Nagroda Fizyki Fundamentalnej

Nagroda Fizyki Fundamentalnej (ang. Breakthrough Prize in Fundamental Physics, wcześniej The Fundamental Physics Prize) – nagroda naukowa przyznana po raz pierwszy w lipcu 2012 uczonym, którzy dokonali przełomowych odkryć w fizyce; jedna z trzech nagród Breakthrough.

Nagroda przyznawana jest przez fundację The Fundamental Physics Prize Foundation, założoną przez rosyjskiego fizyka i przedsiębiorcę Jurija Milnera(inne języki). Członkiem zarządu fundacji był Steven Weinberg.

Pierwszych dziewięciu laureatów nagrody wybrał Jurij Milner. Otrzymali oni nagrody o wartości 3 mln $ i stanowili kapitułę przyznającą nagrody w kolejnych latach.

Laureaci

 Z tym tematem związana jest kategoria: Laureaci Nagrody Fizyki Fundamentalnej.
rok laureaci powód
2012
  • Nima Arkani-Hamed
  • Alan Guth
  • Alexei Kitaev(inne języki)
  • Maksim Koncewicz
  • Andrei Linde
  • Juan Maldacena
  • Nathan Seiberg(inne języki)
  • Ashoke Sen(inne języki)
  • Edward Witten
2013

Nagrody specjalne

  • Stephen Hawking
  • Członkowie zespołu, którzy odkryli cząstkę o cechach odpowiadających bozonowi Higgsa: Peter Jenni(inne języki), Fabiola Gianotti(inne języki), Michel Della Negra(inne języki), Tejinder Singh Virdee(inne języki), Guido Tonelli(inne języki), Joe Incandela(inne języki), Lyn Evans(inne języki)
2013 Aleksandr Polakow(inne języki)
2014
  • Michael Green (fizyk)(inne języki)
  • John Schwarz(inne języki)
Za otwieranie nowych perspektyw na grawitacje kwantową i unifikacje sił
2015
  • Saul Perlmutter, Supernova Cosmology Project(inne języki), Brian Schmidt, Adam Riess oraz High-Z Supernova Team
Za niespodziewane odkrycie, że proces rozszerzania się wszechświata przyspiesza, a nie zwalnia jak wcześniej uważano.
2016
  • Wang Yifang(inne języki)
  • Kam-Biu Luk(inne języki)
  • Atsuto Suzuki(inne języki)
  • Koichiro Nishikawa(inne języki), (Team K2K(inne języki)/T2K)
  • Arthur B. McDonald
  • Takaaki Kajita,
  • Yoichiro Suzuki(inne języki) (Team Super-Kamiokande)
za fundamentalne odkrycia i badanie oscylacji neutrin, które ustanowiły nową granicę poza standardowym modelem fizyki cząstek elementarnych.
2016

Nagrody specjalne

za obserwacje fal grawitacyjnych, otwierające nowe horyzonty w fizyce i astronomii.[1]
2017
za rozwinięcie kwantowej teorii pola, teorii strun i kwantowej grawitacji[2]
2018
  • Charles L. Bennett
  • Gary Hinshaw(inne języki)
  • Norman Jarosik(inne języki)
  • Lyman Page(inne języki)
  • David Spergel(inne języki)
  • WMAP Science Team
za szczegółową mapę wczesnego wszechświata, która znacznie poszerzyła wiedzę o ewolucji kosmosu i fluktuacjach, które zapoczątkowały tworzenie galaktyk
2018

Nagroda specjalna

Jocelyn Bell Burnell za odkrycie pulsarów[3]
2019
  • Charles Kane
  • Eugene Mele
Za pracę nad topologią i symetrią w fizyce, które doprowadziły do zaproponowania nowej klasy materiałów, które przewodzą elektryczność tylko na ich powierzchni.[4]
2019

Nagrody specjalne

2020 Za pierwsze zdjęcie supermasywnej czarnej dziury. Zrobionej przy pomocy rozsianej po całej ziemi sieci połączonych teleskopów[5]
2021

