Zasady norymberskie

Zasady norymberskie (ang. The Nuremberg Principles), sformułowane w statucie Międzynarodowego Trybunału Wojskowego w Norymberdze (1945), zatwierdzone rezolucją Zgromadzenia Ogólnego ONZ nr 3(I) z 13 lutego 1946[1] oraz nr 95(I) z 11 grudnia 1946 roku[2], stanowią podstawę odpowiedzialności karnej jednostek w prawie międzynarodowym.

Wyróżniamy 6 głównych zasad:

  • prawo międzynarodowe może penalizować czyny nieścigane w prawie wewnętrznym poszczególnych państw
  • prawo międzynarodowe może bezpośrednio nakładać obowiązki na jednostki
  • pełnione funkcje państwowe nie zwalniają od odpowiedzialności przed międzynarodowymi sądami karnymi
  • działania na rozkaz nie stanowi czynnika zwalniającego z odpowiedzialności za popełnione czyny
  • katalog zbrodni podlegających ściganiu zostanie ustalony aktami prawa międzynarodowego (pierwszy taki katalog znajdujemy już w statucie MTW)
  • jednostki mogą ponosić odpowiedzialność za te zbrodnie z mocy samego prawa międzynarodowego

Zasady te (takie jak zakaz brutalnego traktowania jeńców i ludności cywilnej; rabunku czy dokonywania zniszczeń nie usprawiedliwionych koniecznością wojenną) formułowano wzorując się na normach konwencji genewskich i haskich od dawna akceptowanych przez większość państw (w tym Niemcy)[3].

21 listopada 1947 Komisja Prawa Międzynarodowego otrzymała od Zgromadzenia Ogólnego polecenie ułożenia projektu Międzynarodowego Kodeksu Karnego wzorowanego na Zasadach Norymberskich[4].

Projekt w ostatecznej wersji omawiał w art. 1 przestępstwa przeciwko pokojowi i bezpieczeństwu ludzkości[5]. Był oparty na wspomnianych Zasadach oraz na Konwencji z 1948 r.[6] a w sprawie przestępstw przeciw pokojowi na Konwencji z 1933 r.[7] z uzupełnieniami[8].

Przedstawiony w Zgromadzeniu został 4 grudnia 1954 odłożony[9] do czasu zdefiniowania agresji (co nastąpiło 14 grudnia 1974)[10], następnie sprawa została ponownie odłożona. Dopiero w latach 90 wznowiono działania, w wyniku których powstał oparty na Zasadach Norymberskich Międzynarodowy Trybunał Karny[11].

Przypisy

  1. ↑ UN General Assembly, Resolution 3(I), Extradition and Punishment of War Criminals, 13 February 1946, 3(I)
  2. ↑ Affirmation of the Principles of International Law recognized by the Charter of the Nürnberg Tribunal General Assembly resolution 95(I)
  3. ↑ Paragraf 47 niemieckiego Kodeksu Karnego Wojskowego z 1872 obowiązującego nadal w czasach II Wojny Światowej stanowił, że przestępstwo popełnione na rozkaz nie usprawiedliwia sprawcy o ile wiedział on, iż rozkaz zmierza do przestępstwa w rozumieniu powszechnego lub wojskowego prawa karnego.
  4. ↑ A/RES/177(II): Formulation of the principles recognized in the Charter of the Nurnberg Tribunal and in the judgment of the Tribunal
  5. ↑ Draft Code of Offences against the Peace and Security of Mankind with commentaries 1954
  6. ↑ Konwencja w sprawie zapobiegania i karania zbrodni ludobójstwa uchwalona przez Zgromadzenie Ogólne Narodów Zjednoczonych w Paryżu 9 grudnia 1948
  7. ↑ Konwencja o określeniu napaści podpisana w Londynie dnia 3 lipca 1933 r.
  8. ↑ Jan Waszczyński, Projekty międzynarodowego kodeksu karnego
  9. ↑ A/RES/897(IX): Draft Code of Offences against the Peace and Security of Mankind
  10. ↑ A/RES/3314(XXIX): Definition of Aggression
  11. ↑ Międzynarodowy Trybunał Karny

Linki zewnętrzne

  • Konwencja o niestosowaniu przedawnienia wobec zbrodni wojennych i zbrodni przeciw ludzkości przyjęta przez Zgromadzenie Ogólne Organizacji Narodów Zjednoczonych w Nowym Jorku dnia 26 listopada 1968 roku, (DzU z 1970, nr 26, poz. 208)
Encyklopedia internetowa (zasada prawa):
  • PWN: 3948381