Związek Żydów Uczestników Walk o Niepodległość Polski

Związek Żydów Uczestników Walk o Niepodległość Polski – polska organizacja kombatancka i państwowo-niepodległościowa.

Związek Żydów Uczestników Walk o Niepodległość Polski

Rabin Baruch Steinberg przemawiający przed Wielką Synagogą na Tłomackiem w czasie apelu poległych zorganizowanego przez Związek Żydów Uczestników Walk o Niepodległość Polski, 1933
Państwo	Polska
Siedziba	Warszawa
Data założenia	30 maja 1918
Zakończenie działalności	1939
Rodzaj stowarzyszenia	stowarzyszenie
Zasięg	Rzeczpospolita Polska i zagranica
Prezes	Leon Bregman
brak współrzędnych
Multimedia w Wikimedia Commons

ZŻUWoNP został powołany do życia pod koniec 1929 r. Inicjatorem był Walery Sławek. Związek skupiał żydowskich uczestników walk o niepodległość Polski. Nawiązywał do tradycji Legionów i POW. Programem była praca na rzecz rozwoju Rzeczypospolitej, zbliżenia polsko-żydowskiego i walki z antysemityzmem. Był silnie związany z obozem sanacyjnym i miał charakter asymilatorski. Prezesem Związku został Leon Bregman^[1].

Była to jedyna organizacja kombatancka w II Rzeczypospolitej skupiająca mniejszość narodową. Związek pozwalał żydowskim kombatantom na aktywne włączenie się w budowanie państwa polskiego, a jednocześnie wspierał i chronił prawa całej społeczności żydowskiej. W swych założeniach miał walczyć o szacunek i tolerancję oraz o równe traktowanie wszystkich obywateli polskich, w tym Żydów^[2].

Początkowo Związek miał trzy oddziały – we Lwowie, Warszawie i Stanisławowie. W 1933 r. w zależności od źródeł liczył od 170 do 500 członków. W 1933 r. został przyjęty do Federacji Polskich Związków Obrońców Ojczyzny. W 1938 r. Związek liczył 6750 członków zgrupowanych w 7 oddziałach^[1]. 14 września 1936 otwarto oddział w Brukseli^[3].

Aby zostać członkiem Związku, należało być żydowskim kombatantem niezależnie od stopnia wojskowego. Związek starał się skupić w swych szeregach wszystkich Żydów walczących o niepodległość Polski^[3].

Zarząd Związku stworzył w Warszawie archiwum. Gromadzono tam wspomnienia i pamiętniki, a także dokumenty z wyszczególnieniem medali otrzymanych przez kombatantów Związku^[3]. Tuż przed wybuchem II wojny światowej Związek sfinansował i opublikował we Lwowie ilustrowaną monografię pt. „Żydzi bojownicy o niepodległość Polski”. Monografia zawierała wspomnienia członków Związku oraz krótkie artykuły biograficzne osób, które walczyły w I wojnie światowej i za stworzenie granic II RP^[3].

Delegacja Związku wzięła udział w Pierwszym Światowym Kongresie Kombatantów Żydowskich, który odbył się w Paryżu w 1935 r.^[3].

Związek wydał kilka numerów pisma „Na Przełomie”^[4].

Przypisy