Wybory prezydenckie w Stanach Zjednoczonych w 2024 roku
Państwo | Stany Zjednoczone | ||
---|---|---|---|
Rodzaj | wybory prezydenckie | ||
Data przeprowadzenia | 5 listopada 2024 | ||
Podstawa prawna | |||
Ordynacja wyborcza | Głosowanie w Kolegium Elektorów wybieranych na różnych zasadach w poszczególnych stanach i w Dystrykcie Kolumbia na podstawie głosowania powszechnego w danym terytorium | ||
| |||
|
Wybory prezydenckie w Stanach Zjednoczonych w 2024 roku – sześćdziesiąte wybory prezydenckie zaplanowane na 5 listopada 2024 roku, których celem jest wyznaczenie jednego z kandydatów na stanowisko prezydenta Stanów Zjednoczonych i jednego z kandydatów na wiceprezydenta Stanów Zjednoczonych na czteroletnią kadencję przewidzianą od 20 stycznia 2025 roku do 20 stycznia 2029 roku.
Tło
Urzędujący z ramienia Partii Republikańskiej prezydent Stanów Zjednoczonych Donald Trump przegrał wybory prezydenckie w 2020 roku, a kandydujący z ramienia Partii Demokratycznej Joe Biden został wybrany na nowego prezydenta[1]. Sam Trump publicznie wyrażał opinię, że wybory zostały sfałszowane[2]. Złożył w związku z tym ponad 60 pozwów, ale żaden z nich nie został rozpatrzony na jego korzyść[3].
6 styczna 2021 roku, przed zaprzysiężeniem Joego Bidena na prezydenta, doszło do ataku na Kapitol przeprowadzonego przez zwolenników Donalda Trumpa[4]. Sam Trump został oskarżony o przyczynienie się do ataku przez dezinformację i namawianie swoich zwolenników do podjęcia działania[5]. W jego sprawie zostało wszczęte śledztwo[5].
15 listopada 2022 roku Donald Trump potwierdził zamiar ubiegania się o ponowny wybór na prezydenta[6].
25 kwietnia 2023 roku urzędujący prezydent Joe Biden ogłosił, że zamierza ubiegać się o reelekcję[7]. Przyznał, że głównym powodem jego decyzji było ogłoszenie swojej kandydatury przez byłego prezydenta Donalda Trumpa[8]. Biden nazwał Trumpa zagrożeniem dla kraju i wyraził opinię, że przez Trumpa demokracja jest zagrożona[8].
Podstawa prawna
Termin wyborów
Artykuł 2., sekcja 1. Konstytucji Stanów Zjednoczonych określa, że prezydent jest wybierany na czteroletnią kadencję[9]. Konstytucja weszła w życie 4 marca 1789 roku[10]. Pierwsze wybory prezydenckie odbywały się w różnych stanach i w różnych terminach w latach 1788 i 1789[11]. Dlatego wybory od 1788 roku odbywały się regularnie co 4 lata w XVIII, XIX, XX i XXI wieku[12]. Rok 2024 jest jednym z tych, które na tej podstawie zostały wyznaczone do przewidzenia wyborów prezydenckich[13].
Zgodnie z ustawą An act to establish a uniform time for holding elections for electors of President and Vice-President in all the States of the Union z 23 stycznia 1845 roku wybory prezydenckie muszą odbyć się w pierwszy wtorek po pierwszym poniedziałku listopada roku wyborów[14]. W 2024 roku ta data przypada na 5 listopada[15].
