Kazimierz Barczyk

Kazimierz Barczyk

Data i miejsce urodzenia	25 stycznia 1950 Wolbrom
Zawód, zajęcie	prawnik, polityk
Alma Mater	Uniwersytet Jagielloński
Stanowisko	przewodniczący Rady Miasta Krakowa (1990–1993), poseł na Sejm I i III kadencji (1991–1993, 1997–2001)
Partia	Platforma Obywatelska
Odznaczenia
Multimedia w Wikimedia Commons

Kazimierz Barczyk (ur. 25 stycznia 1950 w Wolbromiu^[1]) – polski prawnik, sędzia i adwokat, polityk oraz samorządowiec. Sekretarz stanu w Kancelarii Prezesa Rady Ministrów w okresie rządu Jerzego Buzka, poseł na Sejm I i III kadencji, zastępca przewodniczącego i sędzia Trybunału Stanu, współtwórca i przewodniczący Stowarzyszenia Gmin i Powiatów Małopolski oraz Federacji Regionalnych Związków Gmin i Powiatów RP.

Życiorys

Okres PRL

Urodził się jako jedno z pięciorga dzieci Mikołaja i Antoniny z domu Lis^[1]. W latach 1960–1970 należał do Związku Harcerstwa Polskiego, gdzie był drużynowym i szczepowym^[2]. Od 1969 do 1974 przewodniczył uczelnianemu sądowi koleżeńskiemu na Uniwersytecie Jagiellońskim oraz komisji do spraw samorządu domów studenckich UJ^[2]. W 1972 ukończył studia prawnicze na Uniwersytecie Jagiellońskim, odbył następnie aplikację sędziowską. Orzekał jako asesor i później sędzia w sądach rejonowych w Olkuszu, Sosnowcu i Krakowie. W latach 1972–1980 był współpracownikiem wicedyrektora Szkoły Letniej Kultury Języka Polskiego UJ^[3]. Od połowy 1979 do początku 1982 był członkiem PZPR^[4].

W latach 80. działał w pierwszej „Solidarności”, organizował struktury związku w krakowskich sądach, następnie także w około stu sądach w Polsce południowo-wschodniej oraz trzy tzw. Ogólnopolskie Fora Prawników „S”^[2]. Był członkiem prezydium i pełnomocnikiem Krajowej Komisji Koordynacyjnej Pracowników Wymiaru Sprawiedliwości NSZZ „Solidarność” do spraw Nowelizacji Ustaw^[3][5][6]. Współtworzył i w latach 1980–1992 kierował Centrum Obywatelskich Inicjatyw Ustawodawczych Solidarności, składającą się z około 200 osób (głównie prawników) społeczną agendą „Solidarności”^[3]. Instytucja ta opracowała społecznie kilkadziesiąt projektów ustaw (w tym projekty kodeksu karnego bez kary śmierci, prawa prasowego bez instytucji cenzury, przepisów wprowadzających gwarancje niezawisłości wymiaru sprawiedliwości w przypadku ustaw o Sądzie Najwyższym, sądach powszechnych, prokuraturze oraz Krajowej Radzie Sądownictwa, ustawy o samorządzie terytorialnym tworzącą samorząd gminny z demokratyczną ordynacją wyborczą), które w istotnej mierze wykorzystano do kształtowania podstaw ustrojowych III RP^[7] . Historyk prawa Stanisław Grodziski stwierdził o działaniach COIU „S”: Byłem pod wrażeniem skali i wielkości prac prawniczych podjętych dla naprawy Rzeczypospolitej [...]^[8] . Centrum i jego Społeczna Rada Legislacyjna były głównym zespołem ekspertów ogólnopolskiej „S”, a następnie Obywatelskiego Klubu Parlamentarnego i Senatu I kadencji^[5][9].

