Grzegorz XVI

Grzegorz XVI

Gregorius Sextus Decimus

Bartolomeo Alberto Cappellari
Papież Biskup Rzymu
Kraj działania	Państwo Kościelne
Data i miejsce urodzenia	18 września 1765 Belluno
Data i miejsce śmierci	1 czerwca 1846 Rzym
Miejsce pochówku	bazylika św. Piotra
Papież
Okres sprawowania	2 lutego 1831–1 czerwca 1846
Prefekt Świętej Kongregacji Rozkrzewiania Wiary
Okres sprawowania	1 października 1826–2 lutego 1831
Wyznanie	katolicyzm
Kościół	rzymskokatolicki
Inkardynacja	kameduli
Śluby zakonne	1786
Prezbiterat	1787
Sakra biskupia	6 lutego 1831
Kreacja kardynalska	21 marca 1825 (in pectore) 13 marca 1826 Leon XII
Kościół tytularny	S. Callisto
Pontyfikat	2 lutego 1831
Multimedia w Wikimedia Commons
Cytaty w Wikicytatach

Grzegorz XVI (łac. Gregorius XVI, właśc. Bartolomeo Alberto Cappellari EC; ur. 18 września 1765 w Belluno, zm. 1 czerwca 1846 w Rzymie^[1]) – włoski duchowny katolicki, kameduła, 254. papież w okresie od 2 lutego 1831 do 1 czerwca 1846 roku^[2].

Życiorys

Wczesne życie

Urodził się w Belluno koło Wenecji w rodzinie szlacheckiej^[3]. Jego rodzicami byli prawnik Giovanni Cappellari oraz Giulia Cesa-Pagani^[4]. 23 sierpnia 1783 wstąpił do zakonu kamedułów^[3]. Zamieszkał w klasztorze św. Michała w Murano i przybrał imię zakonne Mauro^[3]. W 1786 złożył śluby zakonne, w 1787 przyjął święcenia kapłańskie^[3]. W 1799, po śmierci Piusa VI, opublikował głośne dzieło Triumf Stolicy Świętej i Kościoła nad nowatorami^[2], które wpłynęło na kardynałów, aby wybrali nowego papieża w Wenecji pod protektoratem wojsk cesarza Franciszka II^[3]. W 1805 objął opactwo klasztoru św. Grzegorza na Monte Celio w Rzymie, zaś w 1823 został wikariuszem generalnym zakonu kamedułów^[1]. Dwukrotnie zaproponowano mu wówczas objęcie biskupstwa, jednak odmówił^[3].

21 marca 1825 został kreowany kardynałem in pectore. 13 marca 1826 jego nominacja została ogłoszona i nadano mu kościół tytularny S. Callisto^[3]. 4 lipca 1826 Cappellari został mianowany członkiem Kongregacji Rozkrzewiania Wiary (1 października 1826 objął funkcję prefekta tej kongregacji i sprawował ją do elekcji^[3]), Kongregacji ds. Korekty Ksiąg Rytów Orientalnych, Kongregacji Świętego Oficjum i Kongregacji ds. Studiów. W 1827 przydzielono go także do Kongregacji Nadzwyczajnych Spraw Kościoła^[5] i do Kongregacji ds. Egzaminowania Biskupów^[6].

Został wybrany na papieża po niemal dwumiesięcznym konklawe^[2]. Elekcję zapewniło stronnictwo zelanti i poparcie kanclerza Austrii Klemensa Metternicha^[1]. Cappellari przyjął imię Grzegorza XVI. Ponieważ w chwili wyboru nie był biskupem, został jednocześnie konsekrowany i intronizowany.

Pontyfikat

Przez cały okres swojego pontyfikatu pozostał skromnym mnichem^[2]. Głosił tezę o absolutnej wyższości władzy kościelnej nad świecką; występował przeciwko rozdzielaniu Kościoła od państwa^[2].

