Wielonarodowa Dywizja Centrum-Południe
| Historia | |
| Państwo |
|
|---|---|
| Sformowanie | 3 września 2003 (przejęcie kontroli nad strefą) |
| Rozformowanie | 4 października 2008 (oddanie kontroli nad strefą) |
| Dowódcy | |
| Pierwszy | gen. Andrzej Tyszkiewicz |
| Ostatni | gen. Andrzej Malinowski |
| Działania zbrojne | |
| Stabilizacja Iraku | |
| Organizacja | |
| Dyslokacja | Camp Babilon (sztab do 2004) |
| Rodzaj sił zbrojnych | |
| Rodzaj wojsk | piechota zmotoryzowana |
| Podległość | Kombinowane Połączone Siły Zadaniowe 7 (do 2004) |
| Skład | 3 brygady i 6 batalionów (2003) |
Wielonarodowa Dywizja Centrum-Południe (WDC-P) (ang. Multinational Division Central-South – MND C-S) – związek taktyczny utworzony w 2003 roku do administrowania centralno-południowym sektorem Iraku po zakończeniu II wojny w Zatoce, dowodzona przez dowództwo Polskiego Kontyngentu Wojskowego w Iraku.
I zmiana
W maju 2003 Stany Zjednoczone zaprosiły Polskę do operacji wojskowej w Iraku, gdzie miała objąć dowództwo nad organizowaną Wielonarodową Dywizją Centrum-Południe. Pierwsze oddziały I zmiany PKW przybyły w czerwcu, a po nich kolejne z 20 różnych krajów.
3 września, licząca 8500 żołnierzy (w tym 2500 z Polski) WDC-P oficjalnie rozpoczęła działalność. W jej skład wchodziły:
Wielonarodowa Dywizja Centrum-Południe (12 DZ) – gen. Andrzej Tyszkiewicz - 1 Brygadowa Grupa Bojowa (12 BZ) – gen. Marek Ojrzanowski
- Batalion Dowodzenia (12 bdow)
- 1 Grupa Bojowa (12 bz)
- 2 Grupa Bojowa (10 bz)
3 Grupa Bojowa (1 bp)
2 Brygadowa Grupa Bojowa (5 BZ) – gen. Serhij Bezłuszczenko - 4 Grupa Bojowa (51 sbz)
- 5 Grupa Bojowa (52 sbz)
3 Brygadowa Grupa Bojowa (B Plus-Ultra) – gen. Alfredo Cardona Torrez - 6 Grupa Bojowa (lbp)
7 Grupa Bojowa (SGT)
8 Grupa Bojowa (6 bpg)
9 Grupa Bojowa (b Cuscatlan)
- Samodzielna Grupa Powietrzno-Szturmowa (25 BKPow, 1 psk)
- Batalion Dowodzenia (12 bdow)
- Batalion Logistyczny (10 BLog)
Batalion Inżynieryjny (96 binż)
Batalion Inżynieryjny
Batalion Transportowy
Jednostki wsparcia ogólnego
Ponadto w polskiej strefie stacjonował 2,5-tysięczny kontyngent Sił Zbrojnych Stanów Zjednoczonych[a]. Nie wchodził on w skład dywizji, ale był do dyspozycji jej dowódcy[1].
