Jan Monczka

Jan Monczka (1987)

Data i miejsce urodzenia

17 maja 1956
Karwina

Zawód

aktor

Lata aktywności

od 1980

Zespół artystyczny

Teatr Narodowy

Cytaty w Wikicytatach

Jan Monczka (ur. 17 maja 1956 w Karwinie^[1]) – polski aktor telewizyjny, filmowy i teatralny^[2].

Życiorys

Wczesne lata

Urodził się w Karwinie w ówczesnej Czechosłowacji na Śląsku Cieszyńskim^[3] jako najmłodsze z czwórki dzieci^[4]. Miał brata i dwie siostry^[4]. W dzieciństwie grał w piłkę nożną (na pozycji bramkarza) i w hokeja^[4].

W 1980 ukończył krakowską Państwową Wyższą Szkołę Teatralną im. Ludwika Solskiego^[5]. Dwa lata później obronił dyplom.

Kariera

Występował na Scenie Polskiej teatru w Czeskim Cieszynie (1980–1983, 2002, 2005), teatrach krakowskich: Starym im. Heleny Modrzejewskiej (1983–2000, 2002–2003) i Tradycyjnym (1997, 2000) oraz warszawskich: Narodowym (1997–1999, 2000–2005) i Wytwórnia (2006).

W 2002 wyreżyserował spektakl Francisa Vebera Kolacja dla głupca (Le Dîner de cons) w Teatrze Cieszyńskim – Scenie Polskiej. W 2003 wraz z Danutą Stenką i Gabrielą Kownacką podróżował po całej niemal Polsce z przedstawieniem impresaryjnym Katarzyny Grocholi Pozwól mi odejść w reżyserii Izabeli Cywińskiej, wyprodukowanym przez Agencję Aktorską „Gudejko”.

Powszechną popularność zdobył telewizyjną kreacją niegdysiejszego rybaka, który uwodzi i okrada łatwowierne kobiety w serialu TVP1 Tulipan (1986). Na kinowym ekranie zagrał w filmie Pawła Karpińskiego Czarodziej z Harlemu (1988) jako koszykarz i obrazie Kazimierza Kutza Śmierć jak kromka chleba (1994).

W Teatrze TV wystąpił m.in. w spektaklach Andrzeja Wajdy (Zbrodnia i kara Dostojewskiego, Hamlet Szekspira), Jerzego Jarockiego (Ślub Gombrowicza), Krzysztofa Zaleskiego (Sprawa Stawrogina według Dostojewskiego), Janusza Dymka (Afera mięsna Roberta Mellera i Dymka) i Andrzeja Łapickiego (Maskarada Iwaszkiewicza).

W 2003 powrócił na szklany ekran w telenoweli TVP2 Złotopolscy w roli Bogusława Popędowskiego. W operze mydlanej Polsat Pierwsza miłość pojawił się jako zamieszkały w Gdańsku ojciec Bartka (Rafał Kwietniewski), dawny kolega ze studiów doktora Marka Żukowskiego (Maciej Tomaszewski).

Filmografia

Filmy kinowe

2017: Volta jako Wiaderny
2010: Kołysanka jako Niemiec
2008: Tobruk jako porucznik artylerii II Korpusu WP Świeżawski
2008: Ile waży koń trojański? jako recepcjonista w hotelu z 1987 roku
2008: Rozmowy nocą jako szef restauracji
2007: Taxi A jako biznesmen
1994: Śmierć jak kromka chleba jako górnik
1988: Czarodziej z Harlemu jako Szwed, zawodnik „Stali Tczew”

Filmy TV

2010: Prymas w Komańczy (Scena Faktu) jako komendant
2006: Śmierć rotmistrza Pileckiego (Scena Faktu) jako prokurator pułkownik Stanisław Zarakowski
2005: Karol. Człowiek, który został papieżem (Karol: A Man Who Became Pope) jako ksiądz
2013: Śliwowica jako Jacek Miedzianowski, ojciec Bartka

