Świekatowo

Świekatowo

wieś
Kościół pw. św. Marcina
Państwo	Polska
Województwo	kujawsko-pomorskie
Powiat	świecki
Gmina	Świekatowo
Wysokość	104 m n.p.m.
Liczba ludności (III 2011)	1356[2]
Strefa numeracyjna	52
Kod pocztowy	86-182[3]
Tablice rejestracyjne	CSW
SIMC	0098016
Położenie na mapie gminy Świekatowo Świekatowo
Położenie na mapie Polski Świekatowo
Położenie na mapie województwa kujawsko-pomorskiego Świekatowo
Położenie na mapie powiatu świeckiego Świekatowo
53°25′08″N 18°05′27″E/53,418889 18,090833[1]
Multimedia w Wikimedia Commons
Strona internetowa

Świekatowo – (niem. Schwekatowo, 1942–1945 Schweike) wieś borowiacka w Polsce położona w województwie kujawsko-pomorskim, w powiecie świeckim, w gminie Świekatowo na trasie magistrali węglowej Maksymilianowo – Kościerzyna – Gdynia.

W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa bydgoskiego. Miejscowość od 2 kwietnia 1991 roku jest siedzibą gminy Świekatowo. Wcześniej, od 1973 roku należała do gminy Bukowiec. Według Narodowego Spisu Powszechnego (III 2011 r.) liczyła 1356 mieszkańców^[2]. Jest największą miejscowością gminy Świekatowo.

Części wsi

Historia

• Najstarsza wzmianka o miejscowości pojawia się w 1277 roku w łacińskim dokumencie, pod postacią villam Sechotouo. Od XVII wieku występuje pod nazwą Świekotowo. Jest to nazwa dzierżawcza, od imienia właściciela miejscowości, prawdopodobnie Siechota, Świechota lub Świekota.
• Najprawdopodobniej na początku XIV wieku w Świekatowie utworzona została samodzielna parafia. Pierwszym znanym proboszczem jest ks. Fryczko (1325 rok).
• W 1339 roku wieś otrzymała przywilej lokacyjny wedle prawa magdeburskiego z rąk biskupa Macieja z Gołańczy.
• W 1. połowie XV wieku wieś, będąca ważną częścią posiadłości biskupich, doznaje ogromnych szkód za sprawą konfliktu z Krzyżakami.
• W 1772 roku Świekatowo weszło w skład zaboru pruskiego, gdzie posiadało status gminy. Od 1873 roku było również siedzibą wójtostwa obejmującego gminy Polskie Łąki, Korytowo i Świekatowo. W 1874 roku w Świekatowie ustanowiono Urząd stanu cywilnego.
• Przedrozbiorowy rodowód ma szkoła w Świekatowie, mieściła się ona w budynku wzniesionym na początku XIX wieku przy okazji budowy kompleksu kościelnego, rolę nauczyciela pełnił tam kościelny organista. W wyniku napływu ludności niemieckiej powstała również szkoła ewangelicka.
• Wielki pożar wsi w 1802 roku zniszczył znaczną część zabudowań, włącznie z kościołem wybudowanym na początku XVII wieku.
• 3 listopada 1906 r., a następnie przez kilka dni w grudniu tegoż roku w miejscowej szkole elementarnej odbył się strajk dzieci przeciwko nauczaniu religii w języku niemieckim. Z uczestników strajku znane są nazwiska następujących dzieci: K. Kuczora, B. Malicki, W., P. Szczęśni. Strajk był elementem znacznie większej akcji biernego oporu wobec pruskich władz szkolnych, która na przełomie 1906 i 1907 r. objęła ponad 460 (!) szkół w prowincji Prusy Zachodnie, czyli przedrozbiorowe Pomorze Gdańskie, Powiśle, ziemię chełmińską i ziemię lubawską oraz część Krajny. Inspiracją dla strajków pomorskich były wcześniejsze działania dzieci w prowincji wielkopolskiej, ze słynnym strajkiem we Wrześni (1901) na czele^[6].
• Przekazanie zarządu lokalnego Polakom, w wyniku uzyskania niepodległości, miało miejsce 19 stycznia 1920 roku. w 1933 roku Świekatowo staje się siedzibą jednej z 14 gmin wiejskich w powiecie świeckim. W jej skład weszły miejscowości: Jania Góra, Lipienica, Lubania-Lipiny, Niemieckie Łąki, Sucha, Świekatowo, Świekatówko, Stążki, Szewno, Szewienek, Tuszyny, Tuszynki i Zalesie Królewskie. W tym czasie miejscowość zamieszkiwana był przez około 800 osób.
• W 1923 roku powołano Towarzystwo Powstańców i Wojaków w Świekatowie, które to było najaktywniejszą organizacją społeczną miejscowości okresu międzywojennego.
• W 1925 roku z inicjatywy mieszkańców powstaje Ochotnicza Straż Pożarna w Świekatowie. Osiem lat później powstaje również żeńska sekcja OSP.
• 2 września 1939 roku w Świekatowie i okolicach dochodzi do walk 50 Pułku Piechoty Strzelców Kresowych z oddziałami Wehrmachtu, w wyniku której ginie 210 polskich żołnierzy.
• 3 września 1939 roku Niemcy dokonali egzekucji 26 mieszkańców wsi^[7].

