Mikstat

Mikstat

miasto w gminie miejsko-wiejskiej
Kościół Św. Trójcy
Herb Flaga
Państwo	Polska
Województwo	wielkopolskie
Powiat	ostrzeszowski
Gmina	Mikstat
Prawa miejskie	przed 1366
Burmistrz	Henryk Zieliński
Powierzchnia	2,49 km²
Wysokość	180-200[1] m n.p.m.
Populacja (30.06.2016) • liczba ludności • gęstość	1888[2] 749,2 os./km²
Strefa numeracyjna	+48 62
Kod pocztowy	63-510
Tablice rejestracyjne	POT
Położenie na mapie gminy Mikstat Mikstat
Położenie na mapie Polski Mikstat
Położenie na mapie województwa wielkopolskiego Mikstat
Położenie na mapie powiatu ostrzeszowskiego Mikstat
51°31′55″N 17°58′23″E/51,531944 17,973056
TERC (TERYT)	3018064
SIMC	0937066
Urząd miejski ul. Krakowska 17 63-510 Mikstat
Multimedia w Wikimedia Commons
Informacje w Wikipodróżach
Hasło w Wikisłowniku
Strona internetowa

Mikstat (pol. hist. Komorów^[3] [4], niem. Mixtadt, Mixstadt, Mixtad) – miasto w woj. wielkopolskim, w powiecie ostrzeszowskim^[5]. Siedziba gminy miejsko-wiejskiej Mikstat.

Położenie

Mikstat leży w odległości około 10 km od Ostrzeszowa i około 25 km od Ostrowa Wielkopolskiego. Przez miasto przechodzi droga wojewódzka nr 447: Antonin-Grabów nad Prosną. Miasto leży na wysokości 180–200 m nad poziomem morza na Wzgórzach Ostrzeszowskich^[1].

Historia

Miejscowość historycznie należy do ziemi wieluńskiej i pierwotnie związana była z Wielkopolską oraz Śląskiem. Ma metrykę średniowieczną i istnieje co najmniej od XIV wieku. Prawdopodobnie istniała jednak wcześniej. Pierwsza pewna wzmianka w dokumencie zapisanym po łacinie w 1366 gdzie wymieniono ją jako „Comorow zwany Mixstad, Mikestat". Pierwotnie miasto nazywało się więc Komorów, a nazwa ta wywodzi się od pobliskiej wsi^[3] [4][6].

Mikstat nosił początkowo nazwę Mixstadt (niem. Mücke – „komar”, Stadt – „miasto”). Uzyskał lokację miejską przed 1366 rokiem^[7]. W końcu XVI wieku był miastem królewskim w tenucie grabowskiej w powiecie ostrzeszowskim województwa sieradzkiego w Rzeczypospolitej Obojga Narodów^[8].

Prawa miejskie otrzymał około roku 1366^[1]. Wydano wówczas przywilej, w którym Janko – syn Mikołaja Zaremby, pan i dziedzic na Komorowie – sprzedaje Piotrowi za 11,5 grzywny wójtostwo w mieście Komorowie, zwanym po niemiecku Mikstat, dając mu 3 łany, trzeci denar, role na pobudowanie łaźni i młyna na rzece koło miasta, prawo wypasu bydła oraz małe polowanie. Według dokumentu miał on płacić 1 grzywnę czynszu i mógł posługiwać się prawem średzkim. W 1391 Władysław Opolczyk zwolnił miasto na 5 lat od wszelkich opłat z powodu szkód wyrządzonych przez pożar oraz zezwolił rajcom sprzedawać sól. W 1429 w obrębie 2 mili od miasta sól mogli sprzedawać tylko mieszczanie.

Miasto, w wyniku następnego pożaru, uległo zniszczeniu w 1478, po czym przystąpiono do jego odbudowy. Powtórny akt lokacyjny został wydany przez Zygmunta I Starego w 1528 roku, ustanawiając jednocześnie targi w czwartki, co przyczyniło się do ożywienia gospodarczego w mieście. W 1546 nadał dwa jarmarki na św. Trójcę i św. Mikołaja oraz targi w poniedziałki. W 1548 do miasta należała posiadłość Siedlec. W 1552 król zezwolił na inkorporację wójtostwa do miasta^[1][3] [4].

