Migdały
 | Zobacz multimedia związane z tematem: Migdały |
 | Zobacz hasło migdał w Wikisłowniku |
Migdały – nasiona owoców migdałowca zwyczajnego. Wyróżnia się dwa ich rodzaje, pochodzące od różnych odmian i kultywarów[1]:
- migdały słodkie, częściej uprawiane. Są jadalne w stanie surowym, nadają się również na przetwory. Znajdują zastosowanie w przemyśle spożywczym, kosmetycznym i w lecznictwie[1].
- migdały gorzkie, uprawiane na mniejszą skalę. Są trujące, zawierają amigdalinę, podczas rozkładu której wydziela się silnie trujący kwas pruski. Po jego oddzieleniu otrzymuje się z nich olej migdałowy używany do produkcji niektórych likierów, a także mydła i esencji zapachowych wykorzystywanych w przemyśle spożywczym[1].
Wartości odżywcze
Migdały zawierają dużo jednonienasyconych kwasów tłuszczowych (33,65 g na 100 g). W 100 g znajduje się 33,3 kwasu oleinowego, 0,3 g kwasu heksadekenowego (palmitoleinowy) oraz 0,05 g kwasu ikozenowego (dawniej eikozenowego). Na uwagę zasługuje również duża ilość kwasów omega-6 (10,5 g na 100 g). Migdały są wartościowym źródłem mikro i makroelementów[2].
| |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Dane liczbowe na podstawie: [2] Wartości RDA i AI wyznaczone na podstawie danych Institute of Health[3] | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Sztuka kulinarna
W kuchni znajdują zastosowanie głównie migdały słodkie. Nadają się zarówno do bezpośredniego spożycia, jak i na przetwory. Przed użyciem należy z nich obrać skórkę. Mogą być używane w całości, bądź pokruszone. Najlepiej używać je na surowo; po obróbce termicznej zachowują swój smak i kaloryczność, ale tracą witaminy. Nadają się jako dodatek do ciast, wytwarza się z nich marcepan używany m.in. do dekoracji tortów[4], pochodzący z Francji napój zwany orszadą[4] oraz włoski napój alkoholowy amaretto. W Danii sporządza się z migdałów mandelgave, z którym to deserem związana jest tradycja „migdałowego podarunku”[5][6].
Kosmetyka
- Zawarta w migdałach witamina E jest skutecznym środkiem przeciwzmarszczkowym, ujędrnia skórę i zwiększa jej elastyczność. Z tego też powodu migdały są dodawane do balsamów, kremów oraz mleczek do twarzy i ciała[4].
- Z migdałów uzyskuje się przez tłoczenie na zimno olejek migdałowy, który zawiera kwas oleinowy i kwas linolowy. Zmiękcza naskórek i tworzy na skórze lipidową warstwę ochronną. Używany jest do pielęgnacji włosów, skóry i paznokci. U kobiet w ciąży zapobiega rozstępom skóry na brzuchu. Może być używany jako balsam do kąpieli, lub wmasowany w ciało zaraz po kąpieli. Nadaje się również do pielęgnacji skóry niemowląt[4].
Produkcja
Światowa produkcja migdałów w 2010 r. wyniosła ok. 2 miliony ton. Najwięksi producenci w 2010 to[7]:
- USA – 1410 tys. ton.
- Hiszpania – 220 tys. ton
- Iran – 160 tys. ton
- Włochy – 110 tys. ton
- Maroko – 100 tys. ton
- Syria – 73 tys. ton
- Afganistan – 56 tys. ton
- Turcja – 55 tys. ton
- Tunezja – 52 tys. ton
- Algieria – 39 tys. ton
Największym producentem jest USA. Uprawa migdałowca skupia się tutaj w stanie Kalifornia.
Przypisy
- ↑ a b c Zbigniew Podbielkowski: Słownik roślin użytkowych. Warszawa: PWRiL, 1989. ISBN 83-09-00256-4.
- ↑ a b Hanna Kunachowicz; Beata Przygoda; Irena Nadolna; Krystyna Iwanow: Tabele składu i wartości odżywczej żywności. Wyd. wydanie II zmienione. Warszawa: Wydawnictwo Lekarskie PZWL, 2017, s. 666. ISBN 978-83-200-5311-1.
- ↑ Dietary Reference Intakes Tables and Application. Institute of Health. The National Academies of Sciences, Engineering, and Medicine. (ang.).
- ↑ a b c d Moc ukryta w migdałach. [dostęp 2015-01-03].
- ↑ Rezepte für Weihnachtsgerichte. Dänisches Ministerium des Ausswärtigen (denmark.dk). [zarchiwizowane z [brak tego adresu] (2018-07-24)]. (niem.).
- ↑ Dänemark. [w:] Weihnachtslexikon [on-line]. A. Sutter GmbH(inne języki) (www.sutter.de). [zarchiwizowane z [brak tego adresu] (2016-03-04)]. (niem. • ang.).
- ↑ Food and Agriculture Organization of the United Nations. [dostęp 2015-01-03].
- DSDE: mandel