Nagroda specjalna

Steven Weinberg Za ciągłe przywództwo w fizyce fundamentalnej, duży wpływ na fizykę cząstek, teorię grawitacji i kosmologię oraz za popularyzacje nauki.[6]
2021
  • Eric Adelberger
  • Jens H. Gundlach
  • Blayne Heckel
Za precyzyjne pomiary, które poddają w teorii nasze zrozumienie teorii grawitacji i badają naturę ciemnej materii[7]
2022
  • Hidetoshi Katori
  • Jun Ye
Za duży wkład w odkrycie i rozwój optycznych zegarów atomowych, które umożliwiają precyzyjne badania fundamentalnych praw natury[8]
2023 Za zasadnicze badania w dziedzinie informacji kwantowej[9]

Przypisy

  1. Breakthrough Prize – Special Breakthrough Prize In Fundamental Physics Awarded For Detection Of Gravitational Waves 100 Years After Albert Einstein Predicted Their Existence [online], breakthroughprize.org [dostęp 2023-08-01]  (ang.).
  2. Breakthrough Prize – Fundamental Physics Breakthrough Prize – Laureates [online], breakthroughprize.org [dostęp 2023-08-01]  (ang.).
  3. Special Breakthrough Prize In Fundamental Physics Awarded To Jocelyn Bell Burnell For Discovery Of Pulsars. [w:] breakthroughprize [on-line]. [dostęp 2018-09-12]. (ang.).
  4. Breakthrough Prize – Winners of the 2019 Breakthrough Prize in Life Sciences, Fundamental Physics and Mathematics Announced [online], breakthroughprize.org [dostęp 2023-08-01]  (ang.).
  5. Breakthrough Prize – Winners Of The 2020 Breakthrough Prize In Life Sciences, Fundamental Physics And Mathematics Announced [online], breakthroughprize.org [dostęp 2023-08-01]  (ang.).
  6. Breakthrough Prize – $3 Million Special Breakthrough Prize In Fundamental Physics Awarded To Steven Weinberg [online], breakthroughprize.org [dostęp 2023-08-01]  (ang.).
  7. Breakthrough Prize – Winners Of The 2021 Breakthrough Prizes In Life Sciences, Fundamental Physics And Mathematics Announced [online], breakthroughprize.org [dostęp 2023-08-01]  (ang.).
  8. Breakthrough Prize – Winners Of The 2022 Breakthrough Prizes In Life Sciences, Fundamental Physics And Mathematics Announced [online], breakthroughprize.org [dostęp 2023-08-01]  (ang.).
  9. Breakthrough Prize – Winners Of The 2023 Breakthrough Prizes In Life Sciences, Mathematics And Fundamental Physics Announced [online], web.archive.org, 1 listopada 2022 [dostęp 2023-08-01] [zarchiwizowane z adresu 2022-11-01] .

Linki zewnętrzne

  • publikacja w otwartym dostępie – możesz ją przeczytać Oficjalna strona nagrody, breakthroughprize.org [dostęp 2021-10-11].
  • p
  • d
  • e
Laureaci Nagrody Fizyki Fundamentalnej
2012
Nagrody specjalne
  • Stephen Hawking
  • Zespół, który odkrył cząstkę o cechach bozonu Higgsa: Peter Jenni
  • Fabiola Gianotti
  • Michel Della Negra
  • Tejinder Singh Virdee
  • Guido Tonelli
  • Joe Incandela
  • Lyn Evans
2013
  • Aleksander Polakow
2014
  • Michael Green
  • John Schwarz
2015
2016
za fundamentalne odkrycia i badanie oscylacji neutrin, które ustanowiły nową granicę poza standardowym modelem fizyki cząstek elementarnych.
Nagroda specjalna
za obserwacje fal grawitacyjnych, otwierające nowe horyzonty w fizyce i astronomii.
2017
za rozwinięcie kwantowej teorii pola, teorii strun i kwantowej grawitacji
2018
  • Charles L. Bennett
  • Gary Hinshaw(inne języki)
  • Norman Jarosik(inne języki)
  • Lyman Page(inne języki)
  • David Spergel(inne języki)
  • WMAP Science Team
za szczegółową mapę wczesnego wszechświata, która znacznie poszerzyła wiedzę o ewolucji kosmosu i fluktuacjach, które zapoczątkowały tworzenie galaktyk
Nagroda Specjalna
2019
  • Charles Kane
  • Eugene Mele
Nagroda Specjalna
2020
Nagroda Specjalna
2021
  • Eric Adelberger
  • Jens H. Gundlach
  • Blayne Heckel
2022
  • Hidetoshi Katori
  • Jun Ye
2023