W czasie trwania pontyfikatu Grzegorza XVI państwa południowoamerykańskie uzyskiwały niepodległość, co umożliwiło długo oczekiwane, nieskrępowane politycznymi blokadami nominacje biskupie^[1]. Papież stanął na stanowisku, iż w sprawach kościelnych Stolica Apostolska będzie prowadziła negocjacje z rządem, który faktycznie sprawuje władzę^[1]. W brewe In supremo z 3 grudnia 1839 papież Grzegorz XVI potępił niewolnictwo i sprzedaż niewolników jako niegodne chrześcijan^[1]. Uznał w nim także polskie powstanie z 1830 przeciwko cesarzowi Rosji jako część rewolucji europejskiej mającej na celu obalenie legalnej władzy i potępił je^[2]. W swojej encyklice Cum primum ogłoszonej 9 czerwca 1832 napomniał polskich biskupów oraz duchowieństwo, aby podporządkowali się władzy zaborców oraz aby zachęcali do tego lud^[2]. Wkrótce potem uświadomiony przez doradców o faktycznych działaniach carskich, papież tłumaczył, że dał się oszukać dyplomacji i nigdy nie chciał potępić Polaków^[2]. Papież przywrócił także prace misyjne oraz zreorganizował Kościoły w Kanadzie (utworzył 4 nowe diecezje i zreformował archidiecezję w Quebecu) i w Stanach Zjednoczonych (utworzył 10 nowych diecezji i zreformował archidiecezję w Baltimore)^[1].

Występował ostro przeciw liberalnemu nurtowi w katolicyzmie; w 1832 potępił francuskie czasopismo „L’Avenir” wydawane przez Ch. de Montalemberta, H. Lacordaire'a i księdza F.R. Lamennais’a^[1]. W wydanej 15 sierpnia 1832 encyklice Mirari vos potępił ideę wolności sumienia i rozdział Kościoła od państwa, a w 1844 także – indyferentyzm i działalność Towarzystwa Biblijnego i Christian Alliance^[1]. Bardzo krytycznie wypowiadał się także o racjonalizmie Georga Hermesa i fideizmie Louis’a Bautaina^[1]. Przez praktycznie cały pontyfikat Grzegorz prowadził spór z Hiszpanią i Portugalią, gdzie uchwalono antyklerykalne ustawy, oraz ze Szwajcarią, gdzie 21 stycznia 1834 wprowadzono Artykuły Badeńskie, wyjmujące katolików w tym kraju spod jurysdykcji papieskiej^[1]. Konfliktował się także z królem Prus: w kwestii wychowania dzieci w duchu katolickim w małżeństwach mieszanych, Grzegorz podtrzymywał linię Piusa VIII^[1]. Kiedy jednak na tron wstąpił Fryderyk Wilhelm IV Pruski, dyplomatom udało się osiągnąć w 1841 porozumienie – rząd Prus nie ingerował w sprawy małżeństw, a także zagwarantowano swobodny wybór biskupów^[1].

Papież Grzegorz XVI nie zgadzał się na wprowadzenie w Państwie Kościelnym kolei żelaznej^[1] i gazowego oświetlenia ulic, uważając, że przyczynią się do rozwoju handlu i w rezultacie wzmocnienia antymonarchistycznej burżuazji, dlatego określił on drogi żelazne „drogą do piekła” (gra słów po francusku: chemins de fer – chemin d'enfer)^[7]. Taka postawa sprzyjała włoskiemu nacjonalizmowi, co doprowadziło do powstań zarówno we Włoszech, jak i samym Państwie Kościelnym^[1]. Grzegorz poprosił o pomoc Austrię, jednak gdy 31 maja 1831 pozostałe mocarstwa ubiegły się o reformy administracyjne i konstytucyjne papież ponownie kategorycznie odmówił. Spowodowało to kolejne rozruchy i kolejną interwencję wojsk austriackich, lecz Francja zajęła wówczas Ankonę i Państwo Kościelne przez siedem lat było okupowane^[1]. Papieża wspomagali sekretarze stanu: Tommaso Bernetti i Luigi Lambruschini, lecz ich działania znacznie uszczupliły skarbiec papieski^[1].

Starał się utrzymać tradycję dworu papieskiego jako mecenasa sztuki^[1]. Powiększył i wzbogacił Muzeum Watykańskie oraz ukończył budowę pinakoteki. Utworzył także muzeum etruskie i egipskie w Watykanie oraz muzeum chrześcijaństwa na Lateranie.

Kreował 75 kardynałów na dwudziestu czterech konsystorzach^[3]. Grzegorz XVI zmarł w Rzymie i został pochowany w bazylice św. Piotra^[3].

Zobacz też

• Beatyfikowani i kanonizowani przez Grzegorza XVI

Przypisy

Bibliografia

• Pope Gregory XVI. Catholic Encyclopedia. [dostęp 2013-10-02]. (ang.).

Linki zewnętrzne

• Grzegorz XVI – dokumenty w bibliotece Polona