61 Cygni

61 Cygni A

Ruch gwiazd: sekwencja zdjęć w rocznych odstępach
Dane obserwacyjne (J2000)
Gwiazdozbiór	Łabędź
Rektascensja	21h 06m 53,940s[1]
Deklinacja	+38° 44′ 57,90″[1]
Paralaksa (π)	0,28595 ± 0,00010″[1]
Odległość	11,4064 ± 0,0040 ly 3,4972 ± 0,0012pc
Wielkość obserwowana (pasmo V)	5,21m[1]
Ruch własny (RA)	4164,17 ± 0,19 mas/rok[1]
Ruch własny (DEC)	3249,99 ± 0,25 mas/rok[1]
Prędkość radialna	−65,82 ± 0,06 km/s[1]
Charakterystyka fizyczna
Rodzaj gwiazdy	karzeł
Typ widmowy	K5 V[1]
Masa	0,60[2] M☉
Promień	0,65[2] R☉
Wielkość absolutna	7,49m[3]
Jasność	0,15 L☉[2]
Temperatura	4450 K[2]
Charakterystyka orbitalna
Krąży wokół	Centrum Galaktyki
Półoś wielka	6160[3] pc
Mimośród	0,4638[3]
Alternatywne oznaczenia
2MASS: 2MASS J21065341+3844529 Bonner Durchmusterung: BD +38 4343 Fundamentalny katalog gwiazd: FK5 793 Boss General Catalogue: GC 29509 Katalog Gliesego: GJ 820 A Katalog Henry’ego Drapera: HD 201091 Katalog Hipparcosa: HIP 104214 Katalog jasnych gwiazd: HR 8085 SAO Star Catalog: SAO 70919 LHS 62
Multimedia w Wikimedia Commons

61 Cygni B

Dane obserwacyjne (J2000)
Gwiazdozbiór	Łabędź
Rektascensja	21h 06m 55,264s[4]
Deklinacja	+38° 44′ 31,36″[4]
Paralaksa (π)	0,286145 ± 0,000059″[4]
Odległość	11,3984 ± 0,0024 ly 3,49472 ± 0,00072pc
Wielkość obserwowana (pasmo V)	5,21m[4]
Ruch własny (RA)	4105,786 ± 0,094 mas/rok[4]
Ruch własny (DEC)	3155,759 ± 0,098 mas/rok[4]
Prędkość radialna	−64,248 ± 0,0009 km/s[4]
Charakterystyka fizyczna
Rodzaj gwiazdy	karzeł
Typ widmowy	K7 V[4]
Masa	0,50[2] M☉
Promień	0,60[2] R☉
Wielkość absolutna	8,33m[5]
Jasność	0,09 L☉[2]
Temperatura	4120 K[2]
Charakterystyka orbitalna
Krąży wokół	61 Cygni A
Półoś wielka	85[2] au
Okres orbitalny	650[2] lat
Alternatywne oznaczenia
2MASS: 2MASS J21065473+3844265 Bonner Durchmusterung: BD +38 4344 Katalog Gliesego: GJ 820 B Katalog Henry’ego Drapera: HD 201092 Katalog Hipparcosa: HIP 104217 Katalog jasnych gwiazd: HR 8086 LHS 63

61 Cygni – gwiazda w gwiazdozbiorze Łabędzia, znajdująca się w odległości ok. 11,4 lat świetlnych od Słońca. Jest to jedna z najbliższych gwiazd podwójnych.

Charakterystyka obserwacyjna

61 Cygni jest słabo widoczna gołym okiem, jako obiekt o wielkości ok. 4,8^m[2]. Jej podwójność odkrył w 1659 gdański astronom Jan Heweliusz^[6]. Lepiej udokumentowane obserwacje poczynił w 1753 roku James Bradley, a w 1792 Giuseppe Piazzi zwrócił uwagę na jej duży ruch własny, sugerujący niewielką odległość od Słońca, w związku z czym przezwał ją „Latającą gwiazdą” (wł. Stella Volante)^[7][8]. W 1838 roku Friedrich Wilhelm Bessel zmierzył jej paralaksę roczną, co było historycznie pierwszym przypadkiem przeprowadzenia takiego pomiaru^[2][7][9].

Dwa składniki 61 Cygni okrążają się wzajemnie po orbitach. W 1753 dzieliła je odległość 19,6 sekundy kątowej, a w 2019 roku było to ok. 31,8″^[10]. W pobliżu układu jest widocznych wiele innych, niezwiązanych obiektów o innym ruchu własnym^[10].

Charakterystyka fizyczna

Układ 61 Cygni tworzą dwie bardzo podobne gwiazdy, pomarańczowe karły należące do typu widmowego K^[1][4].

Jaśniejszy składnik to 61 Cygni A, gwiazda typu widmowego K5 V^[1]. Ma jasność ok. 15% jasności Słońca i temperaturę 4450 K^[2]. Jego masa to około 60% masy Słońca, a promień jest równy ok. 65% promienia Słońca^[2]. Słabszy składnik 61 Cygni B jest karłem o typie widmowym K7 V, o temperaturze 4120 K i jasności równej ok. 9% jasności Słońca^[2]. Masa tej gwiazdy to pół masy Słońca, a jej promień jest równy ok. 60% promienia Słońca^[2].

Obydwa składniki układu są gwiazdami zmiennymi – 61 Cygni A jest gwiazdą zmienną typu BY Draconis^[1], zaś 61 Cygni B gwiazdą rozbłyskową^[4]. Gwiazdy obiegają wspólny środek masy w czasie ok. 650 lat; dystans jaki je dzieli to średnio 85 au^[2]. Nie są znane planety krążące wokół żadnej z tych gwiazd, chociaż w połowie XX wieku postulowano istnienie planety okrążającej 61 Cyg A na podstawie astrometrii^[11].

61 Cygni jest gwiazdą o jednym z największych ruchów własnych: ponad 5 sekund kątowych na rok^[1][4]. Tylko 6 innych gwiazd ma większy ruch własny, żadna z nich nie jest jednak widoczna gołym okiem^[12]. Wynika to częściowo z niewielkiej odległości od Układu Słonecznego, ale także z dużej prędkości ruchu gwiazdy względem Słońca – układ 61 Cygni mija je z prędkością względną 108 km/s^[2].

Zobacz też

• Lista gwiazd w gwiazdozbiorze Łabędzia
• Gwiazdy położone najbliżej Ziemi

Przypisy

Linki zewnętrzne

• 61 Cygni w bazie SIMBAD (ang.)