Język godoberyjski

Ten artykuł od 2011-05 zawiera treści, przy których brakuje odnośników do źródeł. Należy dodać przypisy do treści niemających odnośników do źródeł. Dodanie listy źródeł bibliograficznych jest problematyczne, ponieważ nie wiadomo, które treści one uźródławiają. Sprawdź w źródłach: Encyklopedia PWN • Google Books • Google Scholar • Federacja Bibliotek Cyfrowych • BazHum • BazTech • RCIN • Internet Archive (texts / inlibrary) Po wyeliminowaniu niedoskonałości należy usunąć szablon {{Dopracować}} z tego artykułu.

Język godoberyjski (ros. годоберинский язык) – jeden z niewielkich języków kaukaskich, używany przez Godoberów. Należy do języków andyjskich w zespole awaro-didojskim, tworzącym podgrupę wśród języków dagestańskich w grupie północno-wschodniej (nachsko-dagestańskiej) języków kaukaskich. Jest blisko spokrewniony z językiem botlichyjskim.

Językiem godoberyjskim posługuje się ludność w południowodagestańskich osiedlach Godoberi (od którego wywodzi się nazwa języka) oraz Zibirchali. Występują dwa dialekty, przy czym różnice dotyczą przede wszystkim cech wymowy^[1].

Według danych z 2010 r. posługuje się nim 130 osób^[2]. W 2007 r. oszacowano natomiast, że ma 2500–4000 użytkowników^[3]. Dane mówiące o liczbie użytkowników tego języka są bardzo rozbieżne i niepewne, według statystyk w 1926 r. języka tego używało ok. 2 tys. osób. W późniejszym czasie Godoberowie uznawani byli za odłam Awarów i tak też zapisywani podczas kolejnych spisów powszechnych. Szacunki z roku 1996 mówiły o 2,5–3 tys. użytkowników języka, natomiast według spisu powszechnego, przeprowadzonego na terenie Federacji Rosyjskiej w 2000 r. liczba osób posługujących się tym językiem wynosiła 39, z tego zaledwie 2 na terenie Dagestanu. Wyniki tego spisu są kwestionowane, przypuszcza się, iż Godoberowie stali się ofiarami manipulacji władz Dagestanu i że prawdziwe dane zostały z jakichś powodów sfałszowane. Porównanie danych statystycznych z różnych lat pozwala stwierdzić, iż użytkownicy godoberyjskiego zostali najprawdopodobniej uznani za użytkowników innego języka kaukaskiego (andyjskiego bądź też awarskiego), o ile, statystyki zostały przekłamane. Możliwe jest bowiem, iż w ciągu ostatnich lat doszło do pełnej asymilacji Godoberów, jednak przeczy temu działalność pewnej grupy osób, otwarcie deklarujących własną odrębność językową i narodowościową od innych wspólnot etnicznych Dagestanu.

Język ten nie wykształcił piśmiennictwa^[2]. Jest używany wyłącznie w sytuacjach nieformalnych, w domu, wśród przyjaciół. W charakterze języka literackiego używany jest język awarski^[2], jako największy język literacki Dagestanu. Języki awarski i rosyjski są wykorzystywane w edukacji oraz komunikacji ponadlokalnej^[3].

W języku godoberyjskim występują zapożyczenia z języków awarskiego, tureckiego i arabskiego. W XX w. znalazł się pod silnym wpływem języka rosyjskiego, zapożyczając m.in. słownictwo techniczne^[1].

Jest zdecydowanie zagrożony wymarciem, do czego przyczynia się niewielka liczebność społeczności, a także dominacja awarskiego. Dodatkowo nie jest szeroko znany dzieciom^[3].

Godoberyjski jest językiem ergatywnym. Posiada bardzo skomplikowaną deklinację (ze względu na znaczną liczbę przypadków) i względnie prostą koniugację.

Przypisy

Bibliografia

• TapaniT. Salminen TapaniT., Europe and North Asia, [w:] ChristopherCh. Moseley (red.), Encyclopedia of the World’s Endangered Languages, Abingdon–New York: Routledge, 2007, s. 211–282, DOI: 10.4324/9780203645659, ISBN 978-0-7007-1197-0, ISBN 978-0-203-64565-9, OCLC 47983733  (ang.).

Linki zewnętrzne

• Bibliografia prac dotyczących języka godoberyjskiego. l.u-tokyo.ac.jp. [zarchiwizowane z tego adresu (2011-05-26)].
• Ghodoberi, [w:] Ethnologue: Languages of the World, Dallas: SIL International [dostęp 2007-08-30]  (ang.).
• Ghodoberi. Endangered Languages Project. [dostęp 2023-09-24]. (ang.).