Sfaleryt : Właściwości, Odmiany, Występowanie, Zastosowanie Wikipedia, wolna encyklopedia

Sfaleryt

Sfaleryt – kryształy szkieletowe

Właściwości chemiczne i fizyczne

Skład chemiczny

siarczek cynku (ZnS)

Twardość w skali Mohsa

3,5–4

Przełam

muszlowy

Łupliwość

doskonała, sześciokierunkowa

Układ krystalograficzny

regularny

Gęstość minerału

3,92–4,2 g/cm³

Właściwości optyczne

Barwa

bezbarwny, domieszki innych metali zabarwiają minerał na żółto, czerwono do czarnego

Rysa

żółta

Połysk

diamentowy

Multimedia w Wikimedia Commons

Hasło w Wikisłowniku

Sfaleryt (blenda cynkowa) – minerał z gromady siarczków. Bardzo pospolity i szeroko rozpowszechniony.

Nazwa pochodzi od gr. sphaleros = zwodniczy, niepewny, podstępny, złudny; nawiązuje do kłopotów jakie sprawia minerał przy identyfikacji (w XVII w. określono, że jest to kruszec cynku).

Właściwości

Tworzy kryształy izometryczne (tetraedry lub dwunastościany rombowe), często występują zbliźniaczenia oraz charakterystyczne prążki na ścianach kryształów. Występuje w formie skupień zbitych, ziarnistych, pylastych (– brunckit), nerkowatych, naciekowych i skorupowych. Razem z wurcytem stanowi odmianę polimorficzną siarczku cynku. Jest kruchy, przezroczysty, zawiera domieszki żelaza, kadmu, manganu, talu, indu, ołowiu, srebra.

Odmiany

blenda karmelowa – żółta lub brunatna
cleiofan – czysty, bezbarwny
blenda rubinowa – z małą domieszką żelaza, zabarwiony na czerwono, pomarańczowo
gumucionit – zielony, szary, brunatnoczarny
marmatyt, – z dużą domieszką żelaza, zabarwiony na ciemnozielony do czarnego
christofit – czarny, zawiera domieszki żelaza
przybramit – zawiera domieszki kadmu

Występowanie

Najczęściej tworzy się w wyniku działalności gorących roztworów przenikających przez różne skały. Bywa spotykany w żyłach kruszcowych, w pegmatytach, gabrach. Prawie zawsze występuje z galeną, pirytem, chalkopirytem, markasytem, kalcytem. Obecny we wszystkich skałach zawierających siarczki.

Miejsca występowania: Hiszpania, Meksyk, USA, Australia, Rosja, Kazachstan, Namibia, Niemcy, Szwajcaria (Binn).

W Polsce – pospolity kruszec złóż cynku i ołowiu okolic Bytomia, Tarnowskich Gór, Olkusza. Znany też z Dolnego Śląska – okolice Boguszowa, Kowar, Strzegomia i Kletna. Spotkać go można w kopalni miedzi w rejonie Lubina i Polkowic.