12 Eskadra Liniowa

12 Eskadra Liniowa
12 Eskadra Lotnicza
Godło eskadry^[1]
Historia
Państwo	Polska
Sformowanie	1925
Rozformowanie	marzec 1939
Tradycje
Rodowód	12 eskadra wywiadowcza
Kontynuacja	215 dywizjon bombowy
Dowódcy
Pierwszy	kpt. pil. Ludwik Idzikowski
Ostatni	kpt. obs. Konstanty Koziełło
Organizacja
Dyslokacja	lotnisko Okęcie

Rodzaj wojsk	lotnictwo

12 eskadra liniowa – pododdział lotnictwa Wojska Polskiego w II Rzeczypospolitej.

Formowanie i zmiany organizacyjne

Podczas reorganizacji lotnictwa wojskowego w 1925 roku 12 eskadrę wywiadowczą przemianowano na 12 eskadrę lotniczą^[2].

Osobny artykuł: 12 eskadra wywiadowcza.

Eskadra pozostałą w strukturach 1 pułku lotniczego i stacjonowała na lotnisku Okęcie^[3]. Wyposażenie stanowiły samoloty Ansaldo A.300^[4].

Jesienią 1925 rozpoczęto przezbrajanie eskadry na samoloty Potez XV. Wiosną 1926 eskadra miała już etatowy stan 6 samolotów^[4]. W 1929 jednostka zmieniła nazwę na 12 eskadra liniowa. Jednocześnie zwiększono etat do 10 samolotów^[5].

Od wiosny 1930 trwało przezbrojenie 12 eskadry w samoloty Potez XXV^[6].

W 1932 eskadra została przezbrojona w samoloty Breguet XIX^[6].

W dniach 7-20 września 1928 załogi 12 eskadry uczestniczyły w manewrach na Wołyniu. W wyniku reorganizacji lotnictwa w marcu 1939, 12 eskadra liniowa została rozwiązana. Personel latający i naziemny przeniesiony został do formującego się 215 dywizjonu bombowego^[7].

Schemat zmian organizacyjnych eskadry
Nazwy jednostki i daty sformowania, przeformowań i rozformowania
II 1919	1 Wielkopolska eskadra polna	1920	12 eskadra wywiadowcza	1925	12 eskadra lotnicza	1929	12 eskadra liniowa	III 1939

Dowódcy eskadry

kpt. obs. Konstanty Koziełło (1925 – IX 1925)^[4] → oficer taktyczny 1 pułku lotniczego
kpt.pil. Mateusz Iżycki (IX 1925 – )^[4]
kpt. Franciszek Haberek (VIII 1927 – VI 1928)^[8]
kpt. pil. Stanisław Skarżyński (VI 1928 – 1 II 1930) → MSWojsk.
wz. por. pil. Marian Malara (IV – 4 VII 1929)^[5]
por. obs. Marian Sukniewicz (1 II 1930 – 25 IV 1930)^[6]
kpt. obs. Edward Młynarski (25 IV 1930 – 30 IX 1933)^[6]
kpt. pil. Jan Koźmiński (30 IX 1933 – 22 XI 1934)^[9]
kpt. obs. Marian Sukniewicz (22 XI 1934 – 13 VI 1935)^[9]
kpt. pil. Juliusz Dziewulski (13 VI 1935 – 6 VII 1937)^[10]
kpt. Leszczyński (6 VII 1937 – XI 1938)^[7]
kpt. obs. Feliks Łukasik (XI 1938 – III 1939)^[7]

Wypadki lotnicze

4 IX 1930 lecąc służbowo w wypadku lotniczym zginęli kpr. pchor. rez. pil. Leon Pędzich i szer. rez. mech. Marian Jerzy vel Erzy^[6].
16 X 1930 będąc na kursie pilotażu myśliwskiego, który odbywał się w 2 pułku lotniczym zginął ppor. pil. Stanisław Nowakowski. W samolocie Spad którym leciał urwały się skrzydła^[6].
18 listopada 1932 samolot Breguet XIX z załogą kpr. pil. Edward Durniewicz i ppor. obs. Edmund Papis podczas lotu treningowego przy niskim pułapie chmur, zaczepił o linę masztu radiostacji Raszyn. Obaj lotnicy zginęli^[6].
11 września 1937 lecąc samolotem RWD-8 zginął pod Szamotułami por. pil. Władysław Nowak^[11].
1 czerwca 1938 na poligonie Błędów, gdzie odbywała się szkoła ognia, a startując z lotniska Rakowice zginęli na samolocie „Karaś” kpt. pil. Tadeusz Suchodolski, por. obs. Stanisław Tobiasz i kpr. strz. samol. Kazimierz Kąkol ^[11].

