Parsek

Parsek – jednostka odległości używana w astronomii. Jest to odległość, dla której kąt paralaksy (równy połowie kąta całkowitej rocznej zmiany) położenia Ziemi widzianej prostopadle do płaszczyzny orbity wynosi 1 sekundę łuku. Parsek można równoważnie opisać jako odległość, z jakiej połowa wielkiej osi orbity ziemskiej (czyli 1 au) jest widoczna jako łuk (na firmamencie obserwującego) o długości 1 sekundy kątowej.

Słowo parsek zostało wprowadzone przez Herberta Turnera w XIX wieku jako zbitka pierwszych sylab słów paralaksa i sekunda. Parsek oznacza się skrótem pc, dawniej ps[1][2].

Graficzna ilustracja parseka.
Graficzna ilustracja parseka

1 p c = 1 a u tan 1 1 a u 1 206264 , 8 a u {\displaystyle 1\,\mathrm {pc} ={\frac {1\,\mathrm {au} }{\tan 1''}}\approx {\frac {1\,\mathrm {au} }{1''}}\approx 206264{,}8\,\mathrm {au} }

W przeliczeniu na inne jednostki:

1 pc ≈ 3,2616 roku świetlnego ≈ 206265 jednostek astronomicznych ≈ 3,086×1016 m

Odległość wyrażona w parsekach jest odwrotnością paralaksy heliocentrycznej danego obiektu wyrażonej w sekundach łuku[3].

Często stosowane jednostki pochodne to

  • w astronomii galaktycznej:
    • miliparsek (mpc) = 10–3 pc
    • kiloparsek (kpc) = 103 pc
  • w astronomii pozagalaktycznej i kosmologii:
    • megaparsek (Mpc) = 106 pc
    • gigaparsek (Gpc) = 109 pc

Przykładowe odległości

  • Odległość od Słońca do Proxima Centauri (V645 Centauri) – 1,29 pc.
  • Średnica Drogi Mlecznej – ok. 30 kpc.
  • Grubość Drogi Mlecznej (dysk) – ok. 300 pc.
  • Odległość Drogi Mlecznej od Galaktyki Andromedy – ok. 770 kpc.

Zobacz też

Zobacz hasło parsek w Wikisłowniku

Przypisy

  1. Słownik tematyczny. Fizyka. Warszawa: PWN, 2011, s. 118. ISBN 978-83-01-16524-6.
  2. Używanie drugiego ze skrótów nie jest wskazane, gdyż jest on identyczny ze skrótem pikosekundy (1 ps = 10–12 s).
  3. HannuH. Karttunen HannuH. i inni, Astronomia ogólna, Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 2020, s. 34, ISBN 978-83-01-20808-0  (pol.).
  • p
  • d
  • e
Encyklopedia internetowa (jednostka miary długości):