Po wprowadzeniu stanu wojennego Kazimierz Barczyk został odwołany ze stanowiska sędziego (jako jedyny krakowski sędzia^[3]). Był współinicjatorem i współpracownikiem ogólnopolskiego podziemnego pisma „Paragraf” wydawanego w Krakowie w latach 1986–1989^[10]. Prezes Krajowej Reprezentacji Samorządowych Kolegiów Odwoławczych Krystyna Sieniawska wspominała: Przez całe lata 80. kolportażem wśród sędziów, adwokatów, prokuratorów, radców prawnych, notariuszy niezależnej prasy na czele z „Paragrafem” zajmował się przede wszystkim Kazimierz Barczyk, który zarazem zbierał informacje o łamaniu praworządności [...]^[11].

Do czerwca 1987 był objęty wprowadzonym przez ministra sprawiedliwości zakazem wykonywania zawodu adwokata. W 1981 inicjator i organizator wotum nieufności wobec ministra sprawiedliwości Jerzego Bafii oraz prokuratora generalnego Lucjana Czubińskiego^[3]. 17 listopada 1983 wcielony do służby w Wojskowej Prokuraturze Garnizonowej w Krakowie, następnego dnia usunięty z niej jako osoba niedająca rękojmi bycia prokuratorem wojskowym^[12]. W 1987 został ostatecznie wpisany na listę adwokatów (po wygraniu wraz z Anną Kurską postępowania przeciwko ministrowi sprawiedliwości przed Sądem Najwyższym)^[3][13].

W latach 80. współtworzył Krajowe Duszpasterstwo Prawników, działał również w Duszpasterstwie Ludzi Pracy w Kamieniołomie im. Jana Pawła II przy parafii św. Józefa w Krakowie^[14]. W 1988 był doradcą prawnym strajkujących w Hucie im Lenina w Krakowie^[3]. Od 1989 był członkiem władz miejskiego i regionalnego Komitetu Obywatelskiego „Solidarność”^[10][15].

III Rzeczpospolita

Od 1990 był członkiem Komitetu Obywatelskiego przy Lechu Wałęsie^[10]. Od 1989 do 1991 pełnił funkcję zastępcy członka Trybunału Stanu. W 1990 uczestniczył w pracach nad tworzeniem Związku Miast Polskich i Unii Metropolii Polskich^[16]. W latach 1991–1993 wykonywał mandat posła I kadencji z ramienia Porozumienia Obywatelskiego Centrum, zasiadał w Komisji Ustawodawczej i Komisji Odpowiedzialności Konstytucyjnej. W 1992 działał na rzecz wpisania na rządową listę inwestycji centralnych nowoczesnej kliniki kardiochirurgii Collegium Medicum Uniwersytetu Jagiellońskiego^[2][17]. W tym samym roku wybrany przez Sejm na oskarżyciela przed Trybunałem Stanu w sprawie byłego premiera Mieczysława Rakowskiego, a w 1993 na oskarżyciela generałów Wojciecha Jaruzelskiego i Czesława Kiszczaka^[3]. W 1993 nie uzyskał ponownie mandatu. W latach 1997–2001 był posłem III kadencji z listy Akcji Wyborczej Solidarność. Pracował m.in. w Komisji Odpowiedzialności Konstytucyjnej oraz Komisji Sprawiedliwości i Praw Człowieka. W tym samym czasie współprzewodniczył stuosobowemu parlamentarnemu zespołowi samorządowemu^[16]. Bez powodzenia kandydował w wyborach parlamentarnych w 2001.