W 1563 miejscowość leżała w dystrykcie ostrzeszowskim. Dokumenty wymieniają 13 rzemieślników płacących po 4 grosze podatku. Miejscowość uiszczała także szos w wysokości 3 florenów i 6 groszy. W 1564 miasteczko leżało w starostwie grabowskim. Z 12 łanów płacono po 24 groszy, a z dwóch kolejnych po jednym florenie i 6 groszy. Z domów oprócz 7 właścicieli mieszkańcy płacili ogółem 22 floreny i 2 grosze. Mieszczanie zobowiązani byli także do "poprawiania 1/3 parkanu zamku grabowskiego, a gonciarze dawać tamże co 10 kopę". W 1590 Zygmunt III Waza nadaje miastu przywilej na cztery jarmarki w roku. W 1619 mieszczanie założyli w mieście szpital^[3] . Mikstat został spustoszony podczas potopu szwedzkiego w 1655. ^[4][1].

Po rozbiorach Polski miejscowość znalazła się w zaborze pruskim. Jako miasto leżące w powiecie ostrzeszowskim wymienia ją XIX wieczny Słownik geograficzny Królestwa Polskiego. Było siedzibą komisarza obwodowego, sądu okręgowego w Ostrzeszowie - w mieście odbywały się roki sądowe. W miejscowości znajdowała się agentura poczty i telegrafu, "poczta listowa" oraz gościniec. Funkcjonowała kilkuklasowa szkoła elementarna. Swoje siedziby miały stowarzyszenia: Polskie Stowarzyszenie Pożyczkowe, mające przeszło 400 członków oraz Towarzystwo Rolnicze Polskie, czyli kółko włościańskie w Kozłowie. W 1811 miasto miało 135 domów oraz 921 mieszkańców. W 1837 mieszkało w nim już 1280 mieszkańców. Było wówczas własnością spadkobierców hrabiego Atanazego Raczyńskiego. Mieszkańcy zajmowali się głównie rolnictwem i chowem bydła^[4].

Od czasów zaborów stopniowo tracił na znaczeniu. W powstaniu wielkopolskim ochotnicy z Mikstatu wzięli udział w walkach pod Kobylą Górą^[1].

W 1942 roku landrat ostrowski podjął decyzję o przesiedleniu w okolicę miasta ok. 2000 Polaków (tzw.Polenreservat) – robotników przymusowych. W 1943 akcję zarzucono. Obecnie związany z powiatem ostrzeszowskim, w przeszłości także z powiatem ostrowskim (1934–1955)^[9] i kępińskim (przed 1934 – przejściowo należał do niego Ostrzeszów wraz z okolicami). W latach 1954–1972 miasto nie należało, ale było siedzibą władz gromady Mikstat. W latach 1975–1998 miasto administracyjnie należało do woj. kaliskiego.

Herb miasta

Herbem miasta są dwie białe lilie ze złotą przepaską na czerwonym tle.

Demografia

• Piramida wieku mieszkańców Mikstatu w 2014 roku^[2]. Według danych z 31 grudnia 2014 miasto liczyło 1884 mieszkańców^[10]. Narodowy Spis Powszechny z 2021 określił liczbę mieszkańców na 1743, co oznacza spadek 8,6% w stosunku do danych z poprzedniego spisu z 2011 (1906 osób)^[11].

Zabytki

• układ urbanistyczny i warstwy archeologiczne z XIV wieku^[12]
• kościół na cmentarzu grzebalnym noszący wezwanie świętego Rocha, drewniany, o konstrukcji zrębowej, kryty gontem, pochodzi z 1788 roku^[1]. Ochronie jako zabytek podlega również cmentarz^[12].
• kościół parafialny świętej Trójcy z lat 1913–1914^[12] lub 1914-1918^[1], neobarokowy, projektu Rogera Sławskiego^[1], sklepienie z dekoracją stiukową.
  • zabytkowy cmentarz przy kościele św. Trójcy^[12]
• plebania^[12]

Z II połowy XIX wieku pochodzi krzyż przydrożny z rzeźbami Pawła Brylińskiego, ustawiony przy kościele parafialnym^[1].

Przyroda

• Obszar Chronionego Krajobrazu Wzgórza Ostrzeszowskie i Kotlina Odolanowska.
• Najgrubszy buk w Lasach Państwowych rośnie w nadleśnictwie Przedborów, w leśnictwie Wanda^[13].

Zobacz też

• RTCN Mikstat
• Mikstat-Pustkowie
• Cmentarz żydowski w Mikstacie

Przypisy

Bibliografia

• Ryszard Rosin: Słownik historyczno-geograficzny ziemi wieluńskiej w średniowieczu, hasło: „Mikstat”. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe, 1963, s. 116.

Linki zewnętrzne

• Mikstat w „Słowniku historyczno-geograficznym ziemi wieluńskiej w średniowieczu”
• Mikstat al. Miksztat, [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. VI: Malczyce – Netreba, Warszawa 1885, s. 409 .