Medal Mariana Smoluchowskiego

Medal Mariana Smoluchowskiego – najwyższa, zwykle coroczna nagroda przyznawana przez Polskie Towarzystwo Fizyczne za osiągnięcia w fizyce, głównie – choć nie tylko – fizykom polskim. W gronie nagrodzonych zdarzali się też astrofizycy obserwacyjni (astronomowie) jak Bohdan Paczyński czy Aleksander Wolszczan.

Charakterystyka

Reguły i tradycje przyznawania

Medal ten jest najwyższym odznaczeniem Polskiego Towarzystwa Fizycznego, ustanowionym na cześć Mariana Smoluchowskiego. Przyznawany jest osobom, których prace przyczyniły się w sposób wybitny do rozwoju co najmniej jednej z dziedzin fizyki oraz za zasługi dla rozwoju fizyki w Polsce, bez względu na stopień, tytuł naukowy, miejsce pracy i przynależność państwową nagrodzonego. Może być przyznawany za pracę ogłoszoną drukiem lub za całokształt dorobku naukowego.

Medal jest przyznawany przez Komisję Nagród i Odznaczeń PTF nie częściej niż raz do roku. Do 2021 roku nagrody w jedenastu różnych latach nie przyznano^[a], a nagrody za lata 2003 i 2004 zostały połączone. Do 2021 roku dwukrotnie zdarzyło się, że w jednym roku nagrodę dostała więcej niż jedna osoba (1969 i 1970), nie licząc wspomnianego połączenia 2003 i 2004. Do 2021 roku medalistów ze wszystkich lat było łącznie 45.

Medal a inne nagrody

W gronie laureatów Medalu znaleźli się też nobliści; do 2021 roku były trzy takie przypadki:

• 1973: Subrahmanyan Chandrasekhar (nobel 1983),
• 1980: Benjamin Mottelson (nobel 1975),
• 1984: Witalij Ginzburg (nobel 2003).

Inni wybitni laureaci związani z zagranicą to Gieorgij Florow (1974), Victor Weisskopf (1977) i Arnold Wolfendale (1992).

Laureaci Medalu otrzymywali też porównywalnie prestiżową Nagrodę FNP, czasem zwaną „polskim noblem”; do 2023 roku było osiem takich przypadków^[b]:

Wyróżnieni^[1]

 Z tym tematem związana jest kategoria: Laureaci Medalu Mariana Smoluchowskiego.

Uwagi

Przypisy