Sposób wyboru prezydenta
Zgodnie z artykułem 2., sekcja 1. Konstytucji Stanów Zjednoczonych prezydenta i wiceprezydenta wybiera Kolegium Elektorów na określonych przez konstytucję zasadach[9]. Każdy stan i Dystrykt Kolumbia mianuje liczbę elektorów równą całkowitej liczbie senatorów i reprezentantów, jaka przypada danemu terytorium w Kongresie[9]. Sposób wyznaczenia elektorów określa każde terytorium z osobna[9]. Każde terytorium przed 2024 rokiem wprowadziło przepisy, zgodnie z którymi obywatele mogą oddawać głosy na kandydatów na prezydenta w wyborach powszechnych i na podstawie wyników głosowania terytoriu, deleguje na wybory prezydenckie elektorów przypisanych do odpowiedniego kandydata[16]. Większość stanów i Dystrykt Kolumbia wprowadziły system, według którego zwycięski kandydat w danym stanie lub dystrykcie pozyskuje liczbę elektorów równą całkowitej liczbie elektorów przypisanych do danego stanu[16]. Artykuł 2., sekcja 1. Konstytucji Stanów Zjednoczonych określa też, kto może zostać elektorem[9]. Prawo federalne nie zobowiązuje elektorów do zagłosowania na określonego kandydata, ale niektóre stany przewidują kary w przypadku niezagłosowania na kandydata przypisanego do danego elektora[9].
Prawo nie przewiduje reprezentacji w Kolegium Elektorów dla terytoriów zależnych, czyli Guam, Mariany Północne, Portoryko, Samoa Amerykańskie i Wyspy Dziewicze[17]. Oznacza to, że obywatele tych rejonów, pomimo bycia obywatelami Stanów Zjednoczonych, nie mogą brać udziału w wyborach prezydenckich[17].
Zgodnie z artykułem 2., sekcja 1. Konstytucji Stanów Zjednoczonych, osoba, która zdobędzie większość głosów w Kolegium Elektorów zostaje prezydentem[9]. Jeśli żaden kandydat nie uzyska większości, wyboru prezydenta dokonuje Izba Reprezentantów na specjalnych zasadach[9]. Prezydentem może zostać tylko osoba, która jest obywatelem Stanów Zjednoczonych, ukończyła 35 lat i mieszka na terenie Stanów Zjednoczonych przynajmniej przez 14 lat[9].
Kadencja
Zgodnie z 20. poprawką do Konstytucji Stanów Zjednoczonych początek kadencji prezydenta zaczyna się w południe 20 stycznia kolejnego roku po wyborach prezydenckich[18]. Zgodnie z tym prawem początek kadencji prezydenta wybranego w roku 2024 zaczyna się w południe 20 stycznia 2025, a kończy 20 stycznia 2029 roku. Artykuł 2., sekcja 1. Konstytucji Stanów Zjednoczonych stanowi, że jeśli urząd prezydenta zostaje opróżniony w trakcie kadencji lub prezydent-elekt jest niezdolny do przejęcia urzędu, do końca kadencji urząd pełni wiceprezydent, a w przypadku niezdolności wiceprezydenta do pełnienia urzędu, zastępuje go inny urzędnik zgodnie z ustawami uchwalonymi przez Kongres[9].
Główni kandydaci
Partia Demokratyczna (domniemani)
Kandydaci Partii Demokratycznej na rok 2024 | |
---|---|
Joe Biden | Kamala Harris |
na Prezydenta | na Wiceprezydenta |
46. Prezydent Stanów Zjednoczonych (od 2021) | 49. Wiceprezydent Stanów Zjednoczonych (od 2021) |
Partia Republikańska (domniemani)
Kandydaci Partii Republikańskiej na rok 2024 | |
---|---|
Donald Trump | TBA |
na Prezydenta | na Wiceprezydenta |
45. Prezydent Stanów Zjednoczonych (2017–2021) | TBA |
Kandydaci ze strony trzeciej i niezależni
Znaczące nominacje partyjne
Partia Libertariańska
Kandydaci Partii Libertarańskiej na rok 2024 | |
---|---|
Chase Oliver | Mike ter Maat |
na Prezydenta | na Wiceprezydenta |
Kierownik ds. sprzedaży z Georgii | Działacz polityczny z Wirginii |
Partia Zielonych
Kandydaci Partii Zielonych na rok 2024 | |
---|---|
Jill Stein | TBA |
na Prezydenta | na Wiceprezydenta |
Lekarz z Massachusetts | TBA |
Znaczący zadeklarowani kandydaci
Kandydaci Roberta F. Kennedy’ego Jr. na rok 2024 | |
---|---|
Robert F. Kennedy Jr. | Nicole Shanahan |
na Prezydenta | na Wiceprezydenta |
Prawnik zajmujący się ochroną środowiska z Kalifornii | Prawniczka i technolog z Kalifornii |
Kandydaci Cornela Westa na rok 2024 | |
---|---|
Cornel West | Melina Abdullah |
na Prezydenta | na Wiceprezydenta |
Naukowiec i aktywista z Kalifornii | Lider akademicki i obywatelski z Kalifornii |
Zgłoszone kandydatury
W Stanach Zjednoczonych od połowy XIX wieku funkcjonował system dwupartyjny[19]. Jedynymi partiami uznawanymi za istotne przez środki masowego przekazu zazwyczaj były Partia Demokratyczna i Partia Republikańska[19]. Przypadki, kiedy osoby niezwiązane z żadną z tych partii wygrywały w tym czasie wybory do Kongresu były rzadkie[19]. Ostatni raz kandydat innego środowiska pozyskał w głosowaniu powszechnym jakiekolwiek głosy elektorskie w 1968 roku[20].
