Jodek sodu

Jodek sodu
Nazewnictwo
Nomenklatura systematyczna (IUPAC)
jodek sodu
Inne nazwy i oznaczenia
farm.

Natrii iodidum,
Natrium iodatum

Ogólne informacje
Wzór sumaryczny

NaI

Masa molowa

149,89 g/mol

Wygląd

białe higroskopijne kryształy[1], proszek lub granulki o słonawym i lekko gorzkim smaku[2]

Identyfikacja
Numer CAS

7681-82-5
13517-06-1 (dihydrat)

PubChem

5238

DrugBank

DB11119

InChI
InChI=1S/HI.Na/h1H;/q;+1/p-1
InChIKey
FVAUCKIRQBBSSJ-UHFFFAOYSA-M
Właściwości
Gęstość
3,67 g/cm³ g/cm³[1][2][5][6]; ciało stałe
2,45 g/cm³ (dihydrat)[1]; ciało stałe
Rozpuszczalność w wodzie
1,84 kg/l[1]
318 g/l (0 °C, dihydrat)[1]
1,787 kg/l (20 °C)[2]
2,94 kg/l (70 °C)[2]
w innych rozpuszczalnikach
etanol: łatwo[3]
glicerol: łatwo[4]
Temperatura topnienia

660–662 °C[1][2][5][6]

Temperatura wrzenia

1300–1304 °C[1][2][5][6]

Lepkość

1,0446 cp (690,95 °C)[5]

Niebezpieczeństwa
Karta charakterystyki: dane zewnętrzne firmy Sigma-Aldrich
Globalnie zharmonizowany system
klasyfikacji i oznakowania chemikaliów
Na podstawie podanej karty charakterystyki
Wykrzyknik Środowisko
Uwaga
Zwroty H

H315, H319, H400

Zwroty P

P273, P305+P351+P338

Europejskie oznakowanie substancji
oznakowanie ma znaczenie wyłącznie historyczne
Na podstawie podanej karty charakterystyki
Drażniący Groźny dla środowiska
Drażniący
(Xi) 		Groźny dla
środowiska
(N)
Zwroty R

R36/38, R50

Zwroty S

S26, S61

NFPA 704
Na podstawie
podanego źródła
0
2
0
 
Numer RTECS

WB6475000

Dawka śmiertelna

LD50 430 mg/kg (mysz, dootrzewnowo)

Podobne związki
Inne aniony

fluorek sodu, chlorek sodu, bromek sodu

Inne kationy

jodek litu, jodek potasu, jodek rubidu, jodek cezu

Jeżeli nie podano inaczej, dane dotyczą
stanu standardowego (25 °C, 1000 hPa)
Multimedia w Wikimedia Commons

Jodek sodu (łac. Natrii iodidum) – nieorganiczny związek chemiczny z grupy jodków, sól sodowa kwasu jodowodorowego. Jest to białe higroskopijne ciało stałe o słonawym i lekko gorzkim smaku, dobrze rozpuszczalne w wodzie. Wolno brązowieje w kontakcie z powietrzem w wyniku uwalniania jodu. Stosowany jest jako suplement w żywności i środek mukolityczny oraz do zasiewania chmur, a także do zwiększania rozpuszczalności jodu. Kryształy jodku sodu mają własność scyntylacji i używane są (czyste lub domieszkowane talem) w fizyce jądrowej i fizyce cząstek elementarnych jako detektory, przede wszystkim do pomiaru energii promienowania gamma[7]. Radioaktywny jodek sodu – Na(131I) – stosowany jest w badaniach funkcji tarczycy[2].

Właściwości termochemiczne
[2] NaI Jednostka
ΔHof −68,79 kcal/mol
ΔGof −68,38
So  23,54 cal/mol·K
Cp 12,45

Otrzymywanie

Jodek sodu można otrzymać poprzez dodanie kwasu jodowodorowego lub kwaśnego roztworu jodu do roztworu wodorotlenku sodu lub węglanu sodu, a następnie odparowanie i krystalizację:

NaOH + HI → NaI + H2O

Otrzymany roztwór poddawany jest także filtracji w celu usunięcia zanieczyszczeń[2].

Zastosowanie w medycynie

Jodek sodu stosowany jest w lecznictwie jako środek wykrztuśny, źródło jonów jodu oraz w chorobach tarczycy. Ponadto stosuje się go miejscowo w postaci roztworów do zabiegów jonoforezy, w okulistyce (krople do oczu) oraz w dermatologii (leczenie zewnętrzne kilaków) – pod postacią 40% maści[8].