Przypisy

↑ Kowalski 1981 ↓, s. 117 i 128.
↑ Hoff 2005 ↓, s. 29.
↑ Pawlak 1989 ↓, s. 122.
↑ ^a ^b ^c ^d Pawlak 1989 ↓, s. 123.
↑ ^a ^b Pawlak 1989 ↓, s. 124.
↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g Pawlak 1989 ↓, s. 125.
↑ ^a ^b ^c Pawlak 1989 ↓, s. 129.
↑ Pawlak 1989 ↓, s. 123–124.
↑ ^a ^b Pawlak 1989 ↓, s. 126.
↑ Pawlak 1989 ↓, s. 127.
↑ ^a ^b Pawlak 1989 ↓, s. 128.

Bibliografia

Krzysztof Hoff: Skrzydła Niepodległej. O wielkopolskim lotnictwie w okresie Drugiej Rzeczypospolitej. Poznań: Wielkopolskie Muzeum Walk Niepodległościowych, 2005. ISBN 83-921347-0-2.
Tomasz Kowalski: Godło i barwa w lotnictwie polskim 1918–1939. Toruń: Wydawnictwo Komunikacji i Łączności, 1981. ISBN 978-83-206-0149-7.
Jerzy Pawlak: Polskie eskadry w latach 1918-1939. Warszawa: Wydawnictwa Komunikacji i Łączności, 1989. ISBN 83-206-0760-4.

Lotnictwo wojskowe II RP

Formowanie
Polskie lotnictwo wojskowe w wojnie polsko-ukraińskiej
Polskie lotnictwo wojskowe w wojnie polsko-bolszewickiej
Polskie lotnictwo wojskowe 1939
Działania polskiego lotnictwa nad Słowacją (1939)
Dowództwo Lotnictwa MSWojsk.
Wojska Balonowe (Aeronautyczne)
Służba lotnictwa

Grupy i brygady lotnicze

Pułki lotnicze

Grupy lotnicze (dywizjony)

Dywizjony

myśliwskie	III/1 III/2 III/3 III/4 III/5 III/6 IV/1
liniowe	II/2 II VI X XV XX
towarzyszące	VI/1 II/2 IV/3 IV/5
morskie	Morski Dywizjon Lotniczy

Eskadry

wywiadowcze	1 2 3 4 (toruńska) 5 6 (lwowska) 8 9 10 11 12 14 16 17 18 41 42 43 44
lotnicze	5 7 12 13 14 23 24 31 32 33 34 35 36 41 42 43 44 54 62 63
towarzyszące (obserwacyjne)	13 16 19 23 26 29 33 36 39 43 46 49 53 56 59 63 66 69
liniowe (rozpoznawcze)	11 12 13 21 22 24 31 32 34 35 41 42 51 54 55 61 62 64 65
myśliwskie	7 13 15 19 111/1 plotn 111/3 plotn 112/1 plot 112/3 plot 113 N 113/1 plot 113/11 plot 114/1 plot 117 118 114/11 plot 115 116 121/1 plot 121/2 plot 122/1 plot 122/2 plot 123/2 plot 123/4 plot 124 131 132 133 141 142 143 151 152 161 162
bombowe (niszczycielskie)	13 14 21 211(11) 212(12) 213 214 215 216(16) 217(17) 221 222 21(1) 22(2) 55 64(4) 65(5)
lotnictwo morskie	1 edr 2 ebr rzeczna
wielkopolskie	1 2 3 4
Inne	eskadra KOP sztabowa

