Friedrich August Stüler

Stüler w 1840

Data i miejsce urodzenia

28 stycznia 1800
Mühlhausen/Thüringen

Data i miejsce śmierci

18 marca 1865
Berlin

Zawód, zajęcie

architekt

Multimedia w Wikimedia Commons

Friedrich August Stüler (ur. 28 stycznia 1800 w Mühlhausen/Thüringen, zm. 18 marca 1865 w Berlinie) – pruski architekt i urzędnik.

Życiorys

W Berlinie uczył się u Karla Friedricha Schinkla. W latach 1829–1830 wspólnie z przyjacielem Eduardem Knoblauchem podróżował po Francji i Włoszech. W 1831 przebywał w Rosji wraz z Heinrichem Strackiem. Następnie uzyskał stanowisko inspektora budowlanego (niem. Hofbauinspektor), a w 1832 radcy budowlanego (niem. Hofbaurat) i kierownika zamkowej komisji budowlanej. W 1842 król pruski Fryderyk Wilhelm IV mianował go architektem królewskim. W projektach licznych budowli użyteczności publicznej, rezydencji i kościołów posługiwał się głównie stylistyką neorenesansową, klasycystyczną i neogotycką.

Wybrane dzieła

Z tym tematem związana jest kategoria: Dzieła Friedricha Augusta Stülera.

kościół św. Piotra i św. Pawła w Berlinie (dzielnica Zehlendorf), 1834–1837;
rozbudowa kościoła franciszkanów w Berlinie, 1842–1845;
neogotycki pałacyk myśliwski Letzlingen, 1843–1844;
przebudowa zamku elektorskiego w Koblencji, 1842;
niezrealizowany projekt kościoła św. Wojciecha w domniemanym miejscu męczeństwa w Tenkitach, 1842; następnie – również niezrealizowany – projekt hali pamiątkowej w tym miejscu, 1852;
gmach Nowego Muzeum (niem. Neues Museum) w Berlinie^[1], 1843-1855;
kościół św. Jakuba w Berlinie-Kreuzbergu, 1844–1845;
uniwersytet w Królewcu, 1844–1863;
kościół św. Macieja w Berlinie (dzielnica Tiergarten), 1844–1846;
kościół św. Mateusza w Berlinie (ukończony w 1845)
kościół św. Mikołaja w Poczdamie, 1845–1854;
Nationalmuseum w Sztokholmie, 1848–1866;
zamek Hohenzollern koło Stuttgartu, 1850–1867;
fasada kościoła św. Marii w Kyritz, 1850^[2];
zamek w Schwerinie, 1851;
Wallraf-Richartz-Museum w Kolonii, 1855–1861 (zniszczone);
zamek Stolzenfels w Koblencji – dokończenie budowy na podstawie planów Schinkla po jego śmierci (ukończony 1842);
kościół Trójcy św. w Kolonii, 1857–1860;
Nowa Synagoga w Berlinie, 1859–1866;
Akademia Nauk w Budapeszcie, 1862–1865;
Stara Galeria Narodowa (niem. Alte Nationalgalerie) w Berlinie, 1862–1876.

W granicach obecnej Polski:

kościół św. Antoniego w Nowej Soli (województwo lubuskie), 1835–1839, pierwotnie kościół ewangelicki Świętej Trójcy, neoromański, projekt przypisywany Stülerowi;
kaplica Oraczewskich w Morawicy, wybudowana około 1840 roku
neorenesansowy pałac w Strzelcach (powiat chodzieski), 1840-44;
neorenesansowy ratusz w Skwierzynie (powiat międzyrzecki, 1841)^[3]^[4];
przebudowa pałacu w Margońskiej Wsi (w duchu neogotyckim, 1842);
kościół w Rowach (powiat słupski), w stylu arkadowym, 1842–1849;
neoromański kościół bł. Karoliny Kózkówny w Biskupcu, dawniej ewangelicki, 1842–1846;
południowe skrzydło pałacu królewskiego we Wrocławiu (ok. 1845, spalone w 1945, w większej części zburzone w latach 50.);
most kolejowy w Tczewie, neogotycki, z wieżami na filarach, 1847–1857;
dworzec kolejowy w Tczewie, w stylu gotyku angielskiego, 1851–1857;
Pałac Radolińskich w Jarocinie, 1847–1853 (późniejsze przebudowy i odbudowa po 1945);
neogotycki pałac w Rokosowie, 1849–1854;
kościół w Krokowej (powiat pucki), ok. 1850(?), przypisywany Stülerowi;
most kolejowy w Malborku (wzniesiony w latach 1851–1857)
kościół św. Piotra i św. Pawła w Dębnie, w stylu arkadkowym, trójnawowy, 1852–1855;
dobudowa neoromańskiej wieży do późnoromańskiego kościoła w Baniach (powiat gryfiński), 1853–1855;
kościół Podwyższenia Krzyża Świętego w Bobrowicach (wzniesiony w latach 1853–1856)
ratusz w Niemczy (wzniesiony w latach 1853–1862)
neogotycka przebudowa gotyckiego kościoła w Drawsku Pomorskim, 1854–1855;
neogotycki pałac Narzymskich w Jabłonowie Pomorskim, 1854–1859 (dzieło przypisywane Stülerowi);
dobudowa neogotyckiej wieży przy gotyckim kościele NMP w Chojnie (powiat gryfiński), 1855–1861;
kościół św. Barbary w Gliwicach (wzniesiony w latach 1856–1859)
pałac w Dąbrówce Wielkopolskiej, 1856-1859;
kościół neogotycki w Lipianach, zbudowany z wykorzystaniem murów starego kościoła z XIII wieku, na rzucie krzyża greckiego z wieżą frontową, 1856–1891;
kościół we Fromborku, dawniej ewangelicki, salowy z wtopioną wieżą frontowa, połączony z pastorówką, 1857–1861;
przebudowa w duchu neogotyku zniszczonego po pożarze XIII-wiecznego kościoła w Jeleninie (powiat gryfiński), 1859;
kościół św. Piotra Apostoła w Międzyzdrojach (wzniesiony w latach 1860–1862)
kościół św. Wojciecha w Jabłonowie Pomorskim (wzniesiony w latach 1860–1866)
kościół w Gardnej Wielkiej (powiat słupski), ok. 1860;
Nowy Ratusz we Wrocławiu, 1860–1864;
kościół Najświętszego Zbawiciela (dawniej św. Pawła) w Poznaniu, 1866–1869;
nadbudowa wieży kościoła NMP w Trzebiatowie, 1864–1867;
kościół w Retowie;
neogotycki kościół w Międzyzdrojach, 1860–1862, w którego projekcie brał czynny udział król pruski Fryderyk Wilhelm IV^[5];
kaplica cmentarna w Krzeszowicach.
przebudowa zamku w Karpnikach (powiat jeleniogórski), 1846

Przypisy

↑ Nowe Muzeum: strona oficjalna. [dostęp 2009-12-04]. [zarchiwizowane z tego adresu (1 grudnia 2010)]. (niem.).
↑ St. Marienkirche Kyritz [online], Die Prignitz [dostęp 2022-07-23] (ang.).
↑ Barbara Bielinis-Kopeć: Charakterystyka zabytków architektury województwa lubuskiego. [dostęp 2007-12-26]. (pol.).
↑ Monika Pawłowska: Pałac w Wierzbiczanach. Przykład neorenesansowego założenia pałacowo-parkowego na terenie Kujaw. [dostęp 2010-06-20]. (pol.).
↑ Marek Ober: Obiekty chronione w Międzyzdrojach. Międzyzdroje: Towarzystwo Miłośników Międzyzdrojów, 1989, s. 34–35.