Preparaty

  • Natrium jodatum subst. do receptury aptecznej

Przypisy

  1. ↑ a b c d e f g Physical constants of inorganic compounds, [w:] David R.D.R. Lide David R.D.R. (red.), CRC Handbook of Chemistry and Physics, wyd. 90, Boca Raton: CRC Press, 2009, ISBN 978-1-4200-9084-0  (ang.).
  2. ↑ a b c d e f g h i Sodium iodide. W: Pradyot Patnaik: Handbook of Inorganic Chemicals. McGraw-Hill, 2003, s. 871−872. ISBN 0-07-049-439-8.
  3. ↑ Farmakopea Polska VIII, Polskie Towarzystwo Farmaceutyczne, Warszawa: Urząd Rejestracji Produktów Leczniczych, Wyrobów Medycznych i Produktów Biobójczych, 2008, s. 3491, ISBN 978-83-88157-53-0 .
  4. ↑ Farmakopea Polska IV, Ministerstwo Zdrowia, t. 1, Warszawa: Państwowy Zakład Wydawnictw Lekarskich, 1965, s. 1393, OCLC 603050816 .
  5. ↑ a b c d Jodek sodu. [martwy link] The Chemical Database. Wydział Chemii Uniwersytetu w Akronie. [dostęp 2013-04-07]. (ang.).[niewiarygodne źródło?]
  6. ↑ a b c Sodium iodide (nr 439681) – karta charakterystyki produktu Sigma-Aldrich (Merck) na obszar Polski.
  7. ↑ Reiner Novotny. Inorganic scintillators – a basic material for instrumentation in physcs. „Nuclear Instruments and Methods in Physics Research A”. 537, s. 1–5, 2005. DOI: 10.1016/j.nima.2004.07.221. (ang.). 
  8. ↑ Sodu jodek. Pharma Cosmetic. [dostęp 2018-02-21]. [zarchiwizowane z tego adresu (2018-02-21)].


  • p
  • d
  • e
1. Litowców
2. Berylowców
  • BeI
    2
  • MgI
    2
  • CaI
    2
  • SrI
    2
  • BaI
    2
  • RaI
    2
3. Skandowców
  • ScI
    3
  • YI
    3
  • LaI
    3
  • AcI
    3
4. Tytanowców
  • TiI
    2
  • TiI
    3
  • TiI
    4
  • ZrI
    2
  • ZrI
    3
  • ZrI
    4
  • ZrOI
    2
  • HfI
    4
  • HfOI
    2
5. Wanadowców
  • VI
    2
  • VI
    3
  • VI
    4
  • VOI
  • VOI
    2
  • VOI
    3
  • NbI
    3
  • NbI
    5
  • NbOI
    3
  • TaI
    5
6. Chromowców
  • CrI
    2
  • CrI
    3
  • MoI
    2     (Mo
    3    I
    6    )
  • MoI
    3
  • MoI
    4
  • MoI
    5
  • WI
    2
  • WI
    4
  • WI
    5
  • WI
    6
7. Manganowców
  • MnI
    2
  • MnI
    3
  • TcI
  • ReI
    3
  • ReI
    5
8. Żelazowców
  • FeI
    2
  • FeI
    3     (Fe
    2    I
    6    )
  • Fe
    2    I
    5
  • RuI
    3
  • RuI
    4
  • OsI
    2
  • OsI
    3
  • OsI
    4
9. Kobaltowców
  • CoI
    2
  • CoI
    3
  • RhI
    3
  • IrI
    2
  • IrI
    3
  • IrI
    4
10. Niklowców
  • NiI
    2
  • PdI
    2
  • PtI
    2
  • PtI
    3
  • PtI
    4
11. Miedziowców
  • CuI (Cu
    2    I
    2    )
  • CuI
    2
  • Cu(OH)I
  • AgI
  • AuI
  • AuI
    3     (Au
    2    I
    6    )
12. Cynkowców
  • ZnI
    2
  • Zn(OH)I
    2
  • CdI
    2
  • Cd(OH)I
    2
  • Hg
    2    I
    2
  • HgI
    2
13. Borowców
  • BI
    3
  • AlI
    3
  • GaI
    2
  • GaI
    3
  • InI
  • InI
    2
  • InI
    3
  • TlI
  • TlI
    3
14. Węglowców
  • CI
    4
  • SiI
    4
  • GeI
    2
  • GeI
    4
  • GeOI
    2
  • SnI
    2
  • SnI
    4
  • Sn
    2    OI
    2
  • SnOI
    2
  • PbI
    2
  • Pb(OH)I
  • PbI
    4
15. Azotowców
  • NI
    3
  • NH
    4    I
  • NOI
  • PI
    2
  • PI
    3
  • POI
    3
  • PI
    5
  • AsI
    2     (As
    2    I
    4    )
  • AsI
    3
  • AsI
    5
  • SbI
    3
  • SbI
    5
  • BiI
    3
  • BiI
    2
  • BrOI
16. Tlenowców
  • S
    2    I
    2
  • SI
    2
  • SI
    4
  • SOI
    2
  • SO
    2    I
    2
  • Se
    2    I
    2
  • SeI
    4
  • SeO
    2    I
    2
  • TeI
    2
  • TeI
    4
  • PoI
    2
  • PoI
    4
17. Fluorowców
  • BrI
Kontrola autorytatywna (rodzaj indywiduum chemicznego):
  • BNCF: 22865
Encyklopedia internetowa:
  • Britannica: science/sodium-iodide
  • SNL: natriumjodid