Elin Wägner

Elin Wägner
Ilustracja
Elin Wägner w latach 20. XX w.
Data i miejsce urodzenia

16 maja 1882
Lund

Data i miejsce śmierci

7 stycznia 1949
Rösås, region Kronoberg

Elin Wägner (ur. 16 maja 1882 w Lund, zm. 7 stycznia 1949 w Rösås, w regionie Kronoberg) – szwedzka pisarka, dziennikarka, działaczka feministyczna, aktywistka. W latach 1944–1949 była członkiem Akademii Szwedzkiej (fotel nr 15).

Życiorys

Członkinie Fogelstadgruppen. Elin Wägner pierwsza od prawej

Jej ojciec był docentem filozofii i dyrektorem szkoły w Lund[1]. Rodzina jej matki pochodziła ze Smålandii, gdzie Elin spędziła dzieciństwo i gdzie wracała już jako dorosła, również w swojej twórczości literackiej. Swoją karierę dziennikarską zaczęła w dzienniku „Helsingborgsposten”, gdzie pracowała w latach 1903–1904. Po przeprowadzce do Sztokholmu pisała dla czasopisma „Idun” (1907–1917). Przez wiele lat pisała również dla dziennika „Dagens Nyheter”[2]. Była też mocno zaangażowana w kwestię przyznania kobietom praw wyborczych w Szwecji.

W latach 20. XX w. związała się ze środowiskiem Fogelstagdsgruppen, zrzeszającym kobiety zaangażowane w walkę o edukację kobiet i zwiększanie ich świadomości społecznej[3]. Grupa wydawała w latach 1923–1936 czasopismo „Tidevarvet”, którego redaktorem naczelnym przez kilka lat była Elin Wägner[4].

W latach 1910–1922 była żoną Johana Landquista, szwedzkiego krytyka literackiego i profesora psychologii. Po rozwodzie przeniosła się do Smålandii, gdzie w okolicach Växjö wniosła posiadłość Lilla Björka, gdzie mieszkała i pracowała do końca życia[5].

W połowie lat 30. XX wieku związała się ze wspólnotą kwakrów[3].

Jako druga kobieta w historii została w 1944 roku wybrana do Akademii Szwedzkiej na fotel nr 15.

Twórczość

Jako pisarka zadebiutowała w 1908 roku powieścią Norrtullsligan, popularność przyniosła jej dopiero kolejna powieść, Pennskaftet z 1910 roku, opowiadająca o losach kobiet walczących o prawo wyborcze[6]. W swoich kolejnych powieściach często podejmowała takie tematy jak prawo wyborcze kobiet, pokój na świecie, kwestie środowiska naturalnego.

Najważniejsze utwory:

  • Från det jordiska museet (1907)
  • Norrtullsligan (1908)
  • Pennskaftet (1910)
  • Helga Wisbeck (1913)
  • Mannen och körsbären (1914)
  • Camillas äktenskap (1915)
  • Släkten Jerneploogs framgång (1916)
  • Åsa-Hanna (1918)
  • Kvarteret Oron (1919)
  • Den befriade kärleken (1919)
  • Den förödda vingården (1920)
  • Nyckelknippan (1921)
  • Den namnlösa (1922)
  • Från Seine, Rhen och Ruhr (1923)
  • Silverforsen (1924)
  • Natten till söndag (1926)
  • De fem pärlorna (1927)
  • Den odödliga gärningen (1928)
  • Svalorna flyga högt (1929)
  • Korpungen och jag (1930)
  • Gammalrödja (1931)
  • Dialogen fortsätter (1932)
  • Mannen vid min sida (1933)
  • Vändkorset (1934)
  • Genomskådad (1937)
  • Hemlighetsfull (1938)
  • Tusen år i Småland (1939)
  • Fred med jorden (1940)
  • Väckarklocka (1941)
  • Selma Lagerlöf I (1942)
  • Selma Lagerlöf II (1943)
  • Hans Larsson (1944)
  • Vinden vände bladen (1947)
  • Spinnerskan (1948)
  • Fredrika Bremer (1949) (wydane pośmietnie)

