Powiat proszowicki

Powiat proszowicki
powiat
Ilustracja
Płaskowyż proszowicki w okolicy Książnic Wielkich
Herb Flaga
Herb Flaga
Państwo

 Polska

Województwo

 małopolskie

TERC

1214

Siedziba

Proszowice

Starosta

Krystian Hytroś

Powierzchnia

414,57 km²

Populacja (31.12.2020)
• liczba ludności


43 057[1]

• gęstość

104,3 os./km²

Urbanizacja

14,23%

Tablice rejestracyjne

KPR

Adres urzędu:
ul. 3 Maja 72
32-100 Proszowice
Szczegółowy podział administracyjny
Liczba gmin miejsko-wiejskich

3

Liczba gmin wiejskich

3

Położenie na mapie województwa
Położenie na mapie województwa
Multimedia w Wikimedia Commons
Informacje w Wikipodróżach
Strona internetowa
Biuletyn Informacji Publicznej

Powiat proszowicki – powiat w Polsce (województwo małopolskie), utworzony w 1999 roku w ramach reformy administracyjnej. Jego siedzibą są Proszowice.

Według danych z 31 grudnia 2019 roku[2] powiat zamieszkiwały 43 222 osoby. Natomiast według danych z 30 czerwca 2020 roku powiat zamieszkiwało 43 160 osób[3].

Podział administracyjny

W skład powiatu wchodzą:

  • gminy miejsko-wiejskie: Proszowice, Nowe Brzesko, Koszyce
  • gminy wiejskie: Koniusza, Pałecznica, Radziemice
  • miasta: Proszowice, Nowe Brzesko, Koszyce
Gmina Ludność Powierzchnia
 Proszowice
(w tym miasto)		 16 424
(5984)		 100 km²
(7,21 km²)
 Nowe Brzesko
(w tym miasto)		 5741
(1621)

54,53 km²
(7,26 km²)

 Koszyce
(w tym miasto)		 5618

(769)

65,96 km²

(3,25 km²)

 Koniusza 9006 88,5 km²
 Pałecznica 3656 47,95 km²
 Radziemice 3440 57,85 km²
Razem 43 057 414,57 km²

Historia

1954–1972
Powiat proszowicki został powołany 1 października 1954 roku w województwie krakowskim, jako jeden z pierwszych powiatów utworzonych po wprowadzeniu gromad w miejsce dotychczasowych gmin (29 września 1954) jako podstawowych jednostek administracyjnych PRL. Na powiat proszowicki złożyły się 1 miasto i 24 gromady, które wyłączono z trzech ościennych powiatów (w praktyce gromady te należały do tych powiatów przez zaledwie dwa dni)[4]:

1 stycznia 1956 roku gromady Czulice i Wyciąże powróciły do powiatu krakowskiego, natomiast do powiatu proszowickiego przyłączono gromady Łętkowice i Waganowice z powiatu miechowskiego[10]. 31 grudnia 1961 roku zniesiono gromady Dobranowice (włączono do gromad Wawrzeńczyce, Brzesko Nowe i Kowala) i Mniszów (do gromad Brzesko Nowe i Kowala)[11]. 1 stycznia 1969 roku zniesiono gromadę Śmiłowice a jej obszar włączono do gromady Nowe Brzesko[12].

1973–1975
Po zniesieniu gromad i reaktywacji gmin 1 stycznia 1973 roku powiat proszowicki podzielono na 1 miasto i 8 gmin[13]:

1975–1998
Po reformie administracyjnej obowiązującej od 1 czerwca 1975 roku terytorium zniesionego powiatu proszowickiego zostało włączono do nowego województwa miejskiego krakowskiego; jedynie gmina Pałecznica znalazła się w nowym (mniejszym) województwie kieleckim[18].

W 1976 roku zniesiono cztery gminy:

  • 15 stycznia – gminę Kościelec[19]
  • 1 lipca – gminę Pałecznica[20] (weszła w skład dychotomicznej gminy Racławice-Pałecznica)
  • 2 lipca – gminy Niegardów i Wierzbno[21]

Gmina Pałecznica została odtworzona 2 kwietnia 1991 roku[22].

