Gronkowce

Gronkowce
Gronkowiec złocisty (Staphylococcus aureus) w barwieniu metodą Grama
Systematyka
Domena	bakterie
Typ	Firmicutes
Rodzaj	Gronkowce
Nazwa systematyczna
Staphylococcus

Gronkowce, stafilokoki, stafylokoki (łac. Staphylococcus, od gr. σταφυλή, staphylē, czyli grona, i κόκκος, kókkos, czyli ziarenko) – rodzaj bakterii zaliczanych do grupy bakterii Gram-dodatnich. Morfologicznie są one ziarenkowcami występującymi w skupiskach przypominających grona, będących wynikiem podziałów w wielu płaszczyznach. Prawie wszystkie gatunki Staphylococcus są względnymi beztlenowcami (to znaczy rosną w warunkach zarówno tlenowych, jak i beztlenowych).

Systematyka gronkowców

Koagulazododatnie

Staphylococcus aureus ssp. aureus
Staphylococcus aureus ssp anaerobius
Staphylococcus intermedius
Staphylococcus hyicus
Staphylococcus schleiferi

Bakteriami typowo koagulazododatnimi (wytwarzającymi koagulazę) są szczepy należące do Staphylococcus aureus^[1]. Gronkowiec złocisty jest głównym gatunkiem chorobotwórczym człowieka i jest odpowiedzialny za wiele ciężkich zakażeń^[2]. Zakażenia nim można podzielić na:

choroby skóry
choroby układu oddechowego
choroby układu moczowego
choroby przewodu pokarmowego
posocznice i ropowice
zapalenia ropne stawów
zapalenie sutków
zapalenie szpiku i kości
zapalenie opon mózgowo-rdzeniowych
chorobę Rittera
zespół wstrząsu toksycznego^[3].

Koagulazoujemne

Wśród gronkowców koagulazoujemnych wyróżnia się:

wrażliwe na nowobiocynę

Staphylococcus epidermidis
Staphylococcus haemolyticus
Staphylococcus capitis
Staphylococcus hominis
Staphylococcus warneri
Staphylococcus saccharolyticus
Staphylococcus hyicus
Staphylococcus auricularis
Staphylococcus simulans

oporne na nowobiocynę

Staphylococcus saprophyticus
Staphylococcus sciuri
Staphylococcus cohnii
Staphylococcus xylosus
Staphylococcus lentus.

Niektóre gronkowce koagulazoujemne stanowią prawidłową florę człowieka, na przykład Staphylococcus epidermidis, który może czasami wywoływać zakażenia protez, oraz Staphylococcus saprophyticus, który powoduje zakażenia dróg moczowych u młodych kobiet.

Inne gatunki u człowieka nie odgrywają znaczącej roli, ale niektóre mają znaczenie w weterynarii.

Diagnostyka i leczenie zakażeń gronkowcowych

Gronowce mogą być hodowane na prostych pożywkach, na przykład Chapmana lub Bairda-Parkera, w zwykłych warunkach.

Do antybiotyków przeciwgronkowcowych należą:

chloramfenikol – maść
mupirocyna – maść
cefadroksyl – antybiotyk w postaci granulatu do sporządzenia zawiesiny, kapsułek, tabletek powlekanych
spiramycyna – antybiotyk w tabletkach
klindamycyna – antybiotyk w postaci granulatu do sporządzenia zawiesiny^[4] lub w postaci roztworu do iniekcji^[4].

Niektóre nowe fagotypy są odporne na penicylinę i tetracykliny.

Przypisy

↑ Maria Lucyna Zaremba, Jerzy Borowski: Mikrobiologia lekarska dla studentów medycyny. Warszawa 1997, Wydawnictwo Lekarskie PZWL, s. 267
↑ E. Jawetz, L. Melnick, E.A. Adelberg: Przegląd mikrobiologii lekarskiej. Warszawa 1991, Państwowy Zakład Wydawnictw Lekarskich, s. 314
↑ Maria Lucyna Zaremba, Jerzy Borowski: Mikrobiologia lekarska dla studentów medycyny. Warszawa 1997, Wydawnictwo Lekarskie PZWL, s. 272
↑ ^a ^b Centrum Informacji o Leku. Indeks leków – Dalacin C. [dostęp 2009-08-30]. [zarchiwizowane z tego adresu (2009-09-29)].