Przypisy

  1. Elin Wägner [online], Stockholmskällan [dostęp 2019-03-24] .
  2. Om Elin Wägner [online], Elin Wägner-sällskapet, 25 marca 2015 [dostęp 2019-03-24]  (szw.).
  3. a b Elin Wägner – fred och feminism [online], Popularhistoria.se, 30 października 2018 [dostęp 2019-03-24]  (szw.).
  4. BerntB. Olsson BerntB., IngemarI. Algulin IngemarI. (red.), Litteraturens historia i Sverige, wyd. 5, Stockholm: Norstedts, s. 340-341 .
  5. skbl.se - Elin Mathilda Elisabeth Wägner [online], skbl.se [dostęp 2019-03-24] .
  6. Litteraturbanken | Svenska klassiker som e-bok och epub [online], litteraturbanken.se [dostęp 2019-03-24] .
  • p
  • d
  • e
Obecni członkowie Towarzystwa
  • Fotel #1 – Anna Williams (od 2019)
  • Fotel #2 – Nina Burton (od 1994)
  • Fotel #3 – Jonas Ellerström (od 2017)
  • Fotel #4 – Kerstin Ekman (od 1993)
  • Fotel #5 – Gunnar Harding (od 1993)
  • Fotel #6 – Sara Stridsberg (od 2021)
  • Fotel #7 – Niklas Rådström (od 1995)
  • Fotel #8 – Madeleine Gustafsson (od 1999)
  • Fotel #9 – Johan Svedjedal (od 1995)
Byli członkowie Towarzystwa
Fotel #1
  • Viktor Almquist (1913–1949)
  • Eva Andén (1949–1962)
  • Olle Holmberg (1962–1973)
  • Astrid Lindgren (1973–1986)
  • Inge Jonsson (1986–2019)
Fotel #2
  • Selma Lagerlöf (1913–1918)
  • Sigrid Leijonhufvud (1918–1937)
  • Elin Wägner (1937–1949)
  • Stina Aronson (1949–1955)
  • Elisabeth Tykesson (1956–1962)
  • Eva Andén (1962–1967)
  • Birgitta Trotzig (1967–1993)
Fotel #3
  • Karl Wåhlin (1913–1937)
  • Hjalmar Gullberg (1937–1961)
  • Anders R. Öhman (1962–2017)
Fotel #4
Fotel #5
  • Erik Hedén (1913–1925)
  • Martin Lamm (1926–1950)
  • Algot Werin (1950–1975)
  • Inge Jonsson (1976–1986)
  • Anders Olsson (1986–1993)
Fotel #6
  • Kerstin Hård af Segerstad (1913–1930)
  • Karin Boye (1931–1941)
  • Irja Browallius (1941–1949)
  • Margit Abenius (1949–1969)
  • Gunnel Vallquist (1973–1988)
  • Agneta Pleijel (1988–2015)
  • Anna Williams (2015-2019)
Fotel #7
  • Göran Björkman (1913–1923)
  • Albert Nilsson (1924–1936)
  • Olle Holmberg (1936–1962)
  • Karl Vennberg (1962–1995)
Fotel #8
Fotel #9
  • ISNI: 0000000109059939
  • VIAF: 59210949
  • LCCN: n81019095
  • GND: 118937006
  • LIBRIS: 0xbdgmxj0thr95n
  • BnF: 12781923p
  • SUDOC: 086042939
  • NKC: mub2013766965
  • NTA: 071426779
  • BIBSYS: 90215748
  • Open Library: OL2151267A
  • NUKAT: n2009076782
  • PWN: 3993387
  • Britannica: biography/Elin-Wagner
  • NE.se: elin-wägner
  • SNL: Elin_Wägner
  • DSDE: Elin_Wägner