Zbigniew Koellner

Zbigniew Koellner
Zawisza
Ilustracja
major piechoty major piechoty
Pełne imię i nazwisko

Zbigniew Henryk Koellner von Zinnendorf

Data i miejsce urodzenia

11 lipca 1893
Brody

Data i miejsce śmierci

11 października 1943
KL Auschwitz

Przebieg służby
Siły zbrojne

Wojsko Polskie

Jednostki

Grupa „Stalowa Wola”

Stanowiska

dowódca batalionu

Główne wojny i bitwy

I wojna światowa
II wojna światowa

Odznaczenia
Krzyż Niepodległości Krzyż Walecznych (1920–1941) Złoty Krzyż Zasługi (II RP) Medal Pamiątkowy Jubileuszowy 10 Rocznicy Wojny Niepodległościowej
Multimedia w Wikimedia Commons
Zbigniew Koellner jako więzień KL Auschwitz

Zbigniew Henryk Koellner, ps. „Zawisza” (ur. 11 lipca 1893[1] w Brodach, zm. 11 października 1943 w KL Auschwitz) – major piechoty Wojska Polskiego, działacz niepodległościowy.

Życiorys

Pochodził z arystokratycznej rodziny austriackiej, był synem Adama[2]. Bracia Zbigniewa byli nazistami i pracowali w Ministerstwie Spraw Zagranicznych III Rzeszy.

Od 4 sierpnia 1914 walczył w szeregach 2. kompanii III batalionu 1 pułku piechoty Legionów Polskich[3]. Awansował na stopień sierżanta[3]. 22 maja 1915 pod Klimontowem został ranny w lewe przedramię. Leczył się w Śląskim Szpitalu Krajowym w Ołomuńcu[4]. Uczestniczył w walkach o granice (1918–1921), walcząc m.in. w III powstaniu śląskim. 18 marca 1919 został mianowany z dniem 1 marca tego roku podporucznikiem piechoty z równoczesnym przeniesieniem z 5 do 2 pułku piechoty Legionów[5].

1 czerwca 1921 był odkomenderowany z macierzystego 3 pułk strzelców podhalańskich do Szkoły Podchorążych Piechoty w Warszawie, w charakterze słuchacza kursu doszkolenia młodszych oficerów[6]. 3 maja 1922 został zweryfikowany w stopniu kapitana ze starszeństwem z 1 czerwca 1919 i 1208. lokatą w korpusie oficerów piechoty, a jego oddziałem macierzystym był 5 pułk piechoty Legionów[7]. Następnie służył w 77 pułku piechoty w Lidzie[8][9]. 18 lutego 1928 został mianowany majorem ze starszeństwem z 1 stycznia 1928 i 75. lokatą w korpusie oficerów piechoty[10]. W kwietniu tego roku został przeniesiony do 11 pułku piechoty w Tarnowskich Górach na stanowisko dowódcy I batalionu[11][12]. W marcu 1932 został przeniesiony z 11 pp na stanowisko komendanta Placu Rzeszów[13][14]. W czerwcu 1934 został przeniesiony do Powiatowej Komendy Uzupełnień Pińczów na stanowisko komendanta[15]. 1 września 1938 dowodzona przez niego jednostka została przemianowana na Komendę Rejonu Uzupełnień Pińczów, a zajmowane przez niego stanowisko otrzymało nazwę „komendant rejonu uzupełnień”. W 1939 w dalszym ciągu pełnił służbę na tym stanowisku[16]. Od 10 września 1939 jako dowódca batalionu wartowniczego walczył w składzie Grupy „Stalowa Wola”[17].

10 stycznia 1941 przybył do obozu koncentracyjnego Auschwitz i otrzymał numer obozowy 9333[18]. Oddał życie najprawdopodobniej za przynależność do konspiracji stworzonej przez rotmistrza Pileckiego (Związek Organizacji Wojskowej).

Był żonaty z Eugenią z Pilińskich (ur. 9 grudnia 1902, zm. 28 lutego 1970), członkinią POW oraz uczestniczką II i III powstania śląskiego, z którą miał syna Konrada (1930–1993)[19]. Żona przeżyła obóz w Ravensbrück (nr obozowy 4384). Po wojnie nękana przez bezpiekę (zarzut szpiegostwa na rzecz Władysława Andersa), została zmuszona do zmiany nazwiska. Przyjęła to, jakie nosili jej przodkowie w czasie powstania styczniowego (Sularzycka).