Od 1912 roku Partia Demokratyczna i Partia Republikańska przeprowadzają ogólnokrajowe prawybory do wyznaczenia partyjnych kandydatów na prezydenta[21].
Poniżej wymienieni zostali tylko kandydaci, którzy byli brani pod uwagę w sondażach ogólnokrajowych, otrzymali głosy elektorskie lub zostali wyróżnieni przez swoją partię w przypadku, gdy sondaże brały pod uwagę kandydata danej partii, ale nie podawały konkretnej osoby.
Partia Demokratyczna
Zwycięzca prawyborów w Partii Demokratycznej
Pozostali uczestnicy prawyborów w Partii Demokratycznej
-
- Jason Palmer
-
-
Partia Republikańska
Zwycięzca prawyborów w Partii Republikańskiej
Pozostali uczestnicy prawyborów w Partii Republikańskiej
-
-
-
-
-
-
- Tim Scott
-
-
- Perry Johnson
Partia Libertariańska
Niektóre sondaże ogólnokrajowe uwzględniały kandydatów określonych jako generic libertarian[22][23], odnosząc się do Partia Libertariańskiej ze względu na jej wyróżniające się wyniki na tle innych partii, niż Partia Demokratyczna i Partia Republikańska[24]. W XXI wieku kandydat Partii Libertariańskiej osiągnął swój najlepszy wynik w wyborach w 2016 roku, zdobywając 3,3% głosów powszechnych[24].
Chase Oliver został wybrany przez Partię Libertariańską na swojego kandydata na prezydenta 26 maja 2024 roku, podczas Krajowej Konwencji Libertarian w 2024 roku[25].
Zwycięzca prawyborów w Partii Libertarańskiej
Pozostali uczestnicy prawyborów w Partii Libertarańskiej
-
- Mike Ter Maat
- Lars Mapstead
- Joshua Smith
- Jacob Hornberger
- Charles Ballay
- Art Olivier
-
Partia Zielonych
Niektóre sondaże ogólnokrajowe uwzględniały kandydatów określonych jako Green Party candidate[22][23], odnosząc się do Partia Zielonych ze względu na jej wyróżniające się wyniki na tle innych partii, niż Partia Demokratyczna i Partia Republikańska[24]. W XXI wieku kandydat Partii Zielonych osiągnął swój najlepszy wynik w wyborach w 2016 roku, zdobywając 1,1% głosów powszechnych[24].
14 czerwca 2023 roku Cornel West ogłosił chęć ubiegania się o nominację Partii Zielonych na kandydata na prezydenta[26]. Od tego czasu był uwzględniany w sondażach ogólnokrajowych[27]. 5 października wycofał się z decyzji i zapowiedział swoją kandydaturę jako kandydat niezależny[28]. 9 listopada Jill Stein ogłosiła swoją kandydaturę z ramienia Partii Zielonych[29]. Wcześniej dwukrotnie kandydowała na prezydenta z ramienia tej partii[29]. Została też uwzględniona w sondażach ogólnokrajowych[30].
