Tyralierzy

Rysunek Franca von Erlacha przedstawiające mocowanie bagnetu do powstańczej dubeltówki.

Tyralierzy – formacja strzelecka w powstaniu styczniowym, w której żołnierze uzbrojeni byli w broń palną gładkolufową[1]. Tyralierzy pełnili rolę oddziałów „przeciwszturmowych”, powstrzymując natarcia Rosjan na bliskich odległościach[2].

Wojna krymska wykazała wyższość broni gwintowanej nad gładkolufową i po tej wojnie wiele europejskich krajów dokonywało przezbrojenia, wyposażając się w nowe gwintowane karabiny. Stara wojskowa broń gładkolufowa była wyprzedawana i bardzo często trafiała w ręce powstańców styczniowych. Franz von Erlach w swojej książce wspominał, że u tyralierów w oddziałach Karola Krysińskiego i Józefa Ruckiego często widział stare gładkolufowe karabiny austriackie[3]. Choć w innych oddziałach mogła być broń pochodząca z innych krajów. Do powstańców trafiała też stara gładkolufowa broń wojskowa z zamkami skałkowymi, którą przerabiano potem na zamki kapiszonowe[4]. Często na wyposażeniu tyralierów była broń myśliwska, czyli dubeltówki i pojedynki. W przypadku broni myśliwskiej czasem domowymi sposobami dorabiano dla nich bagnety, które były mocowane na stałe[4][5].

Zobacz też

  • Ptasznicy – formacja tyrelierów złożona z najmłodszych powstańców, uzbrojona w najlżejszą broń

Przypisy

  1. Franz vonF. Erlach Franz vonF., Partyzantka w Polsce w r. 1863 : w świetle własnych obserwacji, zebranych na teatrze walki od marca do sierpnia 1863 roku, 1919, s. 93 .
  2. MichałM. Mackiewicz MichałM., Sztućce, janczarki, belgijczyki – o uzbrojeniu strzeleckim w powstaniu styczniowym [online], s. 146 .
  3. Franz vonF. Erlach Franz vonF., Partyzantka w Polsce w r. 1863 : w świetle własnych obserwacji, zebranych na teatrze walki od marca do sierpnia 1863 roku, 1919, s. 94 .
  4. a b A.A. K. A.A., Z lasu, pola i kwatery, czyli urywki z pamiętników powstańca z roku 1863, 1896, s. 167 .
  5. Franz vonF. Erlach Franz vonF., Partyzantka w Polsce w r. 1863 : w świetle własnych obserwacji, zebranych na teatrze walki od marca do sierpnia 1863 roku, 1919, s. 95 .
  • p
  • d
  • e
Korpusy
  • I Lubelski
  • II Krakowski
  • III Augustowski (planowany)
  • IV Mazowiecki (planowany)
  • V Litewski (planowany)
Dywizje
  • Kaliska
  • Krakowska
  • Sandomierska
Pułki
Partie powstańcze
Formacje powstańcze
Broń opracowana dla
powstańców 1863