Elżbieta Rakuszanka

Elżbieta Rakuszanka

Królowa Polski
Okres	od 10 lutego 1454 do 7 czerwca 1492
Jako żona	Kazimierza IV Jagiellończyka
Koronacja	10 lutego 1454
Poprzedniczka	Zofia Holszańska
Następczyni	Helena Rurykowiczówna
Dane biograficzne
Dynastia	Habsburgowie
Data i miejsce urodzenia	koniec 1436 lub początek 1437 Wiedeń
Data i miejsce śmierci	30 sierpnia 1505 Kraków
Miejsce spoczynku	kaplica Świętego Krzyża w katedrze krakowskiej
Ojciec	Albrecht II Habsburg
Matka	Elżbieta Luksemburska
Dzieci	Władysław II Jagiellończyk Jadwiga Kazimierz Jan I Olbracht Aleksander Jagiellończyk Zofia Jagiellonka Elżbieta Zygmunt I Stary Fryderyk Elżbieta Anna Jagiellonka Barbara Jagiellonka Elżbieta
Multimedia w Wikimedia Commons

Elżbieta Rakuszanka (Habsburżanka), niem. Elisabeth von Habsburg (ur. w Wiedniu pod koniec 1436 lub początek 1437^[1], zm. 30 sierpnia 1505 w Krakowie) – królowa polska i wielka księżna litewska, posiadaczka starostwa w Koninie (1461–1505) i w Pyzdrach (1461–1505)^[2].

Córka króla niemieckiego i węgierskiego Albrechta II Habsburga i Elżbiety Luksemburskiej, córki cesarza Zygmunta Luksemburskiego. Jej babką była Elżbieta pomorska, wnuczka Kazimierza III Wielkiego. Jej bratem był Władysław Pogrobowiec.

Życiorys

25 lipca 1450 została zaręczona z Fryderykiem, synem księcia saskiego i elektora Rzeszy Niemieckiej Fryderyka II Łagodnego. Ostatecznie małżeństwo nie doszło do skutku^[1]. 10 lutego 1454 Elżbieta poślubiła w katedrze krakowskiej polskiego króla Kazimierza IV Jagiellończyka i została koronowana na królową. Małżeństwo pobłogosławił święty Jan Kapistran – założyciel klasztorów obserwanckich w Polsce, zwanych bernardynami. Królowa Elżbieta wywierała znaczny wpływ na politykę męża. Jej pozycja wzrosła w 1457, po śmierci brata Władysława Pogrobowca, gdy stała się spadkobierczynią tronu Czech i Węgier^[3]. Jako dziedziczka tych królestw podjęła starania o osadzenie tam Jagiellonów w osobie swego najstarszego syna Władysława.

Zwana jest matką królów, gdyż czterech z jej synów zostało królami, a córki Elżbiety poprzez swoje małżeństwa zostały skoligacone z większością panujących wówczas dynastii europejskich. Została pochowana w katedrze krakowskiej w kaplicy Świętego Krzyża. W 1973 z inicjatywy arcybiskupa metropolity krakowskiego, kardynała Karola Wojtyły otwarto grób Elżbiety i przeprowadzono badania, które pozwoliły badaczom odtworzyć w przybliżeniu wygląd królowej^[4]. Ponowny pogrzeb Elżbiety Rakuszanki odbył się 17 października 1973.

Potomstwo

Z małżeństwa Elżbiety i Kazimierza pochodziło trzynaścioro dzieci:

• Władysław II Jagiellończyk – król Czech i Węgier
• Jadwiga – żona Jerzego Bogatego księcia bawarskiego
• Kazimierz – patron Polski i Litwy, święty katolicki
• Jan I Olbracht – król Polski
• Aleksander Jagiellończyk – król Polski i wielki książę litewski
• Zofia Jagiellonka – żona Fryderyka, elektora brandenburskiego i matka wielkiego mistrza krzyżackiego Albrechta Hohenzollerna
• Elżbieta – zmarła w dzieciństwie
• Zygmunt I Stary – król Polski i wielki książę litewski
• Fryderyk – biskup krakowski (później kardynał i arcybiskup gnieźnieński)
• Elżbieta – zmarła w dzieciństwie
• Anna Jagiellonka – żona księcia pomorskiego Bogusława X
• Barbara Jagiellonka – żona księcia saskiego Jerzego Brodatego
• Elżbieta – żona Fryderyka II, księcia legnickiego

Przodkowie

Zobacz też

• Rakuszanka

Przypisy

Bibliografia

• M. Spórna, P. Wierzbicki: Słownik władców Polski i pretendentów do tronu polskiego. Kraków: Zielona Sowa, 2003. ISBN 83-7389-189-7.
• Z. Wdowiszewski: Genealogia Jagiellonów i Domu Wazów w Polsce. Kraków: Avalon, 2005. ISBN 83-918497-2-4.