Zwycięzca prawyborów w Partii Zielonych
Pozostali uczestnicy prawyborów w Partii Zielonych
- Jasmine Sherman
- Jorge Zavala
-
-
Inni kandydaci
Sondaże ogólnokrajowe uwzględniały następujące osoby, które zgłosiły swoją kandydaturę:
- Robert F. Kennedy Jr.[30] – aktywista antyszczepionkowy, który 5 kwietnia 2023 roku ogłosił swoją kandydaturę w prawyborach Partii Demokratycznej[31], ale 10 października 2023 roku zrezygnował i zapowiedział udział w wyborach jako kandydat niezależny[32].
- Cornel West[30] – filozof, który 5 czerwca 2023 roku zapowiedział swoją kandydaturę z ramienia Partii Populistycznej[33]. 14 czerwca ogłosił, że jednak będzie ubiegał się o nominację z ramienia Partii Zielonych[26]. 5 października wycofał się z decyzji i zapowiedział swoją kandydaturę jako kandydat niezależny[28].
Liczba elektorów w każdym stanie
Stan | Liczba elektorów |
---|---|
Alabama | 9 |
Alaska | 3 |
Arizona | 11 |
Arkansas | 6 |
Connecticut | 7 |
Dakota Południowa | 3 |
Dakota Północna | 3 |
Delaware | 3 |
Dystrykt Kolumbia | 3 |
Floryda | 30 |
Georgia | 16 |
Hawaje | 4 |
Idaho | 4 |
Illinois | 19 |
Indiana | 11 |
Iowa | 6 |
Kalifornia | 54 |
Kansas | 6 |
Karolina Południowa | 9 |
Karolina Północna | 16 |
Kentucky | 8 |
Kolorado | 10 |
Luizjana | 8 |
Maine | 4 |
Maryland | 10 |
Massachusetts | 11 |
Michigan | 15 |
Minnesota | 10 |
Missisipi | 6 |
Missouri | 10 |
Montana | 4 |
Nebraska | 5 |
Nevada | 6 |
New Hampshire | 4 |
New Jersey | 14 |
Nowy Jork | 28 |
Nowy Meksyk | 5 |
Ohio | 17 |
Oklahoma | 7 |
Oregon | 8 |
Pensylwania | 19 |
Rhode Island | 4 |
Teksas | 40 |
Tennessee | 11 |
Utah | 6 |
Vermont | 3 |
Waszyngton | 12 |
Wirginia | 13 |
Wirginia Zachodnia | 4 |
Wisconsin | 10 |
Wyoming | 3 |
Debaty
20 listopada 2023 roku organizacja Commission on Presidential Debates (CPD) ogłosiła zaplanowane terminy debat prezydenckich[35]. W maju 2024 roku kampania Bidena zaproponowała zorganizowanie dwóch debat poza harmonogramem CPD i odmówiła pojawienia się na debatach organizowanych przez CPD. Zarówno Biden, jak i Trump zgodzili się na debatę zorganizowaną 27 czerwca w CNN i 10 września w ABC News.
Aby zakwalifikować się do debaty CNN, kandydaci na prezydenta musieli pojawić się na wystarczającej liczbie kart do głosowania, aby mieć matematyczną możliwość zdobycia większości głosów w Kolegium Elektorów oraz mieć poparcie co najmniej 15% krajowego elektoratu określone przez cztery krajowe organizacje badania opinii publicznej wybrane przez CNN, przy czym takie sondaże datowane były na okres od 13 marca do 20 czerwca 2024 roku[36].
Debaty w wyborach prezydenckich w Stanach Zjednoczonych w 2024 roku | |||||||||||||||
---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
Numer | Data i czas | Organizator | Lokalizacja | Prowadzący | Uczestnicy | ||||||||||
Klucz: P Uczestnik. I Zaproszony. A Wstrzynujący się. | Demokratyczna | Republikańska | |||||||||||||
Joe Biden | Donald Trump | ||||||||||||||
1 | 27 czerwca 2024 21:00 EDT[36] | CNN | Atlanta, Georgia | Jake Tapper Dana Bash[37] | P | P | |||||||||
2 | 10 września 2024[38] | ABC News | TBD | David Muir Linsey Davis[39] | I | I |
Przypisy
- ↑ MatthewM. Choi MatthewM., Poll: Majority of Republicans would support Trump in 2024 [online], POLITICO, 24 listopada 2020 [dostęp 2024-01-04] (ang.).
