Borowodorek sodu

Borowodorek sodu

Próbka związku
Nazewnictwo Nomenklatura systematyczna (IUPAC) podst. boranuid sodu addyt. tetrahydrydoboran(1−) sodu Inne nazwy i oznaczenia tetrahydroboran sodu
Ogólne informacje
Wzór sumaryczny	NaBH4
Masa molowa	37,83 g/mol
Wygląd	bezbarwne, higroskopijne kryształy[1]
Identyfikacja
Numer CAS	16940-66-2
PubChem	4311764
InChI InChI=1S/BH4.Na/h1H4;/q-1;+1 InChIKey YOQDYZUWIQVZSF-UHFFFAOYSA-N
Właściwości Gęstość 1,074 g/cm³ (gęstość nasypowa w 20 °C)[2]; ciało stałe Rozpuszczalność w wodzie 55 g/l[2] w innych rozpuszczalnikach metanol: 13 g/100 ml etanol: 3,16 g/100 ml izopropanol: 0,37 g/100 ml diglym(inne języki): 5,15 g/100 ml Temperatura rozkładu 300 °C[2]
Niebezpieczeństwa Karta charakterystyki: dane zewnętrzne firmy Sigma-Aldrich Globalnie zharmonizowany system klasyfikacji i oznakowania chemikaliów Na podstawie podanej karty charakterystyki Niebezpieczeństwo Zwroty H H260, H301, H311, H314 Zwroty P P223, P231+P232, P301+P310, P370+P378, P422 Europejskie oznakowanie substancji oznakowanie ma znaczenie wyłącznie historyczne Na podstawie podanej karty charakterystyki Łatwopalny (F) Toksyczny (T) Zwroty R R15, R24/25, R34 Zwroty S S22, S26, S36/37/39, S43, S45 NFPA 704 Na podstawie podanego źródła 1 2 2 W Numer RTECS ED3325000 Dawka śmiertelna LD50 162 mg/kg (szczur, doustnie)[2]
Podobne związki
Inne aniony	wodorek sodu
Inne kationy	borowodorek litu
Podobne związki	glinowodorek litu
Jeżeli nie podano inaczej, dane dotyczą stanu standardowego (25 °C, 1000 hPa)
Multimedia w Wikimedia Commons

Borowodorek sodu, NaBH₄ – nieorganiczny związek chemiczny z grupy wodorków.

Jest to często używany reduktor. W alkoholach i wodzie rozpuszcza się, ulegając jednak rozkładowi – szybkiemu w wodzie, środowisku obojętnym i kwasowym (natomiast w pH 14 jest trwały), powolnemu w metanolu i etanolu (natomiast w izopropanolu jest trwały)^[3].

Reakcja hydrolizy:

NaBH
4 + 2H
2O → NaBO
2 + 4H
2↑

Otrzymywanie

Borowodorek sodu został otrzymany po raz pierwszy w latach 40. XX w. przez H. I. Schlessingera w celach wojskowych^[4].

Można go uzyskać w reakcji wodorku sodu z boranem trimetylu w 250–270 °C:

B(OCH₃)₃ + 4 NaH → NaBH₄ + 3 NaOCH₃

lub podczas działania wodorkiem sodu na sproszkowane szkło borokrzemianowe^[5].

Zastosowania

Borowodorek sodu redukuje aldehydy i ketony oraz niektóre reaktywne pochodne kwasów karboksylowych (np. chlorki kwasowe i estry tioli) do alkoholi. W przeciwieństwie do glinowodorku litu, niewspomagany borowodorek sodu nie redukuje zwykłych estrów, amidów ani kwasów karboksylowych^[3]. Przykładem zastosowania borowodorku sodu jest etap redukcji podczas procesu produkcyjnego otrzymywania feksofenadyny (leku przeciwhistaminowego)^[6]:

Przypisy