Kwas siarkawy

Nie mylić z: kwasem siarkowym.
Kwas siarkawy
Nazewnictwo
Nomenklatura systematyczna (IUPAC)
podst.

dihydroksy-λ4-sulfanon

addyt.

dihydroksydooksydosiarka

wodor.

diwodoro(trioksydosiarczan)

Inne nazwy i oznaczenia
półsyst.

kwas siarkawy

Stocka

kwas siarkowy(IV)

inne

kwas trioksosiarkowy

Ogólne informacje
Wzór sumaryczny

H2SO3

Inne wzory

SO(OH)
2, SO
2
(aq)

Masa molowa

82,08 g/mol

Wygląd

bezbarwna ciecz o duszącym zapachu dwutlenku siarki[1][2]

Identyfikacja
Numer CAS

7782-99-2

PubChem

1100

SMILES
OS(=O)O
InChI
InChI=1S/H2O3S/c1-4(2)3/h(H2,1,2,3)
InChIKey
LSNNMFCWUKXFEE-UHFFFAOYSA-N
Właściwości
Gęstość
1,03 g/cm³ (20 °C; 6% wodny roztwór SO
2)[4]; ciecz
Kwasowość (pKa)

pKa1 = 1,91[3]
pKa2 = 7,18[3]

Niebezpieczeństwa
Globalnie zharmonizowany system
klasyfikacji i oznakowania chemikaliów
Na podstawie podanego źródła[4]
6% kwas siarkawy
Czaszka i skrzyżowane piszczele Wykrzyknik
Niebezpieczeństwo
Zwroty H

H314, H332

Zwroty P

P280, P301+P330+P331, P302+P352, P304+P340, P305+P351+P338, P310

NFPA 704
Na podstawie
podanego źródła[5]
0
3
1
 
Podobne związki
Podobne związki

kwas sulfonowy (tautomer kwasu siarkawego)
tlenowe kwasy siarki

Pochodne sole i estry

wodorosiarczyny (HSO−
3)
siarczyny (SO2−
3)

Jeżeli nie podano inaczej, dane dotyczą
stanu standardowego (25 °C, 1000 hPa)
Multimedia w Wikimedia Commons
Książki w Wikibooks

Kwas siarkawy, nazwa Stocka: kwas siarkowy(IV), H
2SO
3 – nieorganiczny związek chemiczny nietrwały kwas tlenowy o słabej/średniej mocy[6][7][8].

Występowanie i właściwości

Jest nieznany w stanie czystym i określany bywa także jako wodny roztwór dwutlenku siarki[1][2][9], jednak w roztworze takim występują liczne indywidua chemiczne, głównie różne hydraty SO
2·nH
2O, a także jony H
3O+
, HSO−
3, S
2O2−
5 i śladowe ilości SO2−
3. W roztworze nie wykryto natomiast cząsteczek H
2SO
3 i przyjmuje się, że jeśli w ogóle one istnieją, to stała równowagi reakcji SO
2·nH
2O ⇌ H
2SO
3 jest znacznie mniejsza od 10−9. Cząsteczki H
2SO
3 wykryto natomiast w fazie gazowej w warunkach jonizacji w spektrometrze masowym[10].

Nasycony roztwór ma stężenie ok. 6%[2] i gęstość 1,03 g/cm³[4].

W temperaturze 0 °C z roztworu wytrącają się hydraty typu klatratów o przybliżonym składzie SO
2·6H
2O[10]. Z metalami tworzy sole – wodorosiarczyny i siarczyny; te drugie są stosunkowo trwałe i wiele z nich otrzymano w formie krystalicznej[10].

Otrzymywanie

Powstawanie kwasu siarkawego:

SO
2 + H
2O → H
2SO
3

Można go także otrzymać działając roztworem mocnego kwasu na siarczyny. Powstały wówczas kwas siarkawy ulega rozpadowi według równania:

SO2−
3 + 2H+
 → [H
2SO
3] → SO
2↑ + H
2O

Właściwości

Właściwości kwasu siarkawego:

  • nietrwały – rozkłada się podczas ogrzewania,
  • bakteriobójczy,
  • grzybobójczy,
  • ma właściwości bielące,
  • niszczy rośliny,
  • trujący,
  • silnie drażniący,
  • jest elektrolitem.

W przeciwieństwie do swoich soli, siarczynów, zastosowanie wolnego kwasu siarkawego jest znikome. W syntezie laboratoryjnej wykorzystuje się go jako środek redukujący. Stosuje się go do bielenia wełny oraz w przemyśle papierniczym.

Kwaśny deszcz to silnie rozcieńczony kwas siarkawy, który powstaje w wyniku rozpuszczania się w kroplach deszczu dwutlenku siarki, pochodzącego głównie ze spalania zasiarczonych paliw kopalnianych: węgla, gazu ziemnego oraz paliw ropopochodnych.

W warunkach laboratoryjnych kwas siarkawy można otrzymać poprzez spalanie siarki i absorpcję powstających par w wodzie, w wyniku czego powstaje niezbyt stężony roztwór tego kwasu.

