Planetoidy bliskie Ziemi

Planetoidy bliskie Ziemi (ang. Near-Earth asteroids, NEA) – planetoidy z klasy obiektów bliskich Ziemi, których peryhelium orbity znajduje się w pobliżu orbity Ziemi i jest mniejsze niż 1,3 au.

Niektóre z tych planetoid poruszają się na tyle blisko ziemskiej orbity, że mogą powodować niebezpieczeństwo zderzenia z Ziemią. Z drugiej strony NEA są łatwo osiągalne dla statków kosmicznych. Jak dotąd trzy planetoidy bliskie Ziemi zostały odwiedzone przez sondy kosmiczne: (433) Eros (Near Earth Asteroid Rendezvous, NASA), (25143) Itokawa (misja Hayabusa, JAXA) i (4179) Toutatis (misja Chang’e 2, CNSA).

Klasyfikacja NEA

Ze względu na orbitę, wyróżnia się cztery rodziny planetoid bliskich Ziemi^[1]:

Grupa Atiry – Grupa planetoid o półosi wielkiej a < 1 au, których aphelium znajduje się bliżej niż peryhelium Ziemi: Q < 0,983. Ich orbity leżą w całości wewnątrz orbity ziemskiej (choć niekoniecznie w tej samej płaszczyźnie).
Grupa Atena – Grupa planetoid o półosi wielkiej a < 1 au, których aphelium leży w przedziale 0,983 < Q ≤ 1,0167. Przeważnie poruszają się wewnątrz ziemskiej orbity.
Grupa Apolla – Grupa planetoid o półosi wielkiej a ≥ 1 au, natomiast aphelium Q < 1,017 au
Grupa Amora – Grupa planetoid o półosi wielkiej a > 1 au, peryhelia nieznacznie wykraczają poza orbitę Ziemi (1,017 – 1,3 au). Planetoidy z tej grupy często przecinają orbitę Marsa, nie przecinają jednak orbity Ziemi.

Liczba

1 stycznia 2023 roku znanych było 31 031 planetoid bliskich Ziemi^[2]. Największym z nich jest mający średnicę około 38 km (1036) Ganymed. Łącznie istnieją prawdopodobnie dziesiątki tysięcy NEA, przy czym, jak wynika z obserwacji wykonanych za pomocą satelity WISE, około 980 z nich ma średnicę powyżej 1 kilometra, a około 19,5 tys. – pomiędzy 100 a 1000 metrów^[3].

Występowanie NEA	Liczba nazwanych	Liczba ponumerowanych	Liczba wszystkich w bazie JPL^[2]
Grupa Atiry	2	8	28
Grupa Atena	13	256	2428
Grupa Apolla	73	1571	17 402
Grupa Amora	78	1275	11 173
Razem cały Układ Słoneczny	166	3110	31 031

Zobacz też

skala Torino
planetoidy przecinające orbitę Marsa
potencjalnie niebezpieczne asteroidy
(153591) 2001 SN₂₆₃ – najbliższa Ziemi planetoida potrójna

Przypisy

↑ NEO Basics: NEO Groups. [w:] Center for Near Earth Object Studies [on-line]. Jet Propulsion Laboratory. [dostęp 2023-01-03]. (ang.).
↑ ^a ^b JPL Small-Body Database Search Engine. [dostęp 2023-01-01]. (ang.). – baza danych małych ciał Układu Słonecznego Jet Propulsion Laboratory.
↑ NASA Space Telescope Finds Fewer Asteroids Near Earth. NASA.gov – Mission News, 2011-09-29. [dostęp 2011-09-30]. (ang.).

Linki zewnętrzne

Near Earth Asteroids (ang.) – obszerny zbiór faktów z historii badań nad NEA

Układ Słoneczny

Słońce
Heliosfera

Planety (☾ ∅)

Planety karłowate

(1) Ceres
(134340) Pluton
- ☾
(136108) Haumea
- ☾
- ∅
(136472) Makemake
- ☾
(136199) Eris
- ☾

Małe ciała
Układu Słonecznego

Planetoidy

Grupy i rodziny planetoid	planetoidy bliskie Ziemi pas planetoid trojańczycy centaury trojańczycy Neptuna
Zobacz też	księżyce planetoid lista ponumerowanych planetoid meteoroidy

Obiekty
transneptunowe

Pas Kuipera	plutonki Orkus 2003 AZ₈₄ Iksjon cubewana 2004 GV₉ 2002 MS₄ Salacia Waruna 2002 UX₂₅ Quaoar Varda 2002 AW₁₉₇
Dysk rozproszony	2014 EZ₅₁ 2013 FY₂₇ 2021 DR₁₅ Gonggong 2018 VG₁₈
Obiekty odłączone	Sedna