1999 do dziś
W wyniku reformy administracyjnej z 1999 roku powiat przywrócono w województwie małopolskim, lecz w innym kształcie niż zniesiony w 1975 roku[23]:

  • gminę Igołomia-Wawrzeńczyce przyłączono do powiatu krakowskiego
  • gmin Kościelec, Niegardów i Wierzbno nie reaktywowano[22].
  • miasto i gminę Proszowice połączono 1 stycznia 1992 roku we wspólną gminę miejsko-wiejską[24]
  • powiat proszowicki zwiększył się natomiast o:
    • gminę Koszyce (do 1954 roku w powiecie pińczowskim w woj. kieleckim, w latach 1973–1975 w powiecie kazimierskim w tymże województwie, a następnie w „małym” woj. kieleckim do końca 1998 roku)
    • gminę Koniusza (do 1954 roku w powiecie miechowskim w woj. krakowskim, odtworzonej 2 lipca 1976 roku w woj. miejskim krakowskim[21] – tamże do 1998 roku)

Demografia

Liczba ludności (dane z 30 czerwca 2005):

  Ogółem Kobiety Mężczyźni
  osób % osób % osób %
Ogółem 43 561 100 22 098 50,73 21 463 49,27
Miasto 6187 14,20 3263 7,49 2924 6,71
Wieś 37 374 85,80 18 835 43,24 18 539 42,56
  • Piramida wieku mieszkańców powiatu proszowickiego w 2014 roku[25].


Administracja i samorząd

Siedzibą władz powiatu są Proszowice. Organem uchwałodawczym samorządu jest Rada Powiatu Proszowickiego, w której skład wchodzi 17 radnych. Rada wybiera organ wykonawczy, którym jest Zarząd Powiatu Proszowickiego składający się z 4 członków. Na czele zarządu stoi Starosta Proszowicki.

Urząd Starosty Proszowickiego od 1999 r. sprawowali:

  • Krzysztof Wilk (1999-2002)
  • Bogusław Nowak (2002-2006)
  • Zbigniew Wójcik (2006-2018)
  • Grzegorz Pióro (2018-2021)
  • Krystian Hytroś (2021-2024).[1]

Religia

Użytkowanie terenu

Powiat o charakterze rolniczym, w okolicy żyzne gleby:

  • użytki rolne stanowią 88,8% powierzchni powiatu
  • lasy i tereny leśne stanowią zaledwie 1,6% powierzchni powiatu; stopień zalesienia waha się w poszczególnych gminach od 0,4% (Gmina Pałecznica) do 3,8% (Gmina Koszyce).

