Plutoid
Các plutoid là những hành tinh lùn nằm trên quỹ đạo quay xung quanh Mặt Trời, nhưng ở xa hơn Hải Vương tinh (hành tinh xa nhất của Hệ Mặt Trời hiện nay); có khối lượng đủ để có hình dạng gần như hình cầu, và không được kéo theo các vật thể nhỏ hơn khác trong quỹ đạo của mình. Các vệ tinh của Plutoid không được coi là plutoid cho dù chúng có khối lượng đủ lớn để tự cân bằng hình dạng.
Các hành tinh tí hon khác, Ceres, không phù hợp với định nghĩa về plutoid vì chúng nằm trong vành đai thiên thạch giữa Hỏa tinh và Mộc tinh.
Tên gọi này được Hiệp hội thiên văn quốc tế đưa ra vào ngày 11 tháng 6 năm 2008[1].
- Plutoids are celestial bodies in orbit around the Sun at a semimajor axis greater than that of Neptune that have sufficient mass for their self-gravity to overcome rigid body forces so that they assume a hydrostatic equilibrium (near-spherical) shape, and that have not cleared the neighbourhood around their orbit. Satellites of plutoids are not plutoids themselves, even if they are massive enough that their shape is dictated by self-gravity.
Danh sách các plutoid
Hiện chỉ có một số thiên thể được cho là plutoid của Hệ Mặt Trời:
- Diêm Vương tinh (Pluto)
- Eris
- Haumea (hành tinh lùn)
- Makemake (hành tinh lùn)
-
Eris và vệ tinh Dysnomia của nó -
Hành tinh lùn Haumea và vệ tinh của nó -
Hành tinh lùn Makemake
| Tên | Sao Diêm Vương | Haumea | Makemake | Eris |
|---|---|---|---|---|
| Minor planet number | 134340 | 136108 | 136472 | 136199 |
| Cấp sao tuyệt đối | −0,7 | +0,17 | -0,48 | −1,12 ± 0,01 |
| Albedo | 0,49–0,66 | 0,7 ± 0,1 | 0,8 ± 0,2 | 0,86 ± 0,07 |
| Đường kính | 2390 km | ~1960×1518×996 km | 1300–1900 km | 2400±300 km |
| Khối lượng kg so với Trái Đất | 1,305 × 1022 kg ,0022 | (4,2 ± 0,1)×1021 kg ,0007 | ~4 × 1021 kg ,0007 (est.) | (1,67 ± 0,02) × 1022 kg ,0025 |
| Khối lượng riêng (Mg/m³) | 2,03 ± 0,06 | 2,6–3,3 | ~2 | 2,3 ± 0,3 |
| Gia tốc rơi tự do (m/s2) | 0,58 | ~ 0,44 (varies) | ~0,5 | ~0,8 |
| Chu kỳ tự quay quanh trục (d) (theo ngày sidereal) | -6,387 18 (retrograde) | 0,163 14 | ? | > 0,3 ? |
| Bán kính quỹ đạo* (AU) Bán trục lớn theo km | 29,66-49,30 39,481 686 77 5 906 376 200 | 35,2–51,5 43,3 6 484 000 000 | 38,5-53,1 45,8 6 850 000 000 | 37,77-97,56 67,668 1 10 210 000 000 |
| Chu kỳ quỹ đạo*(a) (theo năm sidereal) | 248,09 | 285,4 | 309,88 | 557 |
| Vận tốc quỹ đạo (theo km/s) | 4,7490 | 4,484 | 4,419 | 3,436 |
| Độ lệch tâm quỹ đạo | 0,248 807 66 | 0,188 74 | 0,159 | 0,441 77 |
| Độ nghiêng quỹ đạo | 17,141 75° | 28,19° | 28,96° | 44,187° |
| Độ nghiêng của xích đạo so với quỹ đạo (hay Độ nghiêng trục quay) | 119,61° | |||
| Nhiệt độ bề mặt (theo K) | 40 | 30 | 32±3 | ~30 |
| Số lượng vệ tinh tự nhiên | 3 | 2 | 0 | 1 |
| Ngày phát hiện | ngày 18 tháng 2 năm 1930 | ngày 28 tháng 12 năm 2004 | ngày 31 tháng 3 năm 2005[2] | ngày 21 tháng 10 năm 2003 |
Các thiên thể tương đương khác
Ngoài ra, có một số ứng cử viên là các thiên thể nằm ở phía ngoài Sao Hải Vương, có kích thước gần tương tự (nhỏ hơn 4 thiên thể trên):
- Lớn hơn 900 km:
-
Sedna có đường kính lớn nhất <1600 km -
Orcus 946.3 +74.1/−72.3 km -
Quaoar 844 +207/−190 km -
