11. krajiška divizija NOVJ

Jedanaesta krajiška udarna divizija NOVJ formirana je naredbom Vrhovnog komandanta NOV i POJ Josipa Broza Tita 1. juna 1943. godine u okolini Prnjavora od Pete krajiške (kozarske) brigade, Dvanaeste krajiške udarne brigade i grupe partizanskih odreda. U vreme formiranja brojala je oko 2.900 boraca pod oružjem. Naredbom o formiranju dobila je naziv „Dvanaesta divizija NOVJ“, ali je tri meseca kasnije, prilikom revizije i unifikacije naziva preimenovana u Jedanaestu.

Borbeni put 11. divizije

Uznemiren ofanzivnim delovanjem divizije u okolini Banja Luke, komandant nemačkih snaga u NDH, general Rudolf Liters pokrenuo je u cilju njenog razbijanja 13. juna operaciju „Pfingsten“. Za ovu operaciju angažovao je 721. lovački puk 114. lovačke divizije i borbenu grupu „Istok“ koju su sačinjavali ojačana 8. lovačka domobranska pukovnija i četnički odredi „Borja“ i „Obilić“. Prema planu operacije, trebalo je da ove snage koncentričnim dejstvima okruže i unište diviziju. Međutim, operacija je završena potpunim neuspehom. Jedanaesta krajiška divizija manevrom je izbegla opkoljavanje i nastavile napadna dejstva u oblasti Banja Luke.

Jedinice divizije su sa Drugom krajiškom brigadom, 10. jula savladale ustaško-domobranski garnizon u Prnjavoru. Divizija je tokom cele druge polovine 1943. godine vodila neprekidne borbe protiv nemačkih, ustaško-domobranskih i četničkih sanaga u srednjoj Bosni.

Krajem decembra 1943. i početkom januara 1944. godine divizija je učestvovala u napadu na Banja Luku. Nakon toga divizija se našla na pravcu glavnog udara tokom nemačke operacije „Napfkuhen“ i tom prilikom je pretrpela znatne gubitke.

Divizija je forsirala reku Bosnu 8. avgusta 1944. godine i pod neprekidnom borbom sa jedinicama 13. SS divizije uspela da se početkom septembra probije preko reke Drine u zapadnu Srbiju. U sastavu Dvanaestog vojvođanskog korpusa učestvovala je u Beogradskoj operaciji.

Nakon popune novim borcima iz Srbije, divizija je nastavila nastupanje kroz Srem i učestvovala u oštrim borbama na Sremskom frontu. Nakon proboja fronta nastavila je nastupanje dolinom reke Save prema Zagrebu i sredinom maja učestvovala u zarobljavanju ostataka Armijske grupe „E“ u Sloveniji.

Literatura

Portal NOB Segment isključivo posvećen Narodnooslobodilačkoj borbi.

• Dušan D. Samardžija: JEDANAESTA KRAJIŠKA NOU DIVIZIJA, Vojnoizdavački i novinski centar, Beograd 1987.
• Lj. Borojević, D. Samardžija, R. Bašić: PETA KOZARAČKA BRIGADA, Narodna knjiga, Beograd 1973.
• Joco Marjanović, Mile Kukolj, Milutin Vujović, Boro Gaćeša, Rade Ranilović: DVANAESTA KRAJIŠKA NOU BRIGADA, Vojnoizdavački i novinski centar, Beograd 1986.
• Vojna enciklopedija, Beograd 1975. godina

• p
• r
• u

Armije, korpusi i divizije Narodnooslobodilačke vojske Jugoslavije

Armije

Prva armija  • Druga armija  • Treća armija  • Četvrta armija

Korpusi

1. proleterski  • 2. udarni  • 3. bosanski  • 4. hrvatski  • 5. bosanski  • 6. slavonski  • 7. slovenački  • 8. dalmatinski  • 9. slovenački  • 10. zagrebački  • 11. hrvatski  • 12. vojvođanski  • 13. srpski  • 14. srpski  • 15. makedonski  • 16. makedonski  • Bregalničko-strumički  • Korpus narodne odbrane Jugoslavije

Divizije

1. proleterska  • 2. proleterska  • 3. udarna  • 4. krajiška  • 5. krajiška  • 6. lička  • 7. banijska  • 8. kordunaška  • 9. dalmatinska  • 10. krajiška  • 11. krajiška  • 12. slavonska  • 13. primorsko-goranska  • 14. slovenačka  • 15. slovenačka  • 16. vojvođanska  • 17. istočnobosanska  • 18. slovenačka  • 19. severnodalmatinska  • 20. dalmatinska  • 21. srpska  • 22. srpska  • 23. srpska  • 24. srpska  • 25. srpska  • 26. dalmatinska  • 27. istočnobosanska  • 28. slavonska  • 29. hercegovačka  • 30. slovenačka  • 31. slovenačka  • 32. zagorska  • 33. hrvatska  • 34. hrvatska  • 35. lička  • 36. vojvođanska  • 37. sandžačka  • 38. istočnobosanska  • 39. krajiška  • 40. slavonska  • 41. makedonska  • 42. makedonska  • 43. istarska  • 45. srpska  • 46. srpska  • 47. srpska  • 48. makedonska  • 49. makedonska  • 50. makedonska  • 51. makedonska  • Kumanovska  • 51. vojvođanska  • 52. kosovsko-metohijska  • 53. srednjobosanska
vazduhoplovne divizije — 11. lovačka i 42. jurišna