Seriale TV

1980: Z biegiem lat, z biegiem dni… jako aktor występujący w „Weselu”
1986: Tulipan jako Tulipan
1988, 1991: Pogranicze w ogniu jako porucznik Sylwester Madej, agent polskiego wywiadu
1996: Tatort - odcinek pt. Reise in der Tod (Podróż do śmierci) jako recepcjonista hotelowy
1999: Na dobre i na złe jako Aleksander Bonecki
1999: Klan jako Adam Szulc, mąż Lidki
2000: Na dobre i na złe jako Aleksander Bonecki
2001: Samo niebo jako Marcin
2002: Psie serce jako reżyser programu Edyty
2003-2008: Złotopolscy jako Bogusław Popędowski, dawniej Pipa
2005: Kryminalni jako Roman Hornik, właściciel willi (odc. 39)
2006: Fala zbrodni jako pułkownik, ojciec Kingi (odc. 52)
od 2006: Pierwsza miłość (serial telewizyjny) jako Jacek Miedzianowski, ojciec Bartka
2007: Tajemnica twierdzy szyfrów jako Herbert Russt, ojciec Natalii
2007: Pitbull jako Szczęsny, oficer wydziału wewnętrznego
2008: Pitbull jako Szczęsny, oficer wydziału wewnętrznego
2008: Twarzą w twarz jako generał Marczewski, szef ABW
2010: Hotel 52 jako ojciec Artura (odc. 26)
2010: Usta usta jako Dariusz Siwicki (odc. 17)
2010: Ojciec Mateusz odc. 37 pt. Zlecenie jako biznesmen Czesław Madera
2011: Linia życia jako Andrzej Grabowski, właściciel fabryki soków
2011: Układ warszawski jako szef komisji (odc. 1)
2012: Czas honoru jako dowódca Władka (odc. 64 i 65)
2012–2014: Przyjaciółki jako prezes
2013: 2XL jako Leszek Pros, ojciec Laury
2015–2016: Singielka jako Olgierd Nowacki, mąż Sławy
2017: Ultraviolet jako Bogusław Celiński (odc.9–10)
2017: Ojciec Mateusz jako Janusz (odc. 213)
2019: W rytmie serca jako malarz Jan Stefańczyk (odc.64)
2020: Mały zgon jako Vatzlav
2021: Komisarz Mama jako Ryszard Malec (odc. 2)

Szymon Majewski Show

Od szóstej serii programu rozrywkowego TVN Szymon Majewski Show parodiował tam w części Rozmowy w tłoku Andrzeja Wajdę, Wojciecha Jaruzelskiego oraz Jacka Rostowskiego.

Przypisy

↑ Personalidade: Jan Monczka (Czechoslovakia). InterFilmes.com. [dostęp 2019-08-11]. (port.).
↑ Słynny Tulipan nie ma polskiego obywatelstwa. Dlaczego?. Dziennik.pl. [dostęp 2019-08-11]. [zarchiwizowane z tego adresu (2011-10-17)].
↑ Co łączy judaistę, aktora, tłumaczkę i łowczorza?. zwrot.cz. [dostęp 2019-08-11]. [zarchiwizowane z tego adresu (2015-04-02)].
↑ ^a ^b ^c Kawi (2011-04-05): Jan Monczka - historia życia: Omal nie zginąłem w dzieciństwie. „Super Express”. [dostęp 2019-08-11]. [zarchiwizowane z tego adresu (2019-08-11)].
↑ Bożena Stasiak (2012-04-02): Jan Monczka: Kobiety za mną szalały. „Super Express”. [dostęp 2019-08-11]. [zarchiwizowane z tego adresu (2019-08-11)]. (pol.).

Linki zewnętrzne

Jan Monczka w bazie IMDb (ang.)
Jan Monczka w bazie Filmweb
Jan Monczka w bazie filmpolski.pl
Jan Monczka, [w:] Encyklopedia teatru polskiego (osoby). [dostęp 2021-04-09] .