Przypisy

  1. ↑ a b R.J.R.J. Lewis R.J.R.J., Hawley’s Condensed Chemical Dictionary, John Wiley & Sons, 2007, s. 1193, ISBN 978-0-471-76865-4  (ang.).
  2. ↑ a b c PradyotP. Patnaik PradyotP., Handbook of Inorganic Chemicals, London: McGraw-Hill, 2003, s. 902–903, ISBN 0-07-049439-8  (ang.).
  3. ↑ a b MałgorzataM. Galus MałgorzataM., Tablice chemiczne, Warszawa: Wydawnictwo Adamantan, 2008, s. 170–171, ISBN 978-83-7350-105-8 .
  4. ↑ a b c Sulfurous acid, [w:] GESTIS-Stoffdatenbank, Institut für Arbeitsschutz der Deutschen Gesetzlichen Unfallversicherung, ZVG: 5670 [dostęp 2023-05-19]  (niem. • ang.).
  5. ↑ Sulfuroous Acid [online], karta charakterystyki produktu Fisher Scientific Company, 14 stycznia 2022, numer katalogowy: A307-1 [dostęp 2023-05-19]  (ang.).
  6. ↑ GeoffG. Rayner-Canham GeoffG., TinaT. Overton TinaT., Descriptive Inorganic Chemistry, Freeman & Co, 2010, s. 435, ISBN 978-1-4292-2434-5  (ang.).
  7. ↑ James E.J.E. House James E.J.E., Inorganic Chemistry, wyd. 2, Academic Press, 2013, s. 281–282, ISBN 978-0-12-385110-9  (ang.).
  8. ↑ AdamA. Bielański AdamA., Podstawy chemii nieorganicznej, wyd. 5, Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 2002, s. 362, ISBN 83-01-13654-5 .
  9. ↑ Appendix E. Acidity and Basicity Constants for Weak Acids and Bases (25 °C), [w:] A.A. Blackman A.A. i inni, Chemistry, John Wiley & Sons Australia, 2012, ISBN 978-1-74246-707-8  (ang.).
  10. ↑ a b c Norman N.N.N. Greenwood Norman N.N.N., AlanA. Earnshaw AlanA., Chemistry of the Elements, wyd. 2, Oxford–Boston: Butterworth-Heinemann, 1997, 700, 717−719, ISBN 0-7506-3365-4  (ang.).
  • p
  • d
  • e
Kwasy beztlenowe
i ich analogi
kwasy tlenowcowodorowe
  • H
    2    S
    aq
  • H
    2    Se
    aq
  • H
    2    Te
    aq
  • H
    2    Po
    aq
kwasy halogenowodorowe
  • HF
    aq
  • HCl
    aq
  • HBr
    aq
  • HI
    aq
  • HAt
    aq
kwasy pseudohalogenowodorowe
Inne
  • HAuCl
    4
  • HAuBr
    4
  • HBF
    4
  • H
    2    PtCl
    6
  • H
    2    SiF
    6
  • HPF
    6
  • HSbF
    6
  • HAsF
    6
Kwasy tlenowe
grupa 6
  • H
    2    CrO
    4    /H
    2    Cr
    2    O
    7
  • H
    2    MoO
    4
  • H
    2    WO
    4
grupa 7
  • HMnO
    4
  • HTcO
    4
  • HReO
    4
grupa 13
  • HBO
    2
  • H
    3    BO
    3
grupa 14
  • H
    2    CO
    3
  • H
    4    SiO
    4    /H
    2    SiO
    3
grupa 15
  • HNO
    2
  • HNO
    3
  • HNO
    4
  • H
    3    PO
    2
  • H
    3    PO
    3
  • H
    3    PO
    4
  • HPO
    3
  • H
    4    P
    2    O
    6
  • H
    4    P
    2    O
    7
  • H
    3    AsO
    3
  • H
    3    AsO
    4
grupa 16
  • H
    2    S
    2    O
    4
  • H
    2    SO
    2
  • H
    2    SO
    3     ⇄ HSHO3
  • H
    2    S
    2    O
    2
  • H
    2    SO
    4
  • H
    2    S
    2    O
    7
  • H
    2    SO
    5
  • H
    2    S
    2    O
    8
  • H
    2    S
    2    O
    3
  • H
    2    S
    2    O
    6
  • H
    2    SeO
    3
  • H
    2    SeO
    4
  • H
    2    TeO
    3
  • H
    6    TeO
    6
grupa 17
  • HClO
  • HClO
    2
  • HClO
    3
  • HClO
    4
  • HBrO
  • HBrO
    2
  • HBrO
    3
  • HBrO
    4
  • HIO
  • HIO
    2
  • HIO
    3
  • HIO
    4
pochodne
  • HSO
    3    F
  • HSO
    3    Cl
  • H
    2    NSO
    3    H
  • HNOSO
    4
  • H
    2    CS
    3
  • H
    2    PO
    3    F
  • HPO
    2    F
    2
  • Kategoria:Kwasy nieorganiczne
Kontrola autorytatywna (rodzaj indywiduum chemicznego):
  • LCCN: sh85130395
  • GND: 4180444-2
  • BNCF: 31211
  • J9U: 987007548503005171
Encyklopedia internetowa:
  • Britannica: science/sulfurous-acid
  • SNL: svovelsyrling
  • Catalana: 0236566
  • DSDE: svovlsyrling