Plutony

łącznikowe	1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 LOW

Szkolnictwo

Inne

Polskie samoloty wojskowe do 1939 roku

Myśliwskie	Albatros D.II^[A] Albatros D.III^[A] Albatros D.III (Oef)^[A] Albatros D.V^[A] Ansaldo A.1 Balilla^[A] Ansaldo SVA.5^[A] Blériot-SPAD S.51^[A] Blériot-SPAD S.61^[A] Bristol F.2 Fighter^[A] Fokker D.VII^[A] Fokker D.VIII^[A] Halberstadt C.V^[A] Halberstadt CL.II^[A] Halberstadt CL.IV^[A] Hannover CL.II^[A] Hannover CL.V^[A] Martinsyde F.4^[A] Nieuport 16^[A] Nieuport 17^[A] Nieuport 23^[A] Nieuport 24^[A] Nieuport 27^[A] Pfalz D.XII^[A] PWS-A^[A] PWS-10 PZL P.7 PZL P.11 RAF S.E.5^[A] Sopwith Camel^[A] Sopwith Dolphin^[A] SPAD S.VII^[A] SPAD S.XIII^[A] Wibault 70^[A]
Bombowe	Airco DH.9^[A] Albatros C.X^[A] Albatros C.XII^[A] Breguet 14^[A] Breguet 19^[A] Farman F-68 Goliath^[A] Fokker F.VII^[A] Friedrichshafen G.III^[A] Gotha G.IV^[A] PZL.23 Karaś PZL.37 Łoś Rumpler C.I^[A] LWS-6 Żubr
Samoloty rozpoznawcze i łącznikowe (towarzyszące)	AEG C.IV^[A] Albatros B.II^[A] Albatros C.I^[A] Albatros C.III^[A] Albatros C.V^[A] Albatros C.VII^[A] Albatros C.X^[A] Albatros C.XII^[A] Albatros C.XV^[A] Anatra Anasal^[A] Ansaldo A.300^[A] Ansaldo SVA-9^[A] Aviatik C.III^[A] Breguet 14^[A] Breguet 19^[A] De Havilland DH.60 Moth^[A] DFW C.V^[A] Hannover CL.II^[A] Hansa-Brandenburg C.I^[A] Lloyd C.II^[A] Lloyd C.IV^[A] Lloyd C.V^[A] Lublin R.X Lublin R.XIII LWS-3 Mewa LVG B.I^[A] LVG C.II^[A] LVG C.V^[A] LVG C.VI^[A] Oeffag C.I^[A] Oeffag C.II^[A] Potez XV^[A] Potez XXV^[A] Potez XXVII^[A] PWS-5 PZL Ł.2 Rumpler C.I^[A] Rumpler C.VII^[A] Rumpler C.VIII^[A] RWD-14 Czapla Salmson 2^[A]
Szkolne	Albatros B.I^[A] Albatros B.II^[A] LVG B.I^[A] Bartel BM-4 Bartel BM-5 Hansa-Brandenburg B.I^[A] Caudron G.III^[A] Hanriot H.19^[A] Hanriot H.28 Morane-Saulnier MS.35^[A] PWS-12 PWS-16 PWS-18 PWS-26 Rumpler C.VIII^[A] RWD-8 Lublin R.VIII Lublin R-XIV RWD-17
Szturmowe	Albatros J.I^[A]
Transportowe i sanitarne	Lublin R.XVI LWS-2
Wodnosamoloty	CANT Z.506^[A] CAMS-30^[A] Friedrichshafen FF.33^[A] Friedrichshafen FF.49^[A] Latham 43^[A] LeO H.13^[A] LeO H.135B3^[A] Lublin R.VIII Lublin R.XIII Lübeck-Travemünde F4^[A] Macchi M.9^[A] Schreck FBA-17H^[A]
Balony i sterowce	Parseval-Sigsfeld^[A] Caquot typ R^[A] WBS-Caquot DB^[A] WBS-Caquot N-NN^[A] WBS model 39 WBS Jumping WBS E2 Zodiac VZ-11 Lech^[A] Gwiazda Polski
Samoloty prototypowe	Bartel BM-2 Bartel BM-3 Bartel BM-6 CWL WZ-X Lublin R-XX Nikol A-2 PWS-1 PWS-6 PWS-11 PWS-15 PWS-19 PWS-33 Wyżeł PWS-35 Ogar PWS-40 Junak PZL P.1 PZL P.6 PZL P.8 PZL.12 PZL.38 Wilk PZL.42 PZL.46 Sum PZL.50 Jastrząb
Projekty	Bartel BM-1 CWL WZ-VIII CWL WZ-IX Pteranodon PWS-2 PWS-3bis PWS-20ter/hydro PWS-22 PWS-40 PWS-42 PZL.3 PZL.8 PZL.9 PZL.15 PZL.18 PZL P.28 PZL.39 PZL.45 Sokół PZL.48 Lampart PZL.49 Miś PZL.53 Jastrząb II PZL.54 Ryś PZL.55 PZL.56 Kania PZL Łosoś RWD-22 RWD-25 WBS LOPP (sterowiec)
Produkowane na eksport	PZL P.24 PZL.43

↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g ^h ⁱ ^j ^k ^l ^m ⁿ ^o ^p ^q ^r ^s ^t ^u ^v ^w ^x ^y ^z ^aa ^ab ^ac ^ad ^ae ^af ^ag ^ah ^ai ^aj ^ak ^al ^am ^an ^ao ^ap ^aq ^ar ^as ^at ^au ^av ^aw ^ax ^ay ^az ^ba ^bb ^bc ^bd ^be ^bf ^bg ^bh ^bi ^bj ^bk ^bl ^bm ^bn ^bo ^bp ^bq ^br ^bs ^bt ^bu ^bv ^bw ^bx ^by ^bz ^ca ^cb ^cc ^cd ^ce ^cf ^cg ^ch ^ci ^cj ^ck ^cl ^cm ^cn ^co ^cp ^cq ^cr ^cs ^ct ^cu obcej produkcji lub konstrukcji, używane przez Wojsko Polskie