Ewa Wójciak

Ewa Wójciak

Data i miejsce urodzenia	22 sierpnia 1951 Poznań
Zawód, zajęcie	aktorka reżyser teatralna
Multimedia w Wikimedia Commons

Ewa Wójciak-Pleyn (ur. 22 sierpnia 1951 w Poznaniu^[1]) – polska działaczka opozycyjna w okresie PRL, aktorka i reżyserka teatralna, w latach 2000–2014 dyrektor Teatru Ósmego Dnia w Poznaniu.

Życiorys

Absolwentka filologii polskiej na Uniwersytecie im. Adama Mickiewicza w Poznaniu^[2]. Jest córką Juliusza Wójciaka – funkcjonariusza urzędu bezpieczeństwa oraz późniejszego obrońcy w procesie uczestników Poznańskiego Czerwca 1956. Jak sama przyznaje o przeszłości ojca w aparacie bezpieczeństwa dowiedziała się od dziennikarzy w 2013^[3].

Od lat 70. XX wieku związana z poznańskim Teatrem Ósmego Dnia. W okresie PRL była inwigilowana i podległa podobnie jak inni aktorzy teatru rozpracowaniu operacyjnemu po przyniesieniu do teatru w 1976, przez działacza Komitetu Obrony Robotników, listu protestacyjnego w sprawie wprowadzenia przez władze poprawek do Konstytucji PRL. Jej zachowana do dzisiaj teczka nosi kryptonim Nina. Była kilkakrotnie przesłuchiwana, a także zatrzymana za przewóz bibuły z Poznania do Warszawy. W 1981 podczas odsłonięcia w Poznaniu Pomnika Ofiar Czerwca 1956, recytowała przed 100-tysięcznym tłumem wiersz Zbigniewa Herberta Przesłanie Pana Cogito. W stanie wojennym wstępowała razem z teatrem na nielegalnych spektaklach. Po rozwiązaniu teatru przez władze komunistyczne w 1985 nie otrzymała paszportu.

W 2000 została dyrektorem Teatru Ósmego Dnia. Była także autorką tekstów i manifestów programowych teatru. Doprowadziła między innymi do wystawienia spektaklu Teczki (2007), poruszającego problematykę inwigilacji w PRL. Bohaterka filmu dokumentalnego w reżyserii Marcina Więcława z cyklu Byłem Figurantem SB (odc. Ewa Wójciak).

W 2014 w wyborach do Parlamentu Europejskiego kandydowała w okręgu wyborczym nr 6 z pierwszego miejsca listy ugrupowania Europa Plus z poparciem Twojego Ruchu^[4], otrzymała 3642 głosy.

28 lipca 2014 prezydent Poznania Ryszard Grobelny odwołał Ewę Wójciak z funkcji dyrektora Teatru Ósmego Dnia^[5].

W 2019 została kandydatką do Parlamentu Europejskiego z wielkopolskiej listy partii Wiosna^[6].

Kontrowersje

W 2013 po wyborze kardynała Jorge Mario Bergoglio na papieża, Ewa Wójciak na swoim profilu na portalu społecznościowym Facebook napisała^[7]:

Wypowiedź ta wywołała falę protestów włącznie z krytyką ze strony prezydenta Poznania Ryszarda Grobelnego i apelem części radnych o odwołanie jej ze stanowiska dyrektora teatru. W obronie aktorki powstał list otwarty podpisany przez 200 sygnatariuszy – artystów, naukowców i dziennikarzy. Wśród nich znaleźli się m.in. Ryszard Krynicki, Jacek Kleyff, Krystyna Kofta oraz Zbigniew Brzoza. W lipcu 2014 prokuratura umorzyła sprawę, ponieważ w jej wpisie nie dopatrzono się przestępstwa^[8].

Filmografia

• 1977–1978: Układ krążenia (serial fabularny) - obsada aktorska w odc. 1 i 2
• 1987: O tym jak zabroniono grać na trąbkach (etiuda szkolna) - obsada aktorska
• 2008: Byłem figurantem SB (film dokumentalny) - bohater filmu
• 2008: Podróżowanie w czasie (film dokumentalny) - lektor

Spektakle Teatru Telewizji

• 1993: Ziemia niczyja – obsada aktorska
• 2008: Teczki Teatru Ósmego Dnia – obsada aktorska, scenariusz

Przypisy

Bibliografia

• Krzysztof M. Kaźmierczak: Mój ojciec był ubekiem. I co z tego? "Wprost", nr 19 z 2013
• Byłem Figurantem SB. FilmPolski.pl. [dostęp 2013-05-99]. (pol.).zły zapis daty dostępu
• Stanisław Barańczak nie podpisał listu 200 sygnatariuszy popierających Ewę Wójciak.. www.niepoprawni.pl. [dostęp 2013-07-30]. (pol.).
• Ewa Wójciak w bazie filmpolski.pl
• Ewa Wójciak, [w:] Encyklopedia teatru polskiego (osoby). [dostęp 2021-04-10] .