Brzuchowice

Brzuchowice

Брюховичі

Herb Flaga
Państwo	Ukraina
Obwód	lwowski
Rejon	szewczenkowski (Lwów)
Powierzchnia	11,20 km²
Populacja (2018) • liczba ludności	6315[1]
Nr kierunkowy	+380 32
Kod pocztowy	79492
Położenie na mapie obwodu lwowskiego Brzuchowice
Położenie na mapie Ukrainy Brzuchowice
49°53′55″N 23°56′56″E/49,898611 23,948889
Multimedia w Wikimedia Commons
Strona internetowa

Zobacz w indeksie Słownika geograficznego Królestwa Polskiego hasło Brzuchowice

Brzuchowice (ukr. Брюховичі) – osiedle typu miejskiego na Ukrainie, w obwodzie lwowskim, w rejonie szewczenkowskim Lwowa, 7 km na północny zachód od Śródmieścia; do 1945 w Polsce, w województwie lwowskim, w powiecie lwowskim, siedziba gminy Brzuchowice; parafia rzymskokatolicka, stacja kolejowa, letnisko.

Historia

Wzmianki o Brzuchowicach pochodzą z 1444^[2]. Od 1894 majątek wraz z wybudowaną willą w Brzuchowicach posiadał Franciszek Rawita-Gawroński. W latach 1912-1914 Brzuchowice były ośrodkiem działalności konspiracyjnej Józefa Piłsudskiego (zachowało się wiele rozkazów i korespondendencji sygnowanej w tym miejscu)^[2].

W okresie II Rzeczypospolitej w Brzuchowicach zmarli Jan Gella (1923, pisarz)^[3][4], Jakub Jaworski (1936, powstaniec styczniowy)^[5]. Podczas obchodów Święta Niepodległości w listopadzie 1934 w Brzuchowicach została odsłonięta tablica upamiętniająca Bronisława Pierackiego^[6]. W miejscowości istniała skocznia narciarska, zaprojektowana przez inż. Andrzeja Teisseyre, na której w latach 30. rekord ustanowił Stanisław Marusarz, a w zawodach w 1938 triumfował Jan Kula. W Brzuchowicach wychowywała się i kształciła Teresa Świeży-Klimecka (1928–2003, artystka malarka). W 1931 zamieszkał tam pisarz Stefan Grabiński, a po wybuchu II wojny światowej w 1939 aktor Eugeniusz Bodo.

W nocy z 30 na 31 grudnia 1931 r. w willi architekta Henryka Zaremby pod Brzuchowicami doszło do zabójstwa jego 17-letniej córki, Elżbiety (Lusi) Zarembianki. W wyniku procesu winną została uznana guwernatka, konkubina Henryka, Małgorzata (Rita) Gorgonowa. Było to jedno z najgłośniejszych morderstw międzywojennej Polski.

Przed 1939 z Brzuchowicami byli związani dr Paweł Csala (wójt gminy, dyrektor Spółki Akcyjnej dla przemysłu drzewnego „Oikos”) oraz jego brat, lekarz dr Ludwik Csala^[7][8].

Brzuchowice posiadają prawa osiedla typu miejskiego od 1940.

W 1942 roku Niemcy zlikwidowali 500-osobową żydowską społeczność Brzuchowic wywożąc Żydów do obozu zagłady w Bełżcu i obozu janowskiego. 20 osób zabito na miejscu^[9].

W latach 1946–1957 siedziba rejonu brzuchowickiego.

W mieście powstały: drewniana kaplica (1893, projektant Gustaw Bisanz), Dom młodzieży (1961-1962, projektant Myron Wendzyłowycz), dom wypoczynkowy „Karpaty” (1971, projektant Anatolij Konsułow), cerkiew prawosławna Bożego Ciała (1992, projektant Mykoła Rybenczuk), seminaryjny kompleks Ojców Bazylianów (projektant Jacek Mermon).

W Brzuchowicach zostali pochowani: Gabriel Michał Sokolnicki (1877-1975, na cmentarzu katolickim, polski profesor, inżynier elektryk, przedsiębiorca, działacz polityczny i społeczny, rektor i wieloletni wykładowca Politechniki Lwowskiej), Andrij Kuźmenko (1968-2015, ukraiński muzyk). W mieście zmarł ukraiński poeta Wołodymyr Iwasiuk w 1979.

Od 1996 roku w Brzuchowicach działa Wyższe Seminarium Duchowne Archidiecezji Lwowskiej.

Od 2001 roku w Brzuchowicach działa Biuro Oddziału nadzorujące działalność Świadków Jehowy na Ukrainie^[10].

Przypisy

Zobacz też

• Las Brzuchowicki

Linki zewnętrzne

• Brzuchowice, [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. I: Aa – Dereneczna, Warszawa 1880, s. 428 .
• Brzuchowice, [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. XV, cz. 1: Abablewo – Januszowo, Warszawa 1900, s. 250 .
• Historia Żydów w Brzuchowicach na portalu Wirtualny Sztetl
• Archiwalne widoki i publikacje o miejscowości w bibliotece Polona