W latach 1997–1999 zajmował stanowisko sekretarza stanu w Kancelarii Prezesa Rady Ministrów Jerzego Buzka, pełniąc funkcję sekretarza Komitetu Społecznego Rady Ministrów^[18]. Następnie do 2001 był doradcą premiera do spraw samorządu terytorialnego. W 1997 zorganizował i przewodniczył I Kongresowi Samorządów Terytorialnych oraz Konferencji Samorządów Państw Europy Środkowej i Wschodniej^[19]. W latach 1997–2002 był członkiem Komisji Wspólnej Rządu i Samorządu Terytorialnego^[9]. Od 1995 organizator i przewodniczący kapituły wyróżnienia „Małopolanin Roku”, od 1999 plebiscytu na najlepszego wójta Małopolski, następnie na burmistrza, a od 2001 plebiscytu „Lider Małopolski – najlepsze przedsięwzięcie roku”^[2]. Organizator współpracy z samorządami z Białorusi, Litwy, Rosji, Słowacji, Ukrainy i Węgier, a także przewodniczący rady programowej pięćdziesięciu wydawnictw książkowych, komentarzy i poradników dla samorządu^[2]. W 1999 uczestniczył w powołaniu Związku Powiatów Polskich, a w 2002 w utworzeniu Związku Województw RP^[16].

W trakcie prac w COIU „S”, rządzie i parlamencie współautor ustaw o samorządzie gminnym (1990) powiatowym i wojewódzkim (1998)^[20]. Był także autorem projektu uchwalonej w 2001 ustawy o wieloletnim planie budowy Kampusu 600-lecia Odnowienia UJ^[21] oraz ustawy o uregulowaniu stosunków własnościowych w spółdzielniach mieszkaniowych (również z 2001)^[15]. Był inicjatorem i autorem powołanego w 2000 Rządowego Centrum Legislacji^[22].

Na początku lat 90. należał do Porozumienia Centrum. W latach 1992–1993 działał w Ruchu dla Rzeczypospolitej, w którym był zastępcą przewodniczącego partii Jana Olszewskiego^[15]. Później zakładał i przewodniczył Zjednoczeniu Polskiemu, z którym współtworzył Sekretariat Ugrupowań Centroprawicowych, a następnie dołączył do Ruchu Społecznego AWS. W latach 1997–2002 zajmował stanowisko sekretarza zarządu krajowego RS AWS do spraw samorządu terytorialnego, a w latach 2002–2004 pełnił funkcję sekretarza generalnego tej partii^[15].

Był przewodniczącym (1990–1993) i radnym (do 1998) Rady Miasta Krakowa. W 1993 był inicjatorem i organizatorem ogólnopolskiej konferencji, na której powołano kierowaną przez Mariana Krzaklewskiego Społeczną Komisję Konstytucyjną „S”^[3], brał udział w opracowaniu przez to gremium tzw. obywatelskiego projektu konstytucji, pod którym zebrano 2 miliony podpisów i który został zaprezentowany przez NSZZ „S”^[23][24]. W 1998 uzyskał mandat radnego sejmiku małopolskiego z listy Akcji Wyborczej Solidarność. Pod koniec kadencji należał do klubu Małopolska Prawica, założonego przez część radnych AWS. W 2002 nie kandydował w wyborach samorządowych.

Zajmował się także kwestiami dotyczącymi integracji europejskiej. W latach 2002–2004 był członkiem Narodowej Rady Integracji Europejskiej, organu opiniodawczo-doradczego przy premierze^[16]. W latach 2001–2004 wchodził w skład wspólnej komisji konsultacyjnej Polski i Komitetu Regionów^[16]. W latach 2000–2004 był członkiem komitetu sterującego przy ministrze środowiska zajmującego się przedakcesyjnym funduszem ISPA, a w latach 2004–2006 zasiadał w komitecie sterującym do spraw Funduszu Spójności^[16]. Od 2005 do 2007 członek komitetu sterującego Mechanizmu Finansowego EOG oraz Norweskiego Mechanizmu Finansowego przy ministrze gospodarki^[16]. W 1999 zorganizował i następnie prowadził Regionalne Centrum Informacji Europejskiej w Krakowie, które było przedstawicielstwem Centrum Informacji Europejskiej Urzędu Komitetu Integracji Europejskiej, a następnie Ministerstwa Spraw Zagranicznych^[2]. W latach 2003–2004 był zastępcą Zbigniewa Religi w inicjatywie „Karta Przyszłości” powołanej przed referendum w sprawie przystąpienia Polski do Unii Europejskiej^[25].

