Wodoroarsenin miedzi(II)

Wodoroarsenin miedzi(II)
Nazewnictwo
Nomenklatura systematyczna (IUPAC)
addyt.

hydroksydodioksydoarsenian(2−) miedzi(2+)

wodor.

wodoro(trioksydoarsenian)(2−) miedzi(2+)

Inne nazwy i oznaczenia
półsyst.

wodoroarsenin miedzi(II)

Stocka

wodoroarsenian(III) miedzi(II)

inne

wodoroortoarsenin miedzi(II), zieleń Scheelego, zieleń szwedzka

Ogólne informacje
Wzór sumaryczny

CuHAsO
3

Masa molowa

187,47 g/mol

Wygląd

żółtozielony proszek[1]

Identyfikacja
Numer CAS

10290-12-7

PubChem

25130

SMILES
O[As]([O-])[O-].[Cu+2]
InChI
InChI=1S/AsHO3.Cu/c2-1(3)4;/h2H;/q-2;+2
InChIKey
BPQWCZKMOKHAJF-UHFFFAOYSA-N
Właściwości
Rozpuszczalność w wodzie
praktycznie nierozpuszczalny[1][2]
w innych rozpuszczalnikach
kwasy, amoniak; nierozpuszczalny w etanolu[2]
Temperatura rozkładu

rozkłada się przed osiągnięciem temperatury topnienia[3]

Niebezpieczeństwa
Globalnie zharmonizowany system
klasyfikacji i oznakowania chemikaliów
Na podstawie Rozporządzenia CLP, zał. VI[4]
Czaszka i skrzyżowane piszczele Środowisko
Niebezpieczeństwo
Zwroty H

H301, H331, H410

Zwroty P

brak wiarygodnych danych

Numer RTECS

CG3385000

Podobne związki
Podobne związki

zieleń paryska

Jeżeli nie podano inaczej, dane dotyczą
stanu standardowego (25 °C, 1000 hPa)
Multimedia w Wikimedia Commons
Hasło w Wikisłowniku

Wodoroarsenin miedzi(II), nazwa Stocka: wodoroarsenian(III) miedzi(II), CuHAsO
3 – nieorganiczny związek chemiczny z grupy arseninów, sól kwasu arsenawego i miedzi na II stopniu utlenienia. Żółtozielony pigment otrzymany po raz pierwszy przez Carla Wilhelma Scheelego w 1778 roku[5][6]. Stosowany był dawniej jako pigment, impregnat do drewna, insektycyd, fungicyd i rodentycyd (środek gryzoniobójczy)[2], jednak został wyparty przez mniej toksyczne substancje[7] i obecnie nie jest wykorzystywany[8].

Zieleni Scheelego przypisuje się zazwyczaj wzór wodoroarseninu miedzi(II) – CuHAsO
3[2]. W rzeczywistości skład tego pigmentu jest zróżnicowany i może on zawierać także m.in. metaarsenin miedzi(II) (Cu(AsO
2)
2), arsenin miedzi(II) (Cu
3(AsO
3)
2)[9] i diarsenin miedzi(II) (2CuO·As
2O
3)[10].

Otrzymywanie

Wodoroarsenin miedzi(II) otrzymuje się w reakcji soli miedzi(II) z arseninem amonu lub metalu alkalicznego[2]. W pierwotnym procesie otrzymywania tego związku Scheele zastosował metodę opartą na gotowaniu tritlenku diarsenu z węglanem potasu i wytrącanie wodoroarseninu miedzi(II) z otrzymanego roztworu za pomocą siarczanu miedzi(II)[5]. Innym sposobem jest użycie roztworu siarczanu miedzi(II), tritlenku diarsenu i wodorotlenku sodu[11].

Zagrożenia

 Osobny artykuł: Zatrucie arszenikiem.

