roger Blandford; (matematyka) Yakov Eliashberg 2017 (medycyna) Shimon Sakaguchi, Fred Ramsdell i Alexander Rudensky 2018 (nauki o Ziemi) Syukuro Manabe i Susan Solomon 2019 (biologia) Sallie W. Chisholm 2020 (astronomia) Eugene N. Parker; (matematyka) Enrico Bombieri

XX wiek

1982 (matematyka) Władimir I. Arnold i Louis Nirenberg
1983 (geologia) Edward N. Lorenz
1984 (biologia) Daniel H. Janzen
1985 (astronomia) Lyman Spitzer Jr.
1986 (geologia) Claude J. Allegre i Gerald J. Wasserburg
1987 (biologia) Eugene Odum i Howard T. Odum
1988 (matematyka) Pierre Deligne i Alexander Grothendieck
1989 (astronomia) James Van Allen
1990 (biologia) Paul R. Ehrlich i Edward O. Wilson
1991 (astronomia) Allan Rex Sandage
1992 (biologia) Adolf Seilacher
1993 (biologia) William D. Hamilton i Seymour Benzer
1994 (matematyka) Simon Donaldson i Shing-Tung Yau
1995 (nauki o Ziemi) Willi Dansgaard i N. Shackleton
1996 (biologia) Robert May
1997 (astronomia) F. Hoyle, Edwin Salpeter i Don L. Anderson
1998 (geologia) Don L. Anderson i Adam M. Dziewoński
1999 (biologia) Ernst Mayr, John M. Smithoraz, George C. Williams
2000 (biologia) Marc Feldmann i Ravinder N. Maini

XXI wiek

2001 (matematyka) Alain Connes
2002 (geologia) Dan P. McKenzie
2003 (biologia) Carl R. Woese
2004 (nauki przyrodnicze) Eugene C. Butcher i Timothy A. Springer
2005 (astronomia) James Gunn, James Peebles i Martin Rees
2006 (geologia) Wallace S. Broecker
2007 (biologia) Robert Trivers
2008 (astronomia) Raszyd Siuniajew, (matematyka): Maksym Koncewicz i Edward Witten
2009 (nauki przyrodnicze) Charles Dinarello, Tadamitsu Kishimoto i Toshio Hirano
2010 (geologia) Walter Munk
2011 (biologia) Ilkka Hanski
2012 (astronomia) Reinhard Genzel i Andrea Ghez; (matematyka) Jean Bourgain i Terence Tao
2013 (genetyka) Peter K. Gregersen, Lars Klareskog i Robert J. Winchester
2014 (nauki o Ziemi) Peter Molnar
2015 (biologia) Richard Lewontin i Tomoko Ohta
2016 (astronomia) Roy P. Kerr i Roger Blandford; (matematyka) Yakov Eliashberg
2017 (medycyna) Shimon Sakaguchi, Fred Ramsdell i Alexander Rudensky
2018 (nauki o Ziemi) Syukuro Manabe i Susan Solomon
2019 (biologia) Sallie W. Chisholm
2020 (astronomia) Eugene N. Parker; (matematyka) Enrico Bombieri

Laureaci Nagrody Shawa w dziedzinie matematyki

2004: Shiing-shen Chern
2005: Andrew Wiles
2006: David Mumford, Wu Wenjun
2007: Robert Langlands, Richard Taylor
2008: Władimir Arnold, Ludwig Faddiejew
2009: Simon K. Donaldson, Clifford Taubes
2010: Jean Bourgain
2011: Demetrios Christodoulou, Richard S. Hamilton
2012: Maksim Koncewicz
2013: David Donoho
2014: George Lusztig
2015: Gerd Faltings, Henryk Iwaniec
2016: Nigel Hitchin
2017: János Kollár, Claire Voisin
2018: Luis Caffarelli
2019: Michel Talagrand
2020: Alexander Beilinson, David Kazhdan
2021: Jean-Michel Bismut, Jeff Cheeger
2022: Noga Alon, Ehud Hrushovski
2023: Władimir Drinfeld, Shing-Tung Yau

Laureaci Dannie Heineman Prize for Mathematical Physics

XX wiek	1959: Murray Gell-Mann 1960: Aage Bohr 1961: Marvin Leonard Goldberger 1962: Léon Van Hove 1963: Keith A. Brueckner 1964: Tullio Regge 1965: Freeman Dyson 1966: Nikołaj Bogolubow 1967: Gian Carlo Wick 1968: Sergio Fubini 1969: Arthur S. Wightman 1970: Yoichiro Nambu 1971: Roger Penrose 1972: James D. Bjorken 1973: Kenneth G. Wilson 1974: Subrahmanyan Chandrasekhar 1975: Ludwig D. Faddiejew 1976: Stephen Hawking 1977: Steven Weinberg 1978: Elliott Lieb 1979: Gerardus ’t Hooft 1980: James Glimm i Arthur Jaffe 1981: Jeffrey Goldstone 1982: John Clive Ward 1983: Martin D. Kruskal 1984: Robert B. Griffiths 1985: David P. Ruelle 1986: Aleksandr Polakow 1987: Rodney Baxter 1988: Julius Wess i Bruno Zumino 1989: John Stewart Bell 1990: Jakow Sinaj 1991: Thomas C. Spencer i Jürg Fröhlich 1992: Stanley Mandelstam 1993: Martin C. Gutzwiller 1994: Richard Arnowitt, Stanley Deser i Charles W. Misner 1995: Roman Jackiw 1996: Roy Glauber 1997: Harry W. Lehmann 1998: Nathan Seiberg i Edward Witten 1999: Barry M. McCoy, Tai Tsun Wu i Aleksandr Zamołodczikow 2000: Sidney R. Coleman
XXI wiek	2001: Władimir Arnold 2002: Michael B. Green i John Henry Schwarz 2003: Yvonne Choquet-Bruhat i James W. York 2004: Gabriele Veneziano 2005: Giorgio Parisi 2006: Sergio Ferrara, Daniel Z. Freedman i Peter van Nieuwenhuizen 2007: Juan Maldacena i Joseph Polchinski 2008: Mitchell Jay Feigenbaum 2009: Carlo Becchi, Alain Rouet, Raymond Stora i Igor Tiutin 2010: Michael Aizenman 2011: Herbert Spohn 2012: Giovanni Jona-Lasinio 2013: Michio Jimbo i Tetsuji Miwa 2014: Gregory W. Moore 2015: Pierre Ramond 2016: Andrew Strominger i Cumrun Vafa 2017: Carl M. Bender 2018: Barry Simon 2019: Bill Sutherland, Francesco Calogero i Michel Gaudin 2020: Svetlana Jitomirskaya 2021: Joel L. Lebowitz 2022: Antti Kupiainen, Krzysztof Gawędzki 2023: Nikita Nekrasov

XX wiek