Od 2005 związany z Platformą Obywatelską, z rekomendacji której w 2006, 2010, 2014, 2018^[26] i 2024^[27] ponownie zostawał radnym sejmiku. Obejmował stanowisko wiceprzewodniczącego, a w latach 2010–2014 pełnił funkcję przewodniczącego sejmiku. W lutym 2011 został wybrany na przewodniczącego Konwentu Przewodniczących Sejmików Województw RP, którego był pomysłodawcą w 2009^[16][28]. W 2014 i 2018 ponownie wybierany na wiceprzewodniczącego sejmiku małopolskiego^[29].

Od 2006 do 2007 pełnił funkcję zastępcy przewodniczącego Trybunału Stanu. W przedterminowych wyborach parlamentarnych w 2007 bez powodzenia kandydował do Sejmu z listy PO. Po wyborach ponownie został powołany w skład Trybunału Stanu. Działał na rzecz utworzenia w Krakowie Krajowej Szkoły Sądownictwa i Prokuratury^[15]. W kwietniu 2009 mianowany przez prezesa Rady Ministrów na członka Rady Służby Cywilnej.

W III RP kontynuował praktykę adwokacką w ramach prywatnej kancelarii^[30]. W 2010 został zgłoszony przez posłów Platformy Obywatelskiej na stanowisko sędziego Trybunału Konstytucyjnego, jednak ostatecznie zrezygnował z ubiegania się o tę funkcję^[4]. W 2011 i 2015 był wybierany na sędziego TS na kolejne kadencje, zasiadał w tym gremium do 2019.

Działalność społeczna

W 1991 współtworzył i został przewodniczącym Stowarzyszenia Gmin i Powiatów Małopolski^[31]. W 1993 znalazł się wśród założycieli, a trzy lata później stanął na czele Federacji Regionalnych Związków Gmin i Powiatów RP^[32], zrzeszającej około tysiąca jednostek samorządu terytorialnego.

Od 1991 do 1995 był przewodniczącym Komitetu Organizacyjnego Obchodów Pięćsetnej Rocznicy Studiów Mikołaja Kopernika w Krakowie^[2]. W latach 1995–2001 należał do Społecznego Komitetu Odnowy Zabytków Krakowa^[15]. W 2000 zapoczątkował akcję „Podarujmy lato dzieciom ze Wschodu”, w ramach której z wakacyjnego wypoczynku skorzystało ponad 2 tysiące dzieci^[33][34]. W 2004 podczas pomarańczowej rewolucji zainicjował akcję „Solidarni z Ukrainą”, a w 2007 organizował akcję pomocy represjonowanym Polakom na Białorusi „Solidarni z Białorusią”^[2].

W 1997 był inicjatorem powołania samorządowego Muzeum Armii Krajowej w Krakowie^[35]. W 2001 objął funkcję przewodniczącego rady tego muzeum^[15], w latach 2009–2012 przyczynił się do jego rozbudowy^[9]. W 1998 podczas międzynarodowej konferencji Światowej Organizacji Turystyki w Krakowie zgłosił projekt utworzenia Szlaku Architektury Drewnianej w Małopolsce, liczący po rozbudowie około 150 km długości z około 250 zespołami architektonicznymi, w tym 8 obiektami wpisanych na listę UNESCO^[36][37].

W 2006 zasiadł w radzie patronów Centrum Jana Pawła II „Nie lękajcie się”. W 2012 został przewodniczącym Komitetu Honorowego Budowy Centrum Muzyki w Krakowie^[38]. W 2015 zainicjował w Krakowie Ogólnopolski Kongres Niskiej Emisji^[39]. W 2016 wszedł w skład rady muzeum Zamek Królewski na Wawelu – Państwowe Zbiory Sztuki^[40]. W tym samym roku został przewodniczącym powołanej przez zarząd województwa małopolskiego Rady Konsultacyjnej ds. Działaczy Opozycji Antykomunistycznej i Osób Represjonowanych Województwa Małopolskiego^[41]. Jako jeden z inicjatorów budowy Małopolskiego Centrum Nauki w 2017 powołany został w skład rady ambasadorów tej instytucji^[42]. W 2018 został przewodniczącym rady Muzeum Lotnictwa Polskiego w Krakowie^[43].