![Ixion 980 km [3]](//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/8f/Ixion_planetoid_nasa.jpg/120px-Ixion_planetoid_nasa.jpg)
Ixion 980 km [3] -
(55565) 2002 AW197
![Ixion 980 km [3]](http://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/8f/Ixion_planetoid_nasa.jpg/120px-Ixion_planetoid_nasa.jpg)
- Từ 500 đến 900 km
- Từ 400 đến 500 km
| Name | Category | Estimated diameter (km) | Magnitude (H) | Mass (×1020 kg) | Orbital radius (AU) | |||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| by [5] | by [6] | by [7] | by [8] | |||||
| Orcus | plutino (1 moon) | 1,100 | 909 | 946 | 1,500 | 6.2–7.0 | 39.12 | |
| Pluto | 39.48 | |||||||
| Ixion | plutino | 980 | 570 | 650 | 1,065 | ~5.8 | 39.65 | |
| Huya | plutino | 480 | 480 | — | — | 0.8–1.6? | 39.76 | |
| Varuna | cubewano | 780 | 874 | 500 | 900 | ~5.9 | 42.90 | |
| (55636) 2002 TX300 | Haumean cubewano | 800 | 709 | — | — | 1.6–3.7 | 43.11 | |
| Haumea | 43.34 | |||||||
| Quaoar | cubewano (1 moon) | 1,290 | 1,260 | 844 | 1,200 | 10–26 | 43.58 | |
| Makemake | 45.79 | |||||||
| (55565) 2002 AW197 | cubewano | 940 | 793 | 735 | 890 | ~5.2 | 47.30 | |
| (84522) 2002 TC302 | 5:2 SDO | 710 | 1,200 | 1,150 | — | 0.78 | 55.02 | |
| Eris | 67.67 | |||||||
| (15874) 1996 TL66 | SDO | — | 632 | 460–690 | — | 2.6? | 82.90 | |
| Sedna | detached object | 1,800 | 1,500 | < 1,600 | < 1,500 | 17–61 | 486.0 | |
Tham khảo
- ^ Plutoid chosen as name for Solar System objects like Pluto-Plutoid được đặt tên cho các thiên thể trong Hệ Mặt Trời tương tự Diêm Vương tinh
- ^ Discovery Circumstances: Numbered Minor Planets
- ^ [1]
- ^ All bodies with estimated diameters of 900 km or more, with 3 additional prime suspects (Huya, 2002 TX300, 1996 TL66) cited in Tancredi & Favre. “Which are the dwarfs in the Solar system?” (PDF). Asteroids, Comets, Meteors. Truy cập ngày 20 tháng 9 năm 2008.
- ^ Mike Brown. “The Dwarf Planets”. Truy cập ngày 20 tháng 1 năm 2008.
- ^ Johnston, Robert (ngày 24 tháng 11 năm 2007). “List of Known Trans-Neptunian Objects”. Johnston's Archive.net. Truy cập ngày 26 tháng 1 năm 2008.
- ^ M.A. Barucci; Stansberry, John; Grundy, Will; Brown, Mike; Cruikshank, Dale; Spencer, John; Trilling, David; Margot, Jean-Luc (2007). “Physical Properties of Kuiper Belt and Centaur Objects: Constraints from Spitzer Space Telescope”. The Solar System beyond Neptune. University of Arizona Press. Truy cập ngày 26 tháng 1 năm 2008.Quản lý CS1: sử dụng tham số tác giả (liên kết)
- ^ David C. Jewitt. “Kuiper Belt: The 1000 km Scale KBOs”. University of Hawaii, Institute for Astronomy. Lưu trữ bản gốc ngày 7 tháng 6 năm 1997. Truy cập ngày 10 tháng 2 năm 2008.
Liên kết ngoài
- Diêm Vương tinh và các hành tinh tí hon tương tự có tên chung: Plutoid
 | Bài viết liên quan đến thiên văn học này vẫn còn sơ khai. Bạn có thể giúp Wikipedia mở rộng nội dung để bài được hoàn chỉnh hơn.
|
| |||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|
| |||||||
| Vành đai tiểu hành tinh |
|   | |||||
| Centaur |
| ||||||
| Plutino |
| ||||||
| Twotinos |
| ||||||
| Cubewano và loại khác tại vành đai Kuiper |
| ||||||
| Đĩa phân tán |
| ||||||
| Thiên thể tách rời |
| ||||||
| Sednoid |
| ||||||
| |||||||