Sąsiednie powiaty

Przypisy

  1. ↑ Wyniki badań bieżących - Baza Demografia - Główny Urząd Statystyczny [online], demografia.stat.gov.pl [dostęp 2020-05-20] .
  2. ↑ l, Ludność. Stan i struktura ludności oraz ruch naturalny w przekroju terytorialnym (stan w dniu 31.12.2019), 31 grudnia 2019 .
  3. ↑ GUS, TABL. II. LUDNOŚĆ, RUCH NATURALNY ORAZ MIGRACJE LUDNOŚCI WEDŁUG POWIATÓW W PIERWSZYM PÓŁROCZU 2020 R., 30 czerwca 2020 .
  4. ↑ Dz.U. z 1954 r. nr 49, poz. 239
  5. ↑ oryginalna pisownia przez „u”, obowiązująca w latach 1950
  6. ↑ oryginalna pisownia odwrotna, obowiązująca w latach 1950
  7. ↑ oryginalna pisownia przez „ą”, obowiązująca w latach 1950
  8. ↑ a b od 1 stycznia 1956 z powrotem w powiecie krakowskim (Dz.U. z 1955 r. nr 44, poz. 287)
  9. ↑ od 1973 roku część Krakowa
  10. ↑ Dz.U. z 1955 r. nr 44, poz. 287
  11. ↑ Uchwała Wojewódzkiej Rady Narodowej w Krakowie nr 13/3/61 z dnia 18 września 1961 r. w sprawie zniesienia i utworzenia niektórych gromad w województwie krakowskim
  12. ↑ Uchwała Wojewódzkiej Rady Narodowej w Krakowie nr XIV/78/68 z dnia 13 maja 1968 r. w sprawie zniesienia i utworzenia niektórych gromad w województwie krakowskim
  13. ↑ Polska – Zarys encyklopedyczny. PWN, 1974
  14. ↑ Gmina Kościelec została zniesiona 15 stycznia 1976 roku a jej obszar włączony do gmin Nowe Brzesko i Proszowice – Dz.U. z 1976 r. nr 1, poz. 12
  15. ↑ Gmina Niegardów została zniesiona 2 lipca 1976 roku a z jej terenów oraz ze znoszonej gmina Wierzbno utworzono gminę Koniusza; jedynie sołectwo Skrzeszowice z gminy Niegardów włączono do gminy Kocmyrzów-Luborzyca – Dz.U. z 1976 r. nr 24, poz. 143
  16. ↑ Gmina Pałecznica została zniesiona 1 lipca 1976 roku przez włączenie do dychotomicznej gminy Racławice-Pałecznica – Dz.U. z 1976 r. nr 23, poz. 142; gmina Pałecznica została jednakże przywrócona 2 kwietnia 1991 roku – Dz.U. z 1991 r. nr 2, poz. 8
  17. ↑ Gmina Wierzbno została zniesiona 2 lipca 1976 roku a z jej terenów oraz ze znoszonej gmina Niegardów utworzono gminę Koniusza – Dz.U. z 1976 r. nr 24, poz. 143
  18. ↑ Dz.U. z 1975 r. nr 17, poz. 92
  19. ↑ Dz.U. z 1976 r. nr 1, poz. 12
  20. ↑ Dz.U. z 1976 r. nr 23, poz. 142
  21. ↑ a b Dz.U. z 1976 r. nr 24, poz. 143
  22. ↑ a b Dz.U. z 1991 r. nr 2, poz. 8
  23. ↑ Dz.U. z 1998 r. nr 103, poz. 652
  24. ↑ Dz.U. z 1991 r. nr 87, poz. 397
  25. ↑ Powiat proszowicki w liczbach [online], Polska w liczbach [dostęp 2016-01-21] , liczba ludności w oparciu o dane GUS.

Linki zewnętrzne

  • Internetowy Kurier Proszowicki. kurier.iap.pl. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-10-07)].
  • p
  • d
  • e
Powiat proszowicki
Miasta
Gminy miejsko-wiejskie
  • Koszyce
  • Nowe Brzesko
  • Proszowice
Gminy wiejskie
  • Koniusza
  • Pałecznica
  • Radziemice

Herb powiatu proszowickiego

  • p
  • d
  • e
Powiat proszowicki (1954–1975)
Przynależność wojewódzka
  • woj. krakowskie
Miasta
Gromady
(1954–72)
  • Biurków Wielki (Biórków Wielki) (1954–72 ←)
  • Bobin (← 1954–61)
  • Brzesko Nowe (Nowe Brzesko) (← 1954–72)
  • Czulice (← 1954–55 →)
  • Dobranowice (← 1954–61)
  • Glewiec (← 1954–60)
  • Igołomia (← 1954–72)
  • Karwin (← 1954–59)
  • Klimontów (← 1954–72)
  • Koniusza (← 1954–72)
  • Kościelec (← 1954–72)
  • Kowala (← 1954–72)
  • Łętkowice (← 1956–72)
  • Mąkocice (Makocice) (← 1954–72)
  • Mniszów (← 1954–61)
  • Niegardów (← 1954–72)
  • Ostrów (← 1954–60)
  • Pałecznica (← 1954–72)
  • Pieczonogi (← 1954–61)
  • Przemęczany (1961–72)
  • Radziemice (← 1954–61)
  • Smoniowice (← 1954–61)
  • Śmiłowice (← 1954–68)
  • Waganowice (← 1956–59)
  • Wawrzeńczyce (← 1954–72)
  • Wierzbno (← 1954–72)
  • Wyciąże (← 1954–55 →)
Gminy wiejskie (1973–75)