Komunikacja

Kolej

Na terenie Świekatowa przebiegają dwie linie kolejowe. Z czego pierwsza, linia kolejowa nr 201, będąca częścią tzw. "Francuskiej" magistrali węglowej jest czynna. Szynobusy obsługiwane przez Arriva RP Sp. z o.o. zatrzymują się na przystanku Świekatowo. Natomiast na północ od Świekatowa przebiega druga, obecnie zawieszona linia kolejowa o numerze 240, łączyła ona Świecie nad Wisłą ze Złotowem. Na tej trasie istnieje nieczynna stacja kolejowa Świekatowo Wschodnie.

Komunikacja autobusowa

Przez Świekatowo przechodzi linia autobusowa obsługiwana przez PKS. Istnieją dwie trasy przejazdu:

• Świekatowo, Szewno, Tuszyny, Bukowiec, Świecie nad Wisłą,
• Świekatowo, Lubania-Lipiny, Stążki, Bukowiec, Świecie nad Wisłą.

Sieć drogowa

W Świekatowie krzyżują się drogi gminne i powiatowe, z Serocka do Wierzchucina, z Świekatowa do Szewna oraz z Świekatowa do Tuszyn. Orientacyjne odległości:

• Bydgoszcz: 45 km
• Koronowo: 19 km
• Świecie nad Wisłą: 27 km
• Bukowiec: 11 km
• Serock: 7 km
• Nowy Jasiniec: 10 km
• Zalesie Królewskie: 4 km

Sport w Świekatowie

Dominującymi w Świekatowie dyscyplinami sportowymi są piłka ręczna oraz piłka nożna. Miłośników tych dyscyplin skupiają trzy organizacje sportowe. Ponadto w zorganizowanej formie działają pasjonaci skata sportowego.

Na terenie Świekatowa funkcjonują następujące stowarzyszenia zajmujące się działalnością sportową:

• Klub Sportowy LZS Fala Świekatowo
• Uczniowski Klub Sportowy Fala Świekatowo
• Uczniowski Klub Sportowy Millennium przy Gimnazjum w Świekatowie

W Świekatowie znajduje się sala sportowa wraz z zapleczem, w 2010 roku zakończyła się budowa Stadionu Gminnego. W roku 2009 zakończyła się budowa boiska w ramach programu rządowego Orlik 2012.

Obiekty wpisane do rejestru zabytków

• kościół parafiany pw. św. Marcina Biskupa, zbudowany w stylu barokowo-gotyckim w 1909r., po zniszczeniach wojennych odbudowany w roku 1948, nr rej.: A/40/1-4 z 1.10.2001r.
• plebania, koniec XIX, nr rej.: j.w.
• cmentarz przykościelny, nr rej.: j.w.
• ogrodzenie, murowano-drewniane., początek XX, nr rej.: j.w.

Przypisy

Bibliografia

• Tomasz Ceran: Zbrodnia pomorska 1939. Warszawa: Instytut Pamięci Narodowej, 2018. ISBN 978-83-8098-466-0.

Linki zewnętrzne

• Oficjalna strona Gminy: [1]
• Historia Świekatowa w "Słowniku geograficznym Królestwa Polskiego i innych krajów słowiańskich". Tom XI: strona 668 oraz strona 669