Willa „Foksal”
![]() | |||
![]() (2019) | |||
Państwo |
| ||
---|---|---|---|
Miejscowość | Grodzisk Mazowiecki | ||
Adres | ul. Bartniaka 28 | ||
Typ budynku | willa | ||
Architekt | Teofil Shuller | ||
Ukończenie budowy | 1846 | ||
Położenie na mapie Grodziska Mazowieckiego ![]() | |||
Położenie na mapie Polski ![]() | |||
Położenie na mapie województwa mazowieckiego ![]() | |||
Położenie na mapie powiatu grodziskiego ![]() | |||
Położenie na mapie gminy Grodzisk Mazowiecki ![]() | |||
![]() | |||
|
Willa „Foksal” – zabytkowa willa przy ulicy Bartniaka 28 w Grodzisku Mazowieckim. Powstała w 1846 roku według projektu Teofila Shullera. Przez wiele lat pełniła funkcję domu gościnnego dla pasażerów Kolei Warszawsko-Wiedeńskiej. Obecnie w budynku mieści się Ośrodek Dokumentacji Zabytków ob. Narodowego Instytutu Dziedzictwa[1][2].
W 1972 roku budynek został wpisany do rejestru zabytków[2].
Położenie
Willa znajduje się w centrum Grodziska Mazowieckiego, przy ulicy Władysława Bartniaka 28. Działka na której się znajduje willa graniczy z torami kolejowymi oraz Parkiem im. hr. Skarbków[2].
Historia
Willa powstała w latach 1845–1846 według projektu Teofila Shullera, który był uczniem Henryka Marconiego. Budynek wchodził w skład zabudowań dworcowych i mieścił się w nim dom gościnny dla podróżnych z restauracją i hotelem. Odprawa pasażerów odbywała się w drewnianym pawilonie, który znajdował się obok budynku i został zniszczony w 1915 roku[1]. Po wybudowaniu nowego dworca kolejowego w Grodzisku w latach 1921–1922, budynek stracił swoją funkcję. Do 1917 roku wraz z otaczającym go parkiem, stanowił własność rodziny Mokronoskich. W 1917 roku Willa Foksal przeszła w ręce hr. Branickiego[3][4].
W latach 1936–1940 budynek należał do Towarzystwa nad Ociemniałymi. Od 1945 do 1970 roku w willi mieścił się szpital oraz przychodnia. W latach 70. XX w. budynek był użytkowany przez Warszawskie Przedsiębiorstwo Geodezyjne. Budynek przeszedł remont w latach 1986–1992 i obecnie mieści się w nim Ośrodek Dokumentacji Zabytków[1].
Nazwa
Nazwa willi czyli „Foksal” pochodzi od rosyjskiego słowa „wokzał”, które to oznacza dworzec[1].
Przez mieszkańców Grodziska Mazowieckiego i okolic, willa jest nazywana „lokomotywką”, ponieważ wygląd wieży budynku jest kojarzony z kominem parowozu[5].
Przypisy
- ↑ a b c d Dom gościnny przy dworcu kolei Warszawsko-Wiedeńskiej, ob. Willa Foksal - Zabytek.pl [online], zabytek.pl [dostęp 2022-02-12] (pol.).
- ↑ a b c Dworzec kolei warszawsko-wiedeńskiej z budowlą podziemną – willa Foksal | Serwis Turystyczny Gminy Grodzisk Mazowiecki [online] [dostęp 2022-02-12] (pol.).
- ↑ W.W. Jankowski W.W., M.M. Misztal M.M., J.J. Giżejewska J.J., Karta Ewidencyjna Zabytku Architektury. Dworzec kolei Warszawsko-Wiedeńskiej (Grodzisk Mazowiecki), 1997 .
- ↑ I.I. Galicka I.I., H.H. Sygietyńska H.H., Katalog zabytków sztuki w Polsce, 1967 .
- ↑ Grodzisk Mazowiecki - Zabytkowa willa "Foksal" [online], RMF FM [dostęp 2022-02-12] (pol.).