Odznaczenia i wyróżnienia

Ordery i odznaczenia

• Krzyż Komandorski Orderu Odrodzenia Polski (2021)^[44]
• Krzyż Oficerski Orderu Odrodzenia Polski (2009)^[45]
• Krzyż Wolności i Solidarności (2015)^[46]
• Medal „Zasłużony dla Wymiaru Sprawiedliwości” (2012)^[47]
• Odznaka Honorowa za Zasługi dla Samorządu Terytorialnego (2015)^[48]
• Medal „Zasłużony dla Wymiaru Sprawiedliwości – Bene Merentibus Iustitiae” (2014)^[49]

Nagrody i wyróżnienia

• Medal „Kraków 2000” (2000)^[2]
• Medal 600-lecia Odnowienia Uniwersytetu Jagiellońskiego (2000)^[15]
• Tytuł „Zasłużony dla Uniwersytetu Jagiellońskiego” (2005)
• Nagroda im. Grzegorza Palki (2009)^[50]
• Tytuł „Małopolanin Roku – Samorządowiec Dziesięciolecia” (2000)^[51]
• Honorowe obywatelstwo gminy Koszyce^[52] oraz Słomnik^[53]
• Odznaka „Honoris Gratia” (2006)^[54]
• Medal im. dr. Henryka Jordana (2011)^[55]
• Medal „Niezłomnym w słowie” (2011)^[56]
• Medal „Dziękujemy za Wolność” (2014)^[57]
• Medal „Pro Patria” (2014)^[58]
• Platynowy Laur Umiejętności i Kompetencji przyznany przez Regionalną Izbę Gospodarczą w Katowicach (2015)^[59]
• Odznaka „Za Zasługi dla Światowego Związku Żołnierzy Armii Krajowej”^[42]
• Medal „Scientiae et Tempori Futuro” (2018)^[60]
• Brązowy Medal Cracoviae Merenti (2020)^[61]
• Nagroda im. Józefa Dietla (2022)^[62]

Życie prywatne

Od 1977 żonaty z Anną. Ma dwoje dzieci: Tomasza i Joannę. Jest współautorem książki Obywatelskie inicjatywy ustawodawcze Solidarności 1980–1990, opublikowanej przez Wydawnictwo Sejmowe i zawierającej projekty ustaw Centrum Obywatelskich Inicjatyw Ustawodawczych „S” oraz Społecznej Rady Legislacyjnej^[5].

Przypisy

Bibliografia

• Adam Gliksman: Leksykon ludzi małopolskiej „Solidarności”. T. I. Kraków: GQS, 2012. ISBN 978-83-919655-8-0. OCLC 854685614.
• Stanisław Grodziski (red.): Wkład krakowskiego i ogólnopolskiego środowiska prawniczego w budowę podstaw ustrojowych III Rzeczpospolitej (1980–1994). Projekty i inicjatywy ustawodawcze ludzie, dokonania i oceny. Kraków: Księgarnia Akademicka, 2018. ISBN 978-83-65325-57-0. OCLC 1080893522.
• Krzysztof Pikoń, Agnieszka Sokołowska, Krystyna Pikoń: Złota księga polskiego samorządu 2006–2010. Gliwice: Mastermedia, Helion, 2010. ISBN 978-83-930922-0-8. OCLC 751467733.
• Strona sejmowa posła III kadencji. [dostęp 2019-02-11].
• Druk sejmowy nr 6 z biogramami kandydatów do Trybunału Stanu z 16 listopada 2011. [dostęp 2011-11-07].
• Nota biograficzna w Encyklopedii Solidarności. [dostęp 2019-02-11].

Linki zewnętrzne

• Kazimierz Barczyk – strona prywatna. [dostęp 2019-02-11].