Były one rozlokowane w 5 prowincjach, o obszarze łącznie 64 058 km² i zamieszkanych przez 3 600 000 Irakijczyków:
- Camp Babilon, Camp Charlie – Babilon
- Camp Lima – Karbala
- Camp Echo – Al-Kadisijja
- Camp Golf – An-Nadżaf
- Camp Delta – Wasit
Dywizja wykonywała głównie zadania stabilizacyjne, czyli:
- konwoje, patrole
- rozbrojenie ludności, rozminowanie terenów
- pomoc humanitarna
- szkolenie irackich sił bezpieczeństwa
II zmiana
II zmiana oficjalnie działała od 13 lutego 2004, kontynuując zadania stabilizacyjne. W tym czasie, po zamachu bombowym w Madrycie, wycofana została Brygada Plus-Ultra (3 BGB), czyli kontyngenty z: Hiszpanii, Hondurasu i Dominikany (salwadorski pozostał). Nowe OdeB MNDC-S, liczącej 6500 żołnierzy, wyglądało następująco:
- Wielonarodowa Dywizja Centrum-Południe (11 DKPanc) – gen. Mieczysław Bieniek
- 1 Brygadowa Grupa Bojowa (6 BDSz) – gen. Edward Gruszka
- 2 Brygadowa Grupa Bojowa (6 BZ) – gen. Serhij Ostrowski
- 4 Grupa Bojowa (61 sbz)
- 5 Grupa Bojowa (62 sbz)
- Samodzielna Grupa Powietrzno-Szturmowa (25 BKPow, 1 psk)
- Grupa Bojowa (b Cuscatlan)
- Batalion Dowodzenia (11 bdow)
- Batalion Logistyczny (10 BLog)
- Batalion Inżynieryjny
- Batalion Inżynieryjny
- Batalion Transportowy
- Jednostki wsparcia ogólnego
Dywizja kontrolowała już tylko 4 prowincje (An-Nadżaf przejęli Amerykanie, a Al-Kadisijję Polacy), o powierzchni 40 079 km² i zamieszkanych przez 3 100 000 Irakijczyków:
- Camp Babilon, Camp Charlie – Babilon
- Camp Echo – Al-Kadisijja
- Camp Lima, Camp Juliet – Karbala (rejon stoczenia bitwy o ratusza)
- Camp Delta – Wasit
III zmiana
III zmiana rozpoczęła działalność 18 lipca 2004, wciąż wykonując te same zadania, co poprzednie. Zmianą było przeniesienie siedziby dowództwa z Obozu Babilon do Obozu Echo pod koniec roku.
Struktura Dywizji, po wycofaniu się kontyngentów z Tajlandii i Węgier, wyglądała następująco:
- Wielonarodowa Dywizja Centrum-Południe (16 DZ) – gen. Andrzej Ekiert
- 1 Brygadowa Grupa Bojowa (16 BZ) – gen. Włodzimierz Potasiński
- 2 Brygadowa Grupa Bojowa (7 BZ) – płk Jurij Toropow
- 4 Grupa Bojowa (71 sbz)
- 5 Grupa Bojowa (72 sbz)
- Samodzielna Grupa Powietrzno-Szturmowa (25 BKPow, 1 psk)
- Grupa Bojowa (b Cuscatlan)
- Batalion Dowodzenia (16 bdow)
- Batalion Logistyczny (10 BLog)
- Batalion Inżynieryjny
- Jednostki wsparcia ogólnego
Po przekazaniu Amerykanom Karbalii (gdzie pozostał jedynie polski szpital wojskowy), pod kontrolą Polaków znajdowały się 3 prowincje, o obszarze 31 944 km² i liczące 2 200 000 mieszkańców:
- Camp Babilon, Camp Charlie – Babilon
- Camp Juliet – Karbala
- Camp Echo – Al-Kadisijja
- Camp Delta – Wasit
IV zmiana
IV zmiana, realizująca działania stabilizacyjno-szkoleniowe (przekazywanie odpowiedzialności Irakijczykom, ograniczone zadania operacyjne), działała od 1 lutego 2005. W skład zmniejszonej do 5500 żołnierzy (w tym 1700 polskich) Wielonarodowej Dywizji wchodziły:
- Wielonarodowa Dywizja Centrum-Południe (11 DKPanc) – gen. Waldemar Skrzypczak
- 1 Brygadowa Grupa Bojowa (10 BKPanc) – gen. Paweł Lamla
- Batalion Dowodzenia (10 bdow)
- 1 Grupa Bojowa (10 bz)
- 2 Grupa Bojowa (17 bz)
- 3 Grupa Bojowa (4 bp)
- Samodzielna Grupa Powietrzno-Szturmowa (25 BKPow, 49 pśb, 1 psk)
- Grupa Bojowa (81 GB)
- Grupa Bojowa (b Cuscatlan)
- Batalion Dowodzenia (11 bdow)
- Batalion Logistyczny (1 BLog)
- Batalion Inżynieryjny
- Jednostki wsparcia ogólnego
Dywizja kontrolował wciąż te same trzy prowincje:
- Camp Charlie – Babilon
- Camp Echo – Al-Kadisijja
- Camp Delta – Wasit
V zmiana
V zmiana, mająca tym razem charakter szkoleniowo-stabilizacyjny (postawiono większy nacisk na szkolenie irackiej 8 Dywizji Piechoty), rozpoczęła działalność 26 lipca 2005. W związku z tym w WDC-P służyło już tylko 3500 żołnierzy (1400 polskich), podzielonych na następujące formacje:
- Wielonarodowa Dywizja Centrum-Południe (1 DZ) – gen. Piotr Czerwiński
Pod koniec roku odpowiedzialność za prowincję Babilon przekazano Amerykanom, więc polska strefa liczyła 24 263 km² powierzchni i 1 100 000 mieszkańców:
- Camp Echo – Al-Kadisijja
- Camp Delta – Wasit
VI zmiana
VI zmiana, rozpoczęta 6 lutego 2006, realizowała zadania szkoleniowo-doradcze (szkolenie i wsparcie wojsk irackich). Przez to PKW został zmniejszony do 900 żołnierzy (jego liczebność już się nie zmieniła do października 2008), podczas gdy cała MNDC-S liczyła ich 3800, a jej skład przedstawiał się następująco:
- Wielonarodowa Dywizja Centrum-Południe (12 DZ) – gen. Edward Gruszka
Dywizja wciąż kontrolowała tylko 2 prowincje:
- Camp Echo – Al-Kadisijja
- Camp Delta – Wasit
VII zmiana
VII zmiana, doradczo-szkoleniowa, działała od 18 lipca 2006. Wielonarodową Dywizja liczyła wtedy 1800 żołnierzy w składzie:
- Wielonarodowa Dywizja Centrum-Południe (16 DZ) – gen. Bronisław Kwiatkowski
Strefa odpowiedzialności pozostała taka sama:
- Camp Echo – Al-Kadisijja
- Camp Delta – Wasit
VIII zmiana
VIII zmiana, rozpoczęta 24 stycznia 2007, wciąż realizowała działania doradczo-szkoleniowe. Także stan osobowy WDC-P pozostał taki sam (1800), zmiany zaszły w strukturze organizacyjnej:
- Wielonarodowa Dywizja Centrum-Południe (11 DKPanc) – gen. Paweł Lamla
Strefa kontrolowana przez Polaków pozostała niezmienna:
- Camp Echo – Al-Kadisijja (rejon operacji Czarny Orzeł)
- Camp Delta – Wasit
IX zmiana
25 lipca 2007 był początkiem działalność IX zmiany.
Dywizja, zmniejszona do 1200 żołnierzy miała w składzie:
- Wielonarodowa Dywizja Centrum-Południe (1 DZ) – gen. Tadeusz Buk
Wojska te dalej były rozlokowane w:
- Camp Echo – Al-Kadisijja
- Camp Delta – Wasit
X zmiana
X, ostatnia zmiana działała od 30 stycznia 2008 roku. Głównym zadaniem Dywizji (liczącej 1200 żołnierzy), oprócz doradztwa i szkolenia 8 DP, było teraz przekazanie całości kontroli Irakijczykom, co nastąpiło 4 października i zabezpieczenie wycofania oddziałów koalicyjnych (ostatnie, salwadorskie powróciły w styczniu 2009). Do tego momentu tworzyły ją:
- Wielonarodowa Dywizja Centrum-Południe (12 DZ) – gen. Andrzej Malinowski
Do października Polacy kontrolowali już tylko 1 prowincję, o powierzchni 8153 km² i zamieszkanej przez 925 000 mieszkańców:
- Camp Echo – Al-Kadisijja
Państwa uczestniczące
W chwili przejęcia kontroli na strefą w MNDC-S służyli żołnierze z następujących krajów:
| oraz wydzieleni oficerowie z:
|
W następnych latach doszły jeszcze kontyngenty z Armenii oraz Bośni i Hercegowiny, zaś w chwili oddawania kontroli nad strefą Dywizję tworzyły:
|
|
Zobacz też
Uwagi
- ↑ Dwa bataliony policji wojskowej, siły szybkiego reagowania, ochrony i rozpoznania, śmigłowce ewakuacji medycznej oraz kompania medyczna.
Przypisy
Bibliografia
- Grzegorz Jasiński (red.): Kronika Wojska Polskiego; Polski Kontyngent Wojskowy w Iraku 2003-2008. Warszawa: Fundacja Polonia Militaris, 2011. ISSN 1734-2317.
- Oficjalna strona PKW Irak. pkwirak.wp.mil.pl. [zarchiwizowane z tego adresu (2009-02-26)].