- ↑ Trump: Przedstawię dowody, że wygraliśmy wybory [online], Rzeczpospolita [dostęp 2024-01-04] (pol.).
- ↑ WilliamW. Cummings WilliamW., JoeyJ. Garrison JoeyJ., JimJ. Sergent JimJ., By the numbers: President Donald Trump's failed efforts to overturn the election [online], USA Today, 6 stycznia 2021 [dostęp 2024-01-04] (ang.).
- ↑ Jan. 6 committee condemns Trump as 'central cause' of insurrection in sweeping report [online], ABC News, 19 grudnia 2022 [dostęp 2024-01-04] (ang.).
- ↑ a b PatriciaP. Zengerle PatriciaP., Richard Cowan and DoinaR.C.D. Chiacu Richard Cowan and DoinaR.C.D., Trump incited Jan. 6 attack after 'unhinged' White House meeting, panel told [online], Reuters, 13 lipca 2022 (ang.).
- ↑ 2024 Presidential Candidates Fast Facts [online], CNN, 10 marca 2023 [dostęp 2024-01-04] (ang.).
- ↑ Wybory w USA. Joe Biden ogłosił swoją decyzję [online], Polsat News, 25 kwietnia 2023 [dostęp 2024-01-04] (pol.).
- ↑ a b Niespodziewane wyznanie Joe Bidena dotyczące wyborów. Zaskoczyło nawet jego doradców [online], TVN24, 6 grudnia 2023 [dostęp 2024-01-04] (pol.).
- ↑ a b c d e f g h i j U.S. Constitution [online], National Constitution Center [dostęp 2024-01-07] (ang.).
- ↑ On this day, government begins under our Constitution [online], National Constitution Center, 4 marca 2023 [dostęp 2024-01-07] (ang.).
- ↑ The Electoral Count for the Presidential Election of 1789 [online], Papers of George Washington, 14 września 2013 [dostęp 2024-01-07] [zarchiwizowane z adresu] (ang.).
- ↑ November 2020 - History - U.S. Census Bureau [online], Census History Staff US Census Bureau [dostęp 2024-01-07] (ang.).
- ↑ Martín GonzálezM.G. Gómez Martín GonzálezM.G., MaggieM. Astor MaggieM., Who’s Running for President in 2024?, „The New York Times”, 22 lutego 2023, ISSN 0362-4331 [dostęp 2024-01-07] (ang.).
- ↑ Frederick CharlesF.Ch. Brightly Frederick CharlesF.Ch., Supplement to Purdon's Digest ... A Digest of the Laws of Pennsylvania, from the Twenty-second Day of April, One Thousand Eight Hundred and Forty-six, to the Eleventh Day of April, One Thousand Eight Hundred and Forty-eight, Etc, J. Kay, Jun. & Bro., 1848, s. 33 [dostęp 2024-01-07] (ang.).
- ↑ RozinaR. Sabur RozinaR., 2024 US election: Your complete guide, The Telegraph, 16 sierpnia 2023, ISSN 0307-1235 [dostęp 2024-01-07] (ang.).
- ↑ a b How Are Electoral College Electors Chosen? [online], History, 14 grudnia 2020 [dostęp 2024-01-07] (ang.).
- ↑ a b StaceyS. Plaskett StaceyS., The Second-Class Treatment of U.S. Territories Is Un-American [online], The Atlantic, 11 marca 2021 [dostęp 2024-01-07] (ang.).
- ↑ Why Does Inauguration Day Fall on January 20? [online], History, 31 października 2023 [dostęp 2024-01-07] (ang.).
- ↑ a b c EdytaE. Bieńczak EdytaE., Amerykańskie prawybory: Jak wybiera się kandydata na prezydenta USA? [online], RMF24, 2 lutego 2020 [dostęp 2024-01-07] (pol.).
- ↑ Zachary B.Z.B. Wolf Zachary B.Z.B., The curse of third-party presidential candidates [online], CNN, 17 lipca 2023 [dostęp 2024-01-07] (ang.).