Ordery i odznaczenia

Przypisy

  1. ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 6 z 23 marca 1932 roku, s. 266, sprostowano datę urodzenia z „11 marca 1893” na „11 lipca 1893”.
  2. ↑ Henryk Zbigniew (Zbigniew Henryk) Koellner [online], wbh.wp.mil.pl [dostęp 2022-09-12] .
  3. ↑ a b Köelhner (Koellner) Zbigniew Henryk „Zawisza”. Muzeum Józefa Piłsudskiego w Sulejówku. [dostęp 2024-01-17].
  4. ↑ II Lista strat 1915 ↓, s. 14.
  5. ↑ Dz. Rozk. Wojsk. Nr 36 z 1 kwietnia 1919, poz. 1149.
  6. ↑ Spis oficerów 1921 ↓, s. 232.
  7. ↑ Lista starszeństwa 1922 ↓, s. 58, tu jako Zbigniew Henryk Koellner-Zawisza.
  8. ↑ Rocznik Oficerski 1923 ↓, s. 346, 415, tu również jako Zbigniew Henryk Koellner-Zawisza.
  9. ↑ Rocznik Oficerski 1924 ↓, s. 303, 358.
  10. ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 5 z 21 lutego 1928, s. 46.
  11. ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 9 z 26 kwietnia 1928, s. 136.
  12. ↑ Rocznik Oficerski 1928 ↓, s. 27, 182.
  13. ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 6 z 23 marca 1932, s. 234.
  14. ↑ Rocznik Oficerski 1932 ↓, s. 32, 508.
  15. ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 11 z 7 czerwca 1934, s. 159.
  16. ↑ Rybka i Stepan 2006 ↓, s. 21, 854.
  17. ↑ Głowacki 1986 ↓, s. 129, 332.
  18. ↑ Informacja o więźniach [ dostęp: 13 VIII 2017 r.]
  19. ↑ Cmentarz Stare Powązki: EUGENIA SULARZYCKA, [w:] Warszawskie Zabytkowe Pomniki Nagrobne [dostęp 2017-08-12] .
  20. ↑ M.P. z 1931 r. nr 260, poz. 352.
  21. ↑ Kartoteka personalno-odznaczeniowa. Wojskowe Biuro Historyczne. [dostęp 2024-01-17].
  22. ↑ Kartoteka personalno-odznaczeniowa. Wojskowe Biuro Historyczne. [dostęp 2024-01-17].
  23. ↑ a b Rocznik Oficerski 1932 ↓, s. 32.
  24. ↑ Rybka i Stepan 2006 ↓, s. 21.
  25. ↑ Kartoteka personalno-odznaczeniowa. Wojskowe Biuro Historyczne. [dostęp 2024-01-17].
  26. ↑ M.P. z 1928 r. nr 260, poz. 634 „w uznaniu zasług, położonych w poszczególnych działach pracy dla wojska” - jako mjr Zbigniew Henryk Köeller.
  27. ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 12 z 6 sierpnia 1929, s. 239.

Bibliografia

  • Lista strat Legionu Polskiego od 1 maja do 1 lipca 1915. Piotrków: Centralny Oddział Ewidencyjny Departamentu Wojskowego NKN, 1915-08-01.
  • Dziennik Personalny Ministerstwa Spraw Wojskowych. [dostęp 2019-09-07].
  • Spis oficerów służących czynnie w dniu 1.6.1921 r. Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1921.
  • Lista starszeństwa oficerów zawodowych. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1922.
  • Rocznik Oficerski 1923. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1923.
  • Rocznik Oficerski 1924. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1924.
  • Rocznik Oficerski 1928. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1928.
  • Rocznik Oficerski 1932. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1932.
  • Ludwik Głowacki: Działania wojenne na Lubelszczyźnie w roku 1939. Wyd. 2. Lublin: Wydawnictwo Lubelskie, 1986. ISBN 83-222-0377-2.
  • Ryszard Rybka, Kamil Stepan: Rocznik oficerski 1939. Stan na dzień 23 marca 1939. Kraków: Fundacja CDCN, 2006. ISBN 978-83-7188-899-1.
  • A. Cyra, Był Austriakiem, zginął jako polski oficer, „Myśl Polska”, 66, 2017, nr 33–34 (2149/50, 13–20 sierpnia), s. 17.
  • VIAF: 34150565696906252190
  • PLWABN: 9810698222405606
  • WorldCat: viaf-34150565696906252190