Stosowanie pigmentów zawierających arsen było w XIX i XX wieku przyczyną wielu zatruć objawiających się m.in. zaburzeniami neurologicznymi, układu pokarmowego i chorobami skóry. Pigmenty takie wykorzystywano m.in. w żywności i ubraniach, a także w świecach (co również mogło prowadzić do zatruć poprzez wdychanie wydzielających się trujących oparów). Toksyczność takich pigmentów była przyczyną stopniowego zaprzestania ich wykorzystywania, jednak skala zatruć w XIX wieku spowodowała niechęć do spożywania żywności barwionej na zielono, która utrzymywała się jeszcze w następnym wieku[7].

Przypisy

  1. ↑ a b David R.D.R. Lide David R.D.R. (red.), CRC Handbook of Chemistry and Physics, wyd. 90, Boca Raton: CRC Press, 2009, s. 4-61, ISBN 978-1-4200-9084-0  (ang.).
  2. ↑ a b c d e Cupric arsenite, [w:] Merck Index. An Encyclopedia of Chemicals, Drugs, and Biologicals, wyd. 13, Whitehouse Station: Merck & Company, 2001, ISBN 0-911910-13-1, OCLC 224225657  (ang.).
  3. ↑ Arsenian(III) miedzi(II), międzynarodowa karta bezpieczeństwa chemicznego, Międzynarodowa Organizacja Pracy [dostęp 2013-04-20]  (pol. • ang.).
  4. ↑ Arsenic compounds, with the exception of those specified elsewhere in this Annex, [w:] Classification and Labelling Inventory, Europejska Agencja Chemikaliów [dostęp 2015-03-28]  (ang.).
  5. ↑ a b Ernest J.E.J. Parry Ernest J.E.J., John H.J.H. Coste John H.J.H., The Chemistry of Pigments, London: Scott, Greenwood & Co., 1902, s. 157 .
  6. ↑ HugoH. Müller HugoH. i inni, Artists’ Colors, [w:] Ullmann’s Encyclopedia of Industrial Chemistry, Weinheim: Wiley‐VCH, s. 2, ISBN 978-3-527-30385-4  (ang.).
  7. ↑ a b Kevin R.K.R. Henke Kevin R.K.R., David A.D.A. Atwood David A.D.A., Arsenic in Human History and Modern Societies, [w:] Arsenic. Environmental Chemistry, Health Threats and Vaste Treatment, KevinK. Henke (red.), Chichester: Wiley, 2009, s. 283, ISBN 978-0-470-02758-5 .
  8. ↑ Miguel-ÁngelM.Á. Muñoz-Hernández Miguel-ÁngelM.Á., Arsenic: Inorganic Chemistry, [w:] Encyclopedia of Inorganic Chemistry, R. BruceR.B. King (red.), wyd. 2, t. I, Chichester: Wiley, 2005, s. 9, ISBN 978-0-470-86078-6 .
  9. ↑ Sabina C.S.C. Grund Sabina C.S.C., KunibertK. Hanusch KunibertK., Hans UweH.U. Wolf Hans UweH.U., Arsenic and Arsenic Compounds, [w:] Ullmann’s Encyclopedia of Industrial Chemistry, Weinheim: Wiley‐VCH, s. 23, ISBN 978-3-527-30385-4  (ang.).
  10. ↑ Norman N.N.N. Greenwood Norman N.N.N., AlanA. Earnshaw AlanA., Chemistry of the Elements, wyd. 2, Oxford–Boston: Butterworth-Heinemann, 1997, s. 575, ISBN 0-7506-3365-4  (ang.).
  11. ↑ H. WayneH.W. Richardson H. WayneH.W., Copper Compounds, [w:] Ullmann’s Encyclopedia of Industrial Chemistry, Weinheim: Wiley‐VCH, s. 18, ISBN 978-3-527-30385-4  (ang.).
Encyklopedie internetowe (rodzaj indywiduum chemicznego):
  • PWN: 4001372