- ↑ LeonardL. Weinberg LeonardL., JosephJ. Crowley JosephJ., Primary Success as a Measure of Presidential Election Victory: A Research Note, „Midwest Journal of Political Science”, 14 (3), 1970, s. 506–513, ISSN 0026-3397, JSTOR: 2110317 (ang.).
- ↑ a b Hannah BleauH.B. Knudsen Hannah BleauH.B., Poll: Donald Trump and Biden Tied in Head-to-Head Matchup [online], Breitbart, 25 września 2023 [dostęp 2024-01-07] (ang.).
- ↑ a b DanielleD. Kurtzleben DanielleD., Trump's voters are more excited than Biden's. But Trump could lose a lot if convicted [online], npr, 4 października 2023 (ang.).
- ↑ a b c d StevenS. Shepard StevenS., The Electoral College is the big factor in a third-party nightmare for Democrats [online], POLITICO, 15 lipca 2023 [dostęp 2024-01-07] (ang.).
- ↑ NickN. Robertson NickN., Libertarian Party chooses Chase Oliver as presidential nominee [online], The Hill, 26 maja 2024 (ang.).
- ↑ a b JaredJ. Gans JaredJ., Cornel West seeking Green Party nomination for presidential run [online], The Hill, 14 czerwca 2023 [dostęp 2024-01-07] (ang.).
- ↑ CamilleC. Mumford CamilleC., August 2023 National Poll: Trump Debate Snub May Open Door for Other Candidates [online], Emerson Polling, 28 sierpnia 2023 [dostęp 2024-01-07] (ang.).
- ↑ a b BrittanyB. Gibson BrittanyB., Cornel West leaves the Green Party in favor of an independent bid [online], POLITICO, 5 października 2023 [dostęp 2024-01-07] (ang.).
- ↑ a b AaronA. Pellish AaronA., Jill Stein announces 2024 bid under Green Party line [online], CNN, 9 listopada 2023 (ang.).
- ↑ a b c National Survey Results 1,000 General Election Likely Voters Political Environment, Trends & Analysis [online], Mclaughlin & Associates (ang.).
- ↑ Kennedy kontra Biden? Bratanek byłego prezydenta stanie w szranki z obecnym [online], Bankier.pl, 6 kwietnia 2023 [dostęp 2024-01-07] (pol.).
- ↑ MaciejM. Czarnecki MaciejM., USA. Robert F. Kennedy jr. wystartuje jako kandydat niezależny. Odbierze głosy i Bidenowi, i Trumpowi? [online], Gazeta Wyborcza, 10 października 2023 [dostęp 2024-01-04] (pol.).
- ↑ KierraK. Frazier KierraK., Cornel West announces he's running for president [online], POLITICO, 5 czerwca 2023 [dostęp 2024-01-07] (ang.).
- ↑ Distribution of Electoral Votes [online], National Archives, 19 września 2019 [dostęp 2024-01-07] (ang.).
- ↑ EthanE. Cohen EthanE., Commission on Presidential Debates announces dates and locations for 2024 general election debates | CNN Politics [online], CNN, 20 listopada 2023 [dostęp 2024-01-07] (ang.).
- ↑ a b CNN TO HOST 2024 ELECTION PRESIDENTIAL DEBATE BETWEEN PRESIDENT JOE BIDEN AND FORMER PRESIDENT DONALD J. TRUMP ON JUNE 27 [online], CNN [dostęp 2024-05-15] (ang.).
- ↑ Dominick Mastrangelo: Jake Tapper and Dana Bash tapped to moderate CNN debate. The Hill, 2024-05-15.
- ↑ Biden and Trump, trading barbs, agree to 2 presidential debates, in June and September [online], Associated Press [dostęp 2024-05-15] (ang.).
- ↑ Ted Johnson: ABC News’ David Muir And Linsey Davis To Moderate September Presidential Debate. Deadline Hollywood, 2024-05-15.
- p
- d
- e
Wybory według lat |
|
---|---|
Kandydaci | |
Zasady | |
Prawybory |
- DSDE: præsidentvalget_i_USA_2024