Georges Pompidou
Pełne imię i nazwisko | Georges Jean Raymond Pompidou | ||
---|---|---|---|
Data i miejsce urodzenia | 5 lipca 1911 | ||
Data i miejsce śmierci | 2 kwietnia 1974 | ||
Prezydent Republiki Francuskiej | |||
Okres | od 20 czerwca 1969 | ||
Przynależność polityczna | |||
Poprzednik | Alain Poher (p.o.) | ||
Następca | Alain Poher (p.o.) | ||
Premier Francji | |||
Okres | od 14 kwietnia 1962 | ||
Przynależność polityczna | |||
Poprzednik | |||
Następca | |||
Odznaczenia | |||
| |||
|
Georges Jean Raymond Pompidou (wym. [ˈʒɔʁʒ pɔ̃piˈdu]; ur. 5 lipca 1911 w Montboudif, zm. 2 kwietnia 1974 w Paryżu[1]) – francuski polityk i nauczyciel, działacz ugrupowań gaullistowskich, bliski współpracownik Charles’a de Gaulle’a. W latach 1959–1962 członek Rady Konstytucyjnej, od 1962 do 1968 premier Francji, w latach 1969–1974 prezydent Francji i z urzędu współksiążę Andory.
Życiorys
Urodził się w rodzinie nauczycielskiej. Kształcił się w Tuluzie, następnie w paryskim Lycée Louis-le-Grand[2]. Został absolwentem École normale supérieure w Paryżu oraz École libre des sciences politiques[3]. W 1935 podjął pracę jako nauczyciel języka francuskiego, łaciny i greki w Lycée Saint-Charles w Marsylii, a od 1938 do 1944 był zatrudniony w paryskiej szkole średniej Lycée Henri-IV[2][3]. W 1939 został zmobilizowany jako żołnierz pułku piechoty[3].
W 1944 dołączył do administracji państwowej. Do 1946 zajmował się sprawami prasy i edukacji w gabinecie Charles’a de Gaulle’a, przewodniczącego powołanego po wyzwoleniu Francji kontynentalnej rządu tymczasowego. Po odejściu generała w 1946 został zastępcą komisarza generalnego do spraw turystyki, a także wyższym urzędnikiem (maître des requêtes) odpowiadającym za wnioski do Rady Stanu[3]. Pozostał przy tym bliskim współpracownikiem Charles’a de Gaulle’a, który w tym okresie pozostawał poza władzą. W 1947 objął funkcje sekretarza generalnego komitetu refleksji jego partii Rassemblement du peuple français oraz sekretarza generalnego fundacji Fondation Anne-de-Gaulle. W latach 1948–1953 pełnił funkcję dyrektora gabinetu generała[3][4]. W latach 1947–1958 był wykładowcą Instytutu Nauk Politycznych w Paryżu. W 1954 zakończył pracę w Radzie Stanu, był później zatrudniony na kierowniczych stanowiskach w różnych przedsiębiorstwach, m.in. jako dyrektor zarządzający Rothschild Frères, francuskiego banku kontrolowanego przez rodzinę Rothschildów[3].
Aktywną działalność polityczną podjął wraz z powrotem Charles’a de Gaulle’a do władzy i objęciem przez niego urzędu premiera. W 1958 powołany na dyrektora jego gabinetu. W latach 1959–1962 wchodził w skład nowo utworzonej Rady Konstytucyjnej[3]. Działał w kolejnych ugrupowaniach ruchu gaullistowskiego, w tym w Unii Demokratów na rzecz Republiki, stając się w połowie lat 60. liderem tego środowiska politycznego[2]. Od kwietnia 1962 do lipca 1968 w okresie prezydentury generała sprawował urząd premiera, kierując czterema kolejnymi gabinetami[5]. Końcówka jego urzędowania przypadła na okres protestów społecznych zapoczątkowanych w maju 1968[2].
W międzyczasie od marca do maja 1967 wykonywał mandat deputowanego do Zgromadzenia Narodowego III kadencji. W niższej izbie francuskiego parlamentu pracował także po odejściu z rządu od lipca 1968 do czerwca 1969 jako poseł IV kadencji[1]. W czerwcu 1969 z ramienia gaullistów wystartował w wyborach prezydenckich, które rozpisano po dymisji Charles’a de Gaulle’a z kwietnia tegoż roku. W pierwszej turze Georges Pompidou zajął pierwsze miejsce z wynikiem 44,5% głosów. W drugiej turze otrzymał 58,2% głosów, pokonując przewodniczącego Senatu Alaina Pohera i wygrywając tym samym wybory[6].
Urząd prezydenta Francji objął 20 czerwca 1969, stając się równocześnie współksięciem Andory. Jako prezydent przeprowadził reformy ekonomiczne, dewaluując franka francuskiego i wprowadzając okresowe zamrożenie cen. W polityce zagranicznej przystąpił do poprawy stosunków z innymi państwami, odrzucając przede wszystkim prowadzoną przez poprzednika politykę sprzeciwu wobec wejścia Wielkiej Brytanii do EWG. W pierwszym roku urzędowania ogłosił zamiar utworzenia centrum sztuki współczesnej w Paryżu, któremu nadano później jego imię (Centre Georges Pompidou)[7]. Podczas jego prezydentury wydzielono odrębne ministerstwo ochrony środowiska, na czele którego stanął Robert Poujade[5].
Według Michela Debré jego ojciec Robert Debré w 1969 zdiagnozował u Georges’a Pompidou makroglobulinemię Waldenströma. Ciężko chory prezydent zmarł w trakcie kadencji 2 kwietnia 1974[2]. Uroczystości pogrzebowe odbyły się 6 kwietnia tegoż roku, na ten dzień zarządzono żałobę narodową[8].
Życie prywatne
Od 1935 był mężem Claude[9]. Miał jedno dziecko – adoptowanego syna Alaina Pompidou[10].
Odznaczenia i upamiętnienie
Odznaczony m.in. Legią Honorową I klasy[3], Orderem Narodowym Zasługi I klasy, a także Orderem Odrodzenia Polski I klasy[11].
W jego rodzinnej miejscowości Montboudif otwarto poświęcone mu muzeum[12].
Przypisy
- ↑ a b Georges Pompidou. assemblee-nationale.fr. [dostęp 2020-09-22]. (fr.).
- ↑ a b c d e Georges Pompidou. gouvernement.fr. [dostęp 2020-09-22]. (fr.).
- ↑ a b c d e f g h Georges Pompidou. conseil-constitutionnel.fr. [dostęp 2020-09-22]. (fr.).
- ↑ Les relations entre le général de Gaulle et Georges Pompidou. georges-pompidou.org, 2001. [dostęp 2020-09-22]. (fr.).
- ↑ a b Tous les gouvernements depuis 1958. assemblee-nationale.fr. [dostęp 2020-09-22]. (fr.).
- ↑ Élection présidentielle 1969. france-politique.fr. [dostęp 2020-09-22]. (fr.).
- ↑ The history. centrepompidou.fr. [dostęp 2020-09-22]. (ang.).
- ↑ Décret du 3 avril 1974 FIXANT LE SAMEDI 6 AVRIL 1974 JOUR DE DEUIL NATIONAL EN RAISON DU DECES DE M. GEORGES POMPIDOU, PRESIDENT DE LA REPUBLIQUE. legifrance.gouv.fr, 4 kwietnia 1974. [dostęp 2022-04-16]. (fr.).
- ↑ Claude Pompidou. britannica.com. [dostęp 2020-09-22]. (ang.).
- ↑ Alain Pompidou ressuscite Georges. parismatch.com, 11 grudnia 2012. [dostęp 2020-09-22]. (fr.).
- ↑ Wojciech Stela: Polskie ordery i odznaczenia (Vol. I). Warszawa: 2008, s. 48.
- ↑ 50 ans après son élection, le souvenir de Georges Pompidou est toujours vivant dans son village de naissance, Montboudif. lamontagne.fr, 12 czerwca 2019. [dostęp 2020-09-22]. (fr.).
- p
- d
- e
W dniu powstania |
|
---|---|
Późniejsi członkowie rządu |
|
- p
- d
- e
W dniu powstania |
|
---|
- p
- d
- e
W dniu powstania |
|
---|
- p
- d
- e
W dniu powstania |
|
---|---|
Późniejsi członkowie rządu |
|
- p
- d
- e
Burbonowie | |
---|---|
Monarchia lipcowa | |
II Republika |
|
II Cesarstwo /Rząd Tymczasowy |
|
III Republika |
|
Francja Vichy/ Rząd Tymczasowy | |
IV Republika |
|
V Republika |
|
- p
- d
- e
II Republika (1848−1852) | |
---|---|
III Republika (1871−1940) |
|
IV Republika (1940−1959) |
|
V Republika (od 1959) |
|
Pełniący obowiązki |
|
- p
- d
- e
Współksiążęta episkopalni (1278–1556) |
|
---|---|
Współksiążęta episkopalni (1556–1771) |
|
Współksiążęta episkopalni (od 1772) |
|
Hrabiowie Foix |
|
---|---|
Królowie Nawarry |
|
Królowie, cesarze i republikańscy przywódcy Francji |
|
- ISNI: 0000000121379900
- VIAF: 68934507
- LCCN: n50021418
- GND: 118792792
- LIBRIS: mkz122r55nt76pz
- BnF: 11920221s
- SUDOC: 027337057
- SBN: SBLV126988
- NLA: 36513351
- NKC: uk2011651214
- BNE: XX1074074
- NTA: 069036675
- BIBSYS: 90896726
- CALIS: n2004383112
- CiNii: DA01431915
- Open Library: OL1319649A
- PLWABN: 9810574045505606
- NUKAT: n01042347
- J9U: 987007266498005171
- PTBNP: 110227
- LNB: 000039120
- NSK: 000195489
- LIH: LNB:V*309817;=BO
- WorldCat: lccn-n50021418
- PWN: 3960262
- Britannica: biography/Georges-Jean-Raymond-Pompidou
- Universalis: georges-pompidou
- БРЭ: 3157775
- NE.se: georges-pompidou
- SNL: Georges_Pompidou
- VLE: georges-pompidou
- Catalana: 0051895
- DSDE: Georges_Pompidou
- identyfikator